این خوانش از حکمرانی، سهل و ممتنع است و از آن سنخ مسائلی است که به تعبیر حافظ: «آسان نمود اول ولی افتاد مشکلها».مسأله از آنجا آغاز میشود که کدام کارشناس با کدام دستگاه فکری،محاسباتی و جعبه ابزار قرار است علاجیابی کند؟ این نقطه همان نقطه حکمرانی و کار اصلی رئیسجمهور یعنی انتخاب است؛ انتخاب سیاستی، رویکردی و عاملیتی. در گام اول این انتخاب خود را در انتخاب کابینه نشان میدهد اما از آنجا که حل مسائل بغرنج غالبا نیازمند تصمیمهای بینبخشی است و در هر بخش نیز ممکن است کارگزاران، ترجیحات و اولویتهای خود را برتر و کلیدی بدانند، نوبت به مرحله بعدی یعنی مداخلات سیاستی رئیسجمهور میرسد. رئیسجمهور باید متناسب با هدف و سیاست کلان خود که غالبا در گفتمان دولت متجلی است، دست به انتخابهای سیاستی بزند و براساس آنها تعارضات درونی دولت را حل و فصل کند. بهنظر میرسد آنچه امروز دولت از آن رنج میبرد اخلال در تنظیمات بینبخشی و انتخابهای سیاستی است. رئیسجمهور روز پنجشنبه در بیرجند گفت: «فردی که ادعا میکند میتواند تورم را ظرف یک یا دو سال حل کند بیاید کمک کند. اصلا آن فرد ضدانقلاب است اما میگوید میتواند این کار را انجام دهد. ما اجازه میدهیم کمک کند». این شکل از طرح مسأله نشانه تواضع رئیسجمهور و برخاسته از روحیه دانشگاهی و پژوهشی است که در او نهادینه شده اما قرار گرفتن در بالاترین سطح اجرایی، تفاوتهای مهمی با محیط پژوهش دارد. در محیط پژوهش برای دستیابی به پاسخ، سالها فرضیات مختلف مورد آزمون قرار میگیرد و با هر تجربه و مشاهده آجر روی آجر علم گذاشته میشود اما در محیط اجرایی و بهعنوان نمونه در مثال مورد نظر رئیسجمهور یعنی تورم که امروز در حال شکستن سقفهای جدید است، نوع مواجهه با مسأله بهکلی متفاوت است. در این محیط باید با درسآموزی از تجربههای قبلی و ارزیابی تجویزکنندگان و مجریان آنها دست به انتخابهای سیاستی و اجرایی فوری زد. اگر چند ماه اول دولت، زمان استمداد و ارائه تصویری گشوده از دولت بود، امروز و پس از گذشت ۱۶ماه از آغاز بهکار دولت، جامعه تحت فشار اقتصادی، از شنیدن محتوایی که مفهوم آن باقی ماندن در گام اول است حس خوبی نمیگیرد. نکته قابل تأمل دیگر در سخنان رئیسجمهور، اظهار آمادگی برای میدان دادن بههر مدعی حل مسأله ولو «فرد ضدانقلاب» است. اینکه نباید در شاگردی و علمآموزی از اغیار بخلی داشت توصیه دین به ماست اما بهنظر میرسد قبل از زانو زدن مقابل بیگانه، باید درون خویش را جستوجو کنیم. شاید به تعبیر خواجه شیراز: «سالها دل طلب جام جم از ما میکرد/ وآنچه خود داشت ز بیگانه تمنا میکرد». در جوامع پیشرفته آنچه به غایت مورد احترام است و مبنای بسیاری از تصمیمها و برنامهریزیهاست مقوله «دانش ضمنی» است. دانش ضمنی کشور در بخش اجرایی، انباشت تجربیات و مهارتهای مدیرانی است که بعضا به هزینههای گزاف برای کشور تولید شده. متأسفانه به این دارایی ارزشمند در کشور ما کمتر توجه میشود و در رفت و آمد دولتها با غلبه معیارهای سیاسی مورد غفلت قرار میگیرد. تقاضای نگارنده از رئیسجمهور که شخصیتی علمی است، ایجاد سازوکاری برای استفاده از این سرمایه گرانبهاست. با ایجاد چنین سازوکاری مشخص میشود که حل بسیاری از مسائل کشور نیازمند دست دراز کردن مقابل ضدانقلاب نیست بلکه متخصصان انقلابی و راهحلهای مجرب پیش روی سیاستگذار قرار دارد. با یک مثال نوشته را خاتمه میدهم: یکی از مشکلات کنونی که قطعا دغدغه شب و روز رئیسجمهور است، مسأله انرژی است. آقای پزشکیان هم نگران ناترازی انرژی و مدیریت آب و برق و گاز است و هم نگران فروش نفت، گاز و میعانات گازی و وصول درآمدهای آن. شهید رئیسی در سال ۱۴۰۰ در هر دو مقوله کشور را در بدترین وضعیت ممکن تحویل گرفت. خاطره قطعیهای برق، تنشهای آبی منجر به اعتراضات عمومی همچنین قطعیهای گاز در آن زمان همچنان در ذهن مردم است. تجربیات و اقداماتی هم که باعث شد در طول دورهای سه ساله این مشکلات مدیریت شود موجود است. در همین موارد، نیازی به راهحل خواستن از اغیار نیست. از وزیر نیروی دولت قبل میتوان پرسید چگونه جلوی قطعیهای برق گرفته شد و برخلاف برخی ادعاها مبنی بر کاهش برق صنعت به نفع خانگی، چگونه در سال ۱۴۰۲ رکورد تحویل برق تابستانی به صنعت شکسته شد. رشد بخش صنعت در مرداد ۱۴۰۲ عدد کمسابقه ۹.۲درصد را ثبت کرد و در بخش خانگی نیز با حفظ کرامت مردم و بهکارگیری الگوهای تشویقی، هم مصرف کاهش یافت هم برق قطع نشد. یا در زمینه نفت از متخصصان انقلابی سؤال شود که چگونه ۸۷میلیون بشکه نفتی که در ابتدای دولت سیزدهم روی آب مانده بود فروش رفت؟ چگونه درآمد وصولی نفت که سال ۱۴۰۰ به حدود ۹میلیارد دلار کاهش یافته بود در سال ۱۴۰۲ بالغ بر ۳۶میلیارد دلار شد؟ فرصت محدود است. باید با انتخابهای درست سیاستی و خلق امید در مردم دست کشور را پر کرد و اجازه نداد دشمنانی که به انتظار شکستن ایران نشستهاند امیدوار شوند. یقینا رئیسجمهور در پی چنین انتخابات و رویکردهایی است که در هر سخنرانی خود فروتنانه استمداد میطلبد. کلید حل مسأله، احترام به دانش ضمنی کشور و استفاده از آن است.