آب‌شیرین‌کن‌ کلید حل بحران

نزدیک به ۷۱درصد کره زمین از آب تشکیل شده که از این مقدار تنها۳درصد آن آب‌های شیرین بوده و۹۷درصد باقیمانده از آب‌های شور است. رشد سریع جمعیت و تغییرات اقلیمی در بسیاری از نقاط جهان باعث شده تا استفاده از منابع آبی رو به فزونی گذارد و از همین روی دولتمردان نیز باید تامین آب شرب را تدبیر کنند.برای همین است که درچند دهه اخیر شیرین‌سازی آب دریا توسط دولت مورد بررسی قرارگرفته اما آن‌طورکه انتظار می‌رفت دراولویت قرارنگرفته است. استفاده لجام‌گسیخته از منابع آب زیرزمینی و فرونشست‌هایی که ۲۰۰ شهر را تهدید می‌کند باعث شده تا مسئولان با نگاه جدی‌تری نسبت به ساخت وشیرین‌سازی آب ورود کنند چراکه ایران بیش از۵۸۰۰ کیلومتر مرزآبی و۳۰۰۰ کیلومتر طول ساحل یعنی دسترسی مستقیم به آب‌های آزاد داردکه می‌تواند فرصتی مغتنم برای توسعه فعالیت‌ها دراین عرصه باشد. در جهان امروز، با توجه به نیاز فزاینده به منابع آب شیرین، استفاده ازفناوری‌های پیشرفته درحوزه تصفیه آب به یکی از ضرورت‌های اساسی بدل شده است.آب‌شیرین‌کن‌ها ازجمله راهکارهای مهم در این زمینه محسوب می‌شود که نقش حیاتی درتأمین آب شیرین برای مناطق‌خشک وکم‌آب ایفامی‌کنند.داشتن مرزهای مشترک بادریای خزردرشمال وخلیج‌فارس ودریای عمان در جنوب، قابلیت دسترسی به بیش از۵۸۰۰ کیلومترمربع نوارساحلی را برای ایران مقدور می‌سازد.
 
عربستان، پیشتاز ساخت آب‌شیرین‌کن
عربستان سعودی را می‌توان تجربه موفق استفاده از آب‌شیرین‌کن در غرب آسیا دانست،چرا که با دارا بودن اقلیم خشک و نداشتن رودخانه‌های دائمی،ازجمله کشورهایی است که برای تامین آب شرب وصنعتی خود به‌شدت به فناوری آب‌شیرین‌کنی وابسته است.این کشور با سرمایه‌گذاری‌های عظیم در زیرساخت‌های آب‌شیرین‌سازی،امروز به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده آب‌شیرین در جهان شناخته می‌شود. این کشور پروژه‌های عظیمی مانند راس‌الجیر و الشقیق نماد قدرت عربستان در این صنعت هستند. عربستان نقش کلیدی در آینده مدیریت منابع آب خاورمیانه ایفا می‌کند.تامین پایدار آب در مناطق خشک، استقلال از منابع آب سطحی و امکان بهره‌برداری نزدیک به مراکزمصرف رامی‌توان ازمهم‌ترین مزیت‌های آب‌شیرین‌کن‌ها برشمرد.البته درکناراین مزیت‌هامعایبی چون هزینه نگهداری،مشکلات زیست‌محیطی و...را دارد،با این‌حال به نظر می‌رسد که مزیت‌های استفاده از آب‌شیرین‌کن‌ها بر معایب آن سنگینی می‌کند، چرا که تامین‌کننده نیاز اولیه برای حیات انسان است.
 
ایران چند آب‌شیرین‌کن دارد؟
تغییر اقلیم و خشکسالی‌های پی در پی را می‌توان دلیلی بر استفاده از آب دریا دانست. موضوعی که در سال‌های گذشته آن‌طور که باید و شاید به آن پرداخته نشده اما پرسش اینجاست که ایران چند آب‌شیرین‌کن دارد و این تعداد چه حجم آبی را شیرین‌سازی می‌کند. 
محمد تفضلی، مدیرکل تجهیز منابع مالی و توسعه مشارکت آبفای کشوردررابطه بااین موضوع به خبرنگار جام‌جم می‌گوید: تأسیسات‌آب‌شیرین‌کن‌ تولیدآب شرب کشور اغلب درنواحی جنوبی کشور دراستان‌های بوشهر،هرمزگان، سیستان‌و‌بلوچستان، خوزستان و واقع شده‌اند.
وی ادامه داد: تعداد آب‌شیرین‌کن‌های تعبیه شده در احجام مختلف براساس نیاز آبی منطقه به تعداد ۹۱ سامانه می‌رسد که با حجم کلی ۵۵۱ هزار و ۸۳۵ متر مکعب در شبانه‌روز در حال بهره‌برداری و خدمت‌رسانی هستند. 
تغییر اقلیم موجب شده تا کشورهایی که در مجاورت آب‌های آزاد قرار دارند به شیرین‌سازی آب اقدام کنند؛ زیرا در شرایطی که بسیاری از کشورهای غرب آسیا با مشکلات آبی دست‌وپنجه نرم می‌کنند، عربستان چنین مشکلی را ندارد، البته آن‌طور که تفضلی می‌گوید ایران نیز طرح‌های توسعه‌ای ساخت آب‌شیرین‌کن را در دستور کار دارد. وی تاکید می‌کند: «تعداد ۱۷ سامانه با حجم کل ۱۰۱ هزار و ۹۳۰ مترمکعب در شبانه‌روز در حال ساخت یا مناقصه قرار داشته که نیاز به سرمایه‌گذاری ۹ میلیارد و ۷۸۵ میلیون ریال دارد.»
براساس این گزارش با توجه به این‌که ایران ششمین سال خشک خود را پشت‌سر ‌می‌‎گذارد و ‌در حال حاضر بیشترین میزان برداشت از آب‌های زیر‌زمینی صورت می‌گیرد، باید نسبت به ساخت و نصب آب‌شیرین‌کن اقدام کرد تا منابع آب زیرزمینی کشور ذخیره بماند و ‌در شرایط بحرانی نگرانی برای تامین آب شرب وجود نداشته باشد.

اما و اگرها در خصوص انتقال آب دریا برای شرب
بسیاری از کارشناسان بر این باورند «انتقال آب دریا و شیرین‌سازی آن صرفه اقتصادی ندارد.»محسن اردکانی، مدیرعامل آبفای استان تهران نیز صحه بر این موضوع می‌گذارد و می‌گوید‌: انتقال از دریای عمان یا خلیج‌فارس از نظر فنی ممکن است اما چالش‌های عظیمی دارد زیرا به شیرین‌سازی در مقیاس بسیار بزرگ و احداث حدود ۲۰۰۰ کیلومتر خط لوله انتقال و حتی نیاز به غلبه بر اختلاف ارتفاع بیش از ۱۷۰۰ متر میان منطقه ساحلی و فلات مرکزی نیاز است.  وی ادامه داد: «برآورد هزینه تمام‌شده آب شیرین شده برای تهران در صورت اجرای این طرح حدود هفت تا هشت یورو در هر مترمکعب خواهد بود. با توجه به هزینه نجومی و نیازهای اولویت‌دارتر کشور، فعلا ضرورتی برای اجرای آن در کوتاه‌مدت وجود ندارد. این طرح باید در قالب یک طرح مطالعاتی بلندمدت حفظ شود تا در صورت بروز نیازهای جدی‌تر و فراهم آمدن زیرساخت‌های لازم، به مرحله اجرا برسد.»  البته آن‌طور ‌که کارشناسان می‌گویند برای هر مترمکعب آب شیرین‌شده و انتقال یافته از دریا ۵/۵ یورو می‌شود یعنی معادل ۷۱۵هزار تومان قیمت تمام شده هر مترمکعب.