هیأتهای مذاکرهکننده، فضای جلسات در شرم‌الشیخ را با احتیاط مثبت ارزیابی کردند
سایه ابهام بر مذاکرات آتش‌بس
بخش اول مذاکرات در‌خصوص پذیرش چارچوب کلی و تبادل اسرا پس ازچراغ سبزحماس به طرح شش مرحله‌ای رئیس‌جمهور آمریکا ازدیروز با ورود استیو ویتکاف فرستاده کاخ سفید در امور غزه و جرد کوشنر داماد ترامپ وارد مرحله تازهای شد. با گذشت سه روز از مذاکره غیرمستقیم نمایندگان در شرم‌الشیخ، جنبش مقاومت اسلامی(حماس) فهرست‌اسیرانی راکه باید با۴۸اسیر اسرائیلی مبادله شوندبه طرف‌اسرائیلی تحویل داد.
در همین راستا، عبدالفتاح السیسی، رئیس‌جمهور مصر در مراسم تقدیر از فارغ‌التحصیلان برتر دانشکده پلیس این کشور خاطرنشان کرد: «اخباری که از شرم‌الشیخ دریافت کرده‌ام امیدوارکننده است و اراده قوی برای پایان یافتن جنگ وجود دارد. باید این فرصت برای پایان یافتن جنگ استفاده و به جنگ خاتمه داده شود.»
علی‌رغم خوشبینیهای اولیه، بخش دوم مذاکرات که مربوط به خلع سلاح و انتقال قدرت است، همچنان در هالهای از ابهام قرار دارد. براساس برنامه ترک مخاصمه ترامپ، با تکمیل مرحله تبادل اسرا، ارتش اسرائیل باید به خط زرد عقبنشینی کرده و منتظر ورود نیروهای امنیتی چندملیتی به نوار غزه باشد اما مقامات حماس در گفتوگو با اصحاب رسانه بر خروج تمام نظامیان تلآویو همزمان با تحویل واپسین اسیر صهیونیست تأکید کردند.
در جستوجوی صلح
دیروز با ورود مقامات آمریکایی و ران درمر وزیر امور راهبردی و از نزدیکان نتانیاهو، سطح مذاکرات که به‌صورت غیرمستقیم انجام می‌شود جدیتر شد. طرف مقابل (خلیل الحیه و طاهر النونو) نیز به‌واسطه میانجیهای مصری و قطری از دوشنبه رایزنی حول محور چارچوب کلی آتش‌بس و تبادل اسرا را با هیأت نمایندگان اسرائیلی آغاز کرده بودند. یکی از دیپلماتهای آمریکایی به اکونومیست گفته که نقش فرستادگان ترامپ ایجاد توازن میان خواستههای طرفین خواهد بود.
در جهت تعمیق خوشبینیهای اولیه، پایگاه خبری «وای‌نت» گزارش داده که عبدالفتاح السیسی به‌طور علنی از ترامپ دعوت کرده در صورت حصول توافق، از مصر دیدار کند. سه منبع دیپلماتیک نیز دیروز به خبرگزاری رویترز گفتند انتظار می‌رود مارکو روبیو وزیر خارجه آمریکا روز پنجشنبه در نشستی در سطح وزیران در پاریس شرکت کند؛ نشستی که با حضور کشورهای اروپایی، عربی و برخی دیگر برگزار خواهد شد و موضوع آن بررسی مرحله پس از جنگ در غزه است.
با وجود اعتماد به‌نفس اولیه مقامات برای حصول به یک روند آتش‌بس، همچنان مسائل بنیادینی مسکوت باقی‌مانده است. جنبش حماس با تشکیل دولتی تکنوکرات موافقت کرده اما گردانندگان این تشکیلات بایستی از شهروندان فلسطینی باشند. چون رزمندگان حماس به‌ویژه جوان جنبش مقاومت اسلامی که خانه و خانواده را در حملات اخیر اسرائیل از دست دادهاند با اشغال غیررسمی به‌واسطه حاکم بیگانه (تونی بلر) مخالف‌اند. همزمان نتانیاهو نیز بدون تحقق خلع سلاح و تشکیل دولت فلسطینی با امکان خروج وزرای رادیکال نظیر بتسالل اسموتریچ و ایتامار بنگویر روبه‌روست.
اختلاف بر سر خلع سلاح
علی‌رغم ترسیم مسیر اصلی بخش اول مذاکرات در روزهای آتی، مسأله خلع سلاح همچنان در هالهای از ابهام قرار دارد. عدم رد یا تایید این بند حیاتی طرح ۲۰ مادهای توسط رهبران حماس حاکی از آن است که احتمال فروپاشی توافق ترک مخاصمه بعد از اجرایی شدن بخشی از روندهای مرتبط با تبادل اسرا قابل چشم‌پوشی نیست.
در همین راستا، به گزارش والاستریت ژورنال رهبران حماس در دوحه و غزه درباره چگونگی برخورد با بحث انتقال سلاح به دولت آتی غزه اختلاف نظر دارند. خلیل الحیه رئیس دفتر سیاسی حماس با سپردن سلاح به تکنوکراتهای فلسطینی مشکلی ندارد اما عزالدین حداد فرمانده نظامی باریکه غزه خواهان حفظ تسلیحات تدافعی از قبیل تسلیحات انفرادی رزمندگان است.
نکته حائز اهمیت آن است که براساس ادعای مایکل فرومن رئیس شورای روابط خارجی آمریکا طبق طرح ترامپ، در صورتی که حماس اجرای توافق را به تأخیر اندازد یا آن را رد کند، روند اجرای طرح در بخش‌هایی از غزه که از نیروهای مقاومت پاکسازی شده‌اند ادامه خواهد یافت و عملیات بازسازی تحت نظارت نیروهای امنیتی چندملیتی آغاز می‌شود.
سیاست مهار دوگانه قمارباز
دونالد ترامپ بر آن است تا پیچیدگی‌های موجود در طرح آتش‌بس را از طریق اعمال فشار بر جنبش حماس و رژیم صهیونی هدایت کند. ساکن کاخ سفید مدعی است از حملات هوایی اسرائیل به دوحه و تضعیف جایگاه واشنگتن در میان شیوخ عربی ناخشنود است و با ارائه طرح ترک مخاصمه‌ای که بخش اصلی آن پیشتر توسط دولت بایدن تدوین شده بود، در پی مهار اختلافات میان متحدان منطقه‌ای برآمد. ترامپ به گفته خود قصد دارد تصویر آسیب‌دیده اسرائیل را ترمیم کرده و پیمان ابراهیم را در غرب آسیا احیا کند.
در همین راستا، رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهور ترکیه در گزارشی که دفتر او دیروز منتشر کرد، اعلام کرد دونالد ترامپ از آنکارا خواسته جنبش حماس را برای پذیرش طرح وی به‌منظور پایان دادن به جنگ غزه متقاعد سازد. همزمان ساکن کاخ سفید با پذیرش فوری موافقت کلی حماس، مانع از آن شد که نتانیاهو با طرح ادعای ناکافی بودن پاسخ جنبش مقاومت اسلامی روند گفت‌وگوها را متوقف کند.
در‌واقع رئیس‌جمهور آمریکا امیدوار است با بهره‌گیری از راهبرد مهار دوگانه، رژیم صهیونیستی و جنبش حماس را از طریق اعمال فشارهای مستمر و تعیین ضرب‌الاجل‌های پی‌درپی به تعدیل مواضع خود وادارد؛ چرا که تداوم جنگ در نوار غزه موجب تعلیق کریدور آمریکایی مهم آیمک شده است؛ مسیری که اقیانوس هند را به دریای مدیترانه متصل می‌کند و نقش مؤثری در تضعیف پروژه راه ابریشم نو چین دارد. از نگاه واشنگتن، هزینه‌های این جنگ از منافع آن پیشی گرفته و لازم است روند درگیری‌ها به‌گونه‌ای تعیین شود که در خدمت تحقق منافع ایالات متحده قرار گیرد.
علی‌رغم خوشبینیهای اولیه، بخش دوم مذاکرات که مربوط به خلع سلاح و انتقال قدرت است، همچنان در هالهای از ابهام قرار دارد. براساس برنامه ترک مخاصمه ترامپ، با تکمیل مرحله تبادل اسرا، ارتش اسرائیل باید به خط زرد عقبنشینی کرده و منتظر ورود نیروهای امنیتی چندملیتی به نوار غزه باشد اما مقامات حماس در گفتوگو با اصحاب رسانه بر خروج تمام نظامیان تلآویو همزمان با تحویل واپسین اسیر صهیونیست تأکید کردند.
در جستوجوی صلح
دیروز با ورود مقامات آمریکایی و ران درمر وزیر امور راهبردی و از نزدیکان نتانیاهو، سطح مذاکرات که به‌صورت غیرمستقیم انجام می‌شود جدیتر شد. طرف مقابل (خلیل الحیه و طاهر النونو) نیز به‌واسطه میانجیهای مصری و قطری از دوشنبه رایزنی حول محور چارچوب کلی آتش‌بس و تبادل اسرا را با هیأت نمایندگان اسرائیلی آغاز کرده بودند. یکی از دیپلماتهای آمریکایی به اکونومیست گفته که نقش فرستادگان ترامپ ایجاد توازن میان خواستههای طرفین خواهد بود.
در جهت تعمیق خوشبینیهای اولیه، پایگاه خبری «وای‌نت» گزارش داده که عبدالفتاح السیسی به‌طور علنی از ترامپ دعوت کرده در صورت حصول توافق، از مصر دیدار کند. سه منبع دیپلماتیک نیز دیروز به خبرگزاری رویترز گفتند انتظار می‌رود مارکو روبیو وزیر خارجه آمریکا روز پنجشنبه در نشستی در سطح وزیران در پاریس شرکت کند؛ نشستی که با حضور کشورهای اروپایی، عربی و برخی دیگر برگزار خواهد شد و موضوع آن بررسی مرحله پس از جنگ در غزه است.
با وجود اعتماد به‌نفس اولیه مقامات برای حصول به یک روند آتش‌بس، همچنان مسائل بنیادینی مسکوت باقی‌مانده است. جنبش حماس با تشکیل دولتی تکنوکرات موافقت کرده اما گردانندگان این تشکیلات بایستی از شهروندان فلسطینی باشند. چون رزمندگان حماس به‌ویژه جوان جنبش مقاومت اسلامی که خانه و خانواده را در حملات اخیر اسرائیل از دست دادهاند با اشغال غیررسمی به‌واسطه حاکم بیگانه (تونی بلر) مخالف‌اند. همزمان نتانیاهو نیز بدون تحقق خلع سلاح و تشکیل دولت فلسطینی با امکان خروج وزرای رادیکال نظیر بتسالل اسموتریچ و ایتامار بنگویر روبه‌روست.
اختلاف بر سر خلع سلاح
علی‌رغم ترسیم مسیر اصلی بخش اول مذاکرات در روزهای آتی، مسأله خلع سلاح همچنان در هالهای از ابهام قرار دارد. عدم رد یا تایید این بند حیاتی طرح ۲۰ مادهای توسط رهبران حماس حاکی از آن است که احتمال فروپاشی توافق ترک مخاصمه بعد از اجرایی شدن بخشی از روندهای مرتبط با تبادل اسرا قابل چشم‌پوشی نیست.
در همین راستا، به گزارش والاستریت ژورنال رهبران حماس در دوحه و غزه درباره چگونگی برخورد با بحث انتقال سلاح به دولت آتی غزه اختلاف نظر دارند. خلیل الحیه رئیس دفتر سیاسی حماس با سپردن سلاح به تکنوکراتهای فلسطینی مشکلی ندارد اما عزالدین حداد فرمانده نظامی باریکه غزه خواهان حفظ تسلیحات تدافعی از قبیل تسلیحات انفرادی رزمندگان است.
نکته حائز اهمیت آن است که براساس ادعای مایکل فرومن رئیس شورای روابط خارجی آمریکا طبق طرح ترامپ، در صورتی که حماس اجرای توافق را به تأخیر اندازد یا آن را رد کند، روند اجرای طرح در بخش‌هایی از غزه که از نیروهای مقاومت پاکسازی شده‌اند ادامه خواهد یافت و عملیات بازسازی تحت نظارت نیروهای امنیتی چندملیتی آغاز می‌شود.
سیاست مهار دوگانه قمارباز
دونالد ترامپ بر آن است تا پیچیدگی‌های موجود در طرح آتش‌بس را از طریق اعمال فشار بر جنبش حماس و رژیم صهیونی هدایت کند. ساکن کاخ سفید مدعی است از حملات هوایی اسرائیل به دوحه و تضعیف جایگاه واشنگتن در میان شیوخ عربی ناخشنود است و با ارائه طرح ترک مخاصمه‌ای که بخش اصلی آن پیشتر توسط دولت بایدن تدوین شده بود، در پی مهار اختلافات میان متحدان منطقه‌ای برآمد. ترامپ به گفته خود قصد دارد تصویر آسیب‌دیده اسرائیل را ترمیم کرده و پیمان ابراهیم را در غرب آسیا احیا کند.
در همین راستا، رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهور ترکیه در گزارشی که دفتر او دیروز منتشر کرد، اعلام کرد دونالد ترامپ از آنکارا خواسته جنبش حماس را برای پذیرش طرح وی به‌منظور پایان دادن به جنگ غزه متقاعد سازد. همزمان ساکن کاخ سفید با پذیرش فوری موافقت کلی حماس، مانع از آن شد که نتانیاهو با طرح ادعای ناکافی بودن پاسخ جنبش مقاومت اسلامی روند گفت‌وگوها را متوقف کند.
در‌واقع رئیس‌جمهور آمریکا امیدوار است با بهره‌گیری از راهبرد مهار دوگانه، رژیم صهیونیستی و جنبش حماس را از طریق اعمال فشارهای مستمر و تعیین ضرب‌الاجل‌های پی‌درپی به تعدیل مواضع خود وادارد؛ چرا که تداوم جنگ در نوار غزه موجب تعلیق کریدور آمریکایی مهم آیمک شده است؛ مسیری که اقیانوس هند را به دریای مدیترانه متصل می‌کند و نقش مؤثری در تضعیف پروژه راه ابریشم نو چین دارد. از نگاه واشنگتن، هزینه‌های این جنگ از منافع آن پیشی گرفته و لازم است روند درگیری‌ها به‌گونه‌ای تعیین شود که در خدمت تحقق منافع ایالات متحده قرار گیرد.
