زندگی اینجا می‌تپد
از اولین عمل جراحی پیوند قلب موفق تا امروز که مراکز مختلفی در کشور، آن را انجام می‌دهند، ۳۳ سال می‌گذرد؛ عملی که توسط دکتر محمدعلی سنجریان در شیراز انجام شد و آغازی برای به راه افتادن عمل پیوند قلب در ایران بوده است. عملی که تا پیش از دهه هفتاد، در ایران ممکن نبود و بسیاری از بیماران قلبی برای درمان به خارج از کشور اعزام می‌شدند، اما امروز بیش از ۲۰۰۰ متخصص قلب در کشور به بیماران خدمات ارائه می‌دهند و در حال حاضر وجود بیش از ۲۰۰ جراح قلب در کشور، ایران را به جمع سه کشور خاورمیانه که جراحی پیوند قلب انجام می‌دهند، رسانده‌اند.
تا امروز، هزار عمل جراحی پیوند قلب در کشور انجام شده که به گفته دکتر ضرغام‌حسین احمدی، فوق تخصص جراحی قلب و عروق، میزان موفقیت‌شان، بیشتر از ۷۰ تا ۸۰ درصد بوده است. اما ریسک آن ۲۰ تا ۳۰ درصد چگونه برای بیمار پذیرفته است؟ سوالی که دکتر احمدی در پاسخ به آن به جام‌جم می‌گوید: «عمل پیوند قلب، برای بیماری به کار می‌رود که نارسایی قلب به اندازه‌ای است که دیگر امیدی به زنده بودن ندارد؛ در چنین شرایطی، عمل پیوند قلب، یک شانس ۷۰ تا ۸۰ درصدی برای بقا به او می‌دهد.» به گفته متخصصان قلب، نارسایی شدید قلبی دراثرعوامل ارثی،ویروسی و...رخ می‌دهدکه درچنین شرایطی، درمان‌های استاندارد و دارویی توسط متخصص قلب پاسخ نمی‌دهد و در نهایت، تنها راه نجات جان بیمار، پیوند قلب است؛ عملی حیرت‌آور که با پیوند قلب سالم یک فرد دچار مرگ مغزی شده به فرد بیمار قلبی، زندگی را دوباره به او هدیه می‌دهد.
رتبه برتر در اهدای قلب
اهدای عضو با ارزشی مانند قلب که نماد زندگی و عشق است، تجسمی از بالاترین سطوح ایثار و نوع‌دوستی است. اقدامی که گواهی می‌دهد هستند افرادی که در شرایط بسیار سخت هم می‌توانند به فکر نجات فرد دیگری هم باشند؛ موضوعی که به گفته دکتر احمدی نشان می‌دهد در کشور ما نسبت به کشورهای همسایه، قابل توجه است:« مسائل فرهنگی در حوزه اهدای قلب نسبت به سال‌های گذشته، پیشرفت چشمگیری داشته است و مردم نشان داده‌اند روحیه ایثار و از خودگذشتگی، چقدر در وجودشان پررنگ است.» او از تجربه این سال‌هایش می‌گوید و ادامه می‌دهد:« در کشور ما، به دلیل آمار تصادفات نسبتا بالا، اغلب افرادی که دچار مرگ مغزی شده‌اند، افرادی جوان و سالم بوده‌اند که ناگهان، دچار حادثه می‌شوند و خانواده فرد، زیر بار چنین غمی قرار می‌گیرند، حالا تصور کنید در چنین شرایطی، از خانواده‌اش بخواهیم قلب عزیزشان را اهدا کنند! اما جالب است بدانید که اتفاقا تعداد زیادی از این خانواده‌ها، این درخواست را قبول می‌کنند.»
اتفاقی که به گفته این فوق تخصص جراحی قلب و عروق، در کشورهای همسایه ما از جمله عربستان و ترکیه بسیار کم رخ می‌دهد. به همین دلیل ایران از نظر اهدای عضو و اهدای قلب، در رتبه بالایی قرار دارد.
یک توقف خطرناک
کارشناسان می‌گویند تا همین ده سال پیش، ما در تمام کنگره‌های پیوند قلب، مدرس بودیم؛ برای کشورهای همسایه و غیر همسایه:« روند صعودی خیلی خوبی داشتیم و همه‌چیز خوب پیش می‌رفت؛ از نظر علمی و تجهیزاتی، دارو و ....! اما در سال‌های اخیر کمی دچار توقف شده‌ایم.» دکتر احمدی از کمبود امکانات، نبود داروها و تایید نشدن مقالات علمی پزشکان ما در سطح بین‌الملل به دلایل مختلف می‌گوید؛ اتفاقاتی که به‌دلیل وضع تحریم‌ها ایجاد شده است. توانایی پزشکان ایرانی باعث شده این عمل جراحی در کشورمان همچنان انجام شود اما نسبت موفقیت ما در عمل پیوند قلب را در حد همان ۸۰ درصد نگه داشته شده و لازم است این توقف‌ها از راه‌های مختلف، جبران شود و اجازه ندهد روند پیشرو بودن ایران، دچار توقف یا عقب‌افتادگی شود:« اغراق نیست اگر بگویم آنچه که همچنان عمل پیوند قلب را در ایران زنده نگه داشته است، صرفا تبحر تیم‌های پزشکی است که شاید با دست خالی، عمل پیوند قلب را انجام می‌دهند.»
دست به دست هم برای پیوند
شرایط برای بیمارانی که عمل پیوند انجام داده‌اند با تاخیر در رسیدن دارو و یا حتی نبود آن دشوار می‌شود:« چطور انتظار داریم بیماری که عمل پیوند قلب انجام داده، دارو مصرف نکند یا حتی به مدت زمان قابل توجهی، منتظر دارو بماند و آن‌وقت درصد موفقیت آمیز بودن این عمل بالا برود؟»
آن طور که او توضیح می‌دهد این عمل جراحی هزینه بالایی دارد و بیمه‌ها آن را تقبل نمی‌کنند؛ در چنین شرایطی، بعید نیست که چنین عملی صرفا به قشر خاصی از جامعه تعلق پیدا کند و از دسترس عموم مردم دور بماند. به عقیده دکتر ضرغام‌حسین احمدی، عمل جراحی پیوند قلب، یکی از عمل‌های پرخطر به حساب می‌آید که پیشرفت تکنولوژی‌های درمان قلب باعث شده تا درصد خطای این روش درمانی به حداقل برسد اما بدیهی است، بیمارانی که تحت جراحی پیوند قرار می‌گیرند، باید تا پایان عمر خود، مراقبت‌های بهداشتی و پزشکی را رعایت کنند. مراقبت‌هایی از جمله مصرف دارو، هوای سالم، تغذیه درست و ...!
در میان همه اما و اگرها، بیشتر جراحان پیوند قلب، اداره پیوند وزارت بهداشت را یکی از بهترین مراکزی می‌دانند که در روند پیوند قلب، به شکلی عالی و حرفه‌ای فعالیت می‌کند. با این حال، دکتر احمدی از ضرورت نیاز به منبعی مطمئن، ثابت و پایدار برای ارتقا کیفیت عمل‌های پیوند قلب در ایران می‌گوید:« البته که کمک‌های مردمی بسیاری هم در جریان عمل‌های پیوند قلب انجام می‌شود اما این نوع کمک‌ها، همیشگی نیست؛ موقعیتی که نمی‌توان به سبب آن، اتفاق مهمی مانند پیوند قلب را پیش برد و لازم است که امکانات مورد نیازمان را با استفاده از منابع پایدار، به دست بیاوریم.»
رتبه برتر در اهدای قلب
اهدای عضو با ارزشی مانند قلب که نماد زندگی و عشق است، تجسمی از بالاترین سطوح ایثار و نوع‌دوستی است. اقدامی که گواهی می‌دهد هستند افرادی که در شرایط بسیار سخت هم می‌توانند به فکر نجات فرد دیگری هم باشند؛ موضوعی که به گفته دکتر احمدی نشان می‌دهد در کشور ما نسبت به کشورهای همسایه، قابل توجه است:« مسائل فرهنگی در حوزه اهدای قلب نسبت به سال‌های گذشته، پیشرفت چشمگیری داشته است و مردم نشان داده‌اند روحیه ایثار و از خودگذشتگی، چقدر در وجودشان پررنگ است.» او از تجربه این سال‌هایش می‌گوید و ادامه می‌دهد:« در کشور ما، به دلیل آمار تصادفات نسبتا بالا، اغلب افرادی که دچار مرگ مغزی شده‌اند، افرادی جوان و سالم بوده‌اند که ناگهان، دچار حادثه می‌شوند و خانواده فرد، زیر بار چنین غمی قرار می‌گیرند، حالا تصور کنید در چنین شرایطی، از خانواده‌اش بخواهیم قلب عزیزشان را اهدا کنند! اما جالب است بدانید که اتفاقا تعداد زیادی از این خانواده‌ها، این درخواست را قبول می‌کنند.»
اتفاقی که به گفته این فوق تخصص جراحی قلب و عروق، در کشورهای همسایه ما از جمله عربستان و ترکیه بسیار کم رخ می‌دهد. به همین دلیل ایران از نظر اهدای عضو و اهدای قلب، در رتبه بالایی قرار دارد.
یک توقف خطرناک
کارشناسان می‌گویند تا همین ده سال پیش، ما در تمام کنگره‌های پیوند قلب، مدرس بودیم؛ برای کشورهای همسایه و غیر همسایه:« روند صعودی خیلی خوبی داشتیم و همه‌چیز خوب پیش می‌رفت؛ از نظر علمی و تجهیزاتی، دارو و ....! اما در سال‌های اخیر کمی دچار توقف شده‌ایم.» دکتر احمدی از کمبود امکانات، نبود داروها و تایید نشدن مقالات علمی پزشکان ما در سطح بین‌الملل به دلایل مختلف می‌گوید؛ اتفاقاتی که به‌دلیل وضع تحریم‌ها ایجاد شده است. توانایی پزشکان ایرانی باعث شده این عمل جراحی در کشورمان همچنان انجام شود اما نسبت موفقیت ما در عمل پیوند قلب را در حد همان ۸۰ درصد نگه داشته شده و لازم است این توقف‌ها از راه‌های مختلف، جبران شود و اجازه ندهد روند پیشرو بودن ایران، دچار توقف یا عقب‌افتادگی شود:« اغراق نیست اگر بگویم آنچه که همچنان عمل پیوند قلب را در ایران زنده نگه داشته است، صرفا تبحر تیم‌های پزشکی است که شاید با دست خالی، عمل پیوند قلب را انجام می‌دهند.»
دست به دست هم برای پیوند
شرایط برای بیمارانی که عمل پیوند انجام داده‌اند با تاخیر در رسیدن دارو و یا حتی نبود آن دشوار می‌شود:« چطور انتظار داریم بیماری که عمل پیوند قلب انجام داده، دارو مصرف نکند یا حتی به مدت زمان قابل توجهی، منتظر دارو بماند و آن‌وقت درصد موفقیت آمیز بودن این عمل بالا برود؟»
آن طور که او توضیح می‌دهد این عمل جراحی هزینه بالایی دارد و بیمه‌ها آن را تقبل نمی‌کنند؛ در چنین شرایطی، بعید نیست که چنین عملی صرفا به قشر خاصی از جامعه تعلق پیدا کند و از دسترس عموم مردم دور بماند. به عقیده دکتر ضرغام‌حسین احمدی، عمل جراحی پیوند قلب، یکی از عمل‌های پرخطر به حساب می‌آید که پیشرفت تکنولوژی‌های درمان قلب باعث شده تا درصد خطای این روش درمانی به حداقل برسد اما بدیهی است، بیمارانی که تحت جراحی پیوند قرار می‌گیرند، باید تا پایان عمر خود، مراقبت‌های بهداشتی و پزشکی را رعایت کنند. مراقبت‌هایی از جمله مصرف دارو، هوای سالم، تغذیه درست و ...!
در میان همه اما و اگرها، بیشتر جراحان پیوند قلب، اداره پیوند وزارت بهداشت را یکی از بهترین مراکزی می‌دانند که در روند پیوند قلب، به شکلی عالی و حرفه‌ای فعالیت می‌کند. با این حال، دکتر احمدی از ضرورت نیاز به منبعی مطمئن، ثابت و پایدار برای ارتقا کیفیت عمل‌های پیوند قلب در ایران می‌گوید:« البته که کمک‌های مردمی بسیاری هم در جریان عمل‌های پیوند قلب انجام می‌شود اما این نوع کمک‌ها، همیشگی نیست؛ موقعیتی که نمی‌توان به سبب آن، اتفاق مهمی مانند پیوند قلب را پیش برد و لازم است که امکانات مورد نیازمان را با استفاده از منابع پایدار، به دست بیاوریم.»
