قیمتهای غیرمنطقی، نبود نظارت جدی بر عملکرد رانندگان، حضور شرکتها و رانندگان فاقد مجوز، فرسودگی خودروها و کیفیت پایین خدمات، مجموعهای از مشکلات و موجی ازنارضایتیها رامیان والدین و دانشآموزان شکل داده که نتیجهاش کاهش اعتماد عمومی به سرویس مدارس است. مسائلی که نیازمند مدیریت و نظارت جدی مسئولان است اما این سیستم بهظاهر ساده، در عمل تامین امنیت و آرامش دانشآموزان در مسیر خانه تا مدرسه را به حاشیه رانده است.
نرخ سرویس مدارس
براساس مصوبه شورای اسلامی شهر تهران در تاریخ ۱۱ شهریور، هزینه پایه سرویس مدرسه برای هر دانشآموز ۵۸ هزار تومان تعیین شده و بهازای هر کیلومتر مسیر، مبلغ ۵۹۰۰ تومان به آن افزوده میشود. این محاسبه برای دانشآموزان ابتدایی بر مبنای ۸ ماه و برای دانشآموزان متوسطه براساس۹ماه سال انجام میگیرد.همچنین بهدلیل الزام راننده برای تحویلگیری دانشآموزان ابتدایی، ۵ درصد مبلغ اضافی برای این مقطع در نظر گرفته شده است. البته جعفر تشکری هاشمی،رئیس کمیسیون عمران و حملونقل شورای شهر تهران، از اصلاح دو مؤلفه مهم در محاسبه نرخ سرویس خبر داده است. طبق اعلام وی، ضریب شیب معابر که پیشتر ۱۵ درصد به هزینه اضافه میکرد، در این دوره حذف شده و نرخ ترافیک تهران نیز از ۲۵ درصد به ۱۵ درصد کاهش یافته است. به این ترتیب هزینه سالانه سرویس مدارس ابتدایی امسال حداقل ۱۴ تا ۱۵ میلیون تومان و حداکثر ۴۰ تا ۴۳ میلیون تومان تعیین شده است.
پیگیری از تاکسیرانی
هزینه بالای سرویس مدارس مساله تازهای نیست، بلکه چالشی است که هر سال خانوادههای زیادی با آن مواجهند؛ مسالهای که صدای برخی نمایندگان مجلس را هم درآورده است؛ رمضان رحیمی دشتلویی، عضو هیاترئیسه کمیسیون آموزش مجلس، با انتقاد از افزایش بیرویه هزینه سرویس مدارس، خواستار ورود جدی نهادهای نظارتی شده است. او همچنین تاکید کرد که شهرداریها و خودروسازان باید در کنار هم برای تامین ناوگان استاندارد و مطمئن حملونقل دانشآموزی همکاری کنند. امسال هم سرویس مدارس با افزایش نرخ ۸/۳۶ درصدی همراه بوده است. گزارشی که مادر یک دانشآموز در مقطع ششم ابتدایی به جامجم میدهد، حکایت از آن دارد که مبلغ دریافتی برای سرویس مدرسهای در غرب تهران، ۶۵ میلیون تومان است. درحالیکه پارسال ۳۵ میلیون تومان بوده است.
شادی مالکی، مدیرعامل سازمان مدیریت و نظارت بر تاکسیرانی شهر تهران در گفتوگو با جامجم درباره نرخهای دریافتی میگوید: «سازمان تاکسیرانی طبق آییننامه اجرایی سرویس دانشآموزی موظف است هر سال لایحه پیشنهادی نرخ کرایه سرویس مدارس را به شورای اسلامی شهر تهران ارائه دهد. پیمانکاران متقاضی ارائه خدمات باید در سامانه سپند، که مورد تایید وزارت کشور است، ثبتنام کرده و پس از احراز صلاحیت و دریافت مجوز از سازمان تاکسیرانی، مطابق نرخ مصوب شورای شهر فعالیت کنند.» وی میافزاید: «نرخهای اعلامشده در سامانه سپند مورد تایید شورای شهر و شهرداری تهران است اما پیمانکاران غیرمجاز که در سامانه ثبتنام نکردهاند، معمولا نرخهایی بالاتر از نرخ مصوب به والدین اعلام میکنند. علت تفاوت نرخها همین موضوع است و نرخهای اعلامشده توسط پیمانکاران غیرمجاز مورد تایید شهرداری تهران نیست.»
سامانه سپند را نمیشناسند!
از هزینههای بالای سرویس مدارس که بگذریم، به سامانه عریض و طویل سپند میرسیم. سامانهای که بسیاری از والدین آن را نمیشناسند. با اینحال آنطور که شادی مالکی درباره آمار ثبت نامیها دراین سامانه به ماتوضیح میدهد، دراین سامانه، تاکنون ۲۶ هزار۱۲۸ نفر اقدام به ثبتنام کردهاند.وی ادامه میدهد: «درحوزه حملونقل دانشآموزی، ۱۵۴شرکت درخواست فعالیت خود را در سامانه سپند ثبت کردهاند. از این تعداد، ۱۲۴ شرکت (۸۰ درصد) با مراجعه به سازمان تاکسیرانی نسبت به تشکیل پرونده اقدام کرده و در سامانه سپند تایید شدهاند. در مقابل، ۳۰ شرکت (۲۰ درصد) تاکنون برای ارائه مدارک و تشکیل پرونده به سازمان تاکسیرانی مراجعه نکردهاند.» با وجود این آمار از ثبت نامیها در سامانه سپند اما پدر یکی از دانشآموزانی که در مقطع چهارم ابتدایی تحصیل میکند به خبرنگار جامجم میگوید که ثبت نام در سامانه سپند بهصورت اجباری است و آنها در نهایت با پیمانکاری خصوصی در مدرسه قرارداد میبندند و آن پیمانکار با توجه به اطلاعات، مسیر مبلغ را مشخص میکند.
نظارت و امنیت، ۲ مساله ضروری
یکی از موضوعات حائز اهمیت در سرویس مدارس، بحث امنیت دانشآموزان است. مسالهای که خیلی از خانوادهها را از گرفتن سرویس مدرسه منصرف میکند. خانم یارمحمدی مادر دانشآموزی در پایه اول ابتدایی است که در گفتوگو با ما تاکید میکند: «به سرویس مدارس اعتماد ندارم و بههمین دلیل، هم خودم و هم بسیاری از اطرافیانم از آن استفاده نمیکنیم.» البته مدیرعامل سازمان مدیریت و نظارت بر تاکسیرانی شهر تهران تاکید میکند که نظارت بر رانندهها و سرویس مدارس بهصورت مشترک از طریق گشتهای سازمان تاکسیرانی و پلیس راهور صورت میگیرد و اگر خانوادهای در این خصوص شکایتی داشت میتواند در سامانه ۱۳۷ شکایت خود را ثبت کند. با همه وعدهها و مصوبات، واقعیت این است که سرویس مدارس هنوز برای بسیاری از خانوادهها نه یک راهحل، بلکه یک دغدغه است. تا زمانی که نظارتها جدی و نرخها واقعیسازی نشود و ایمنی دانشآموزان در اولویت قرار نگیرد، داستان سرویس مدارس همچنان پر اما و اگر خواهد شد.