گنجینه‌های پنهان تاریخ در دل اصفهان
اصفهان، شهری با تاریخ هزارساله، نه تنها با گنبدهای فیروزه‌ای و پل‌های سنگی‌اش شناخته می‌شود، بلکه در دل کوچه‌های باریکش، مدارسی تاریخی نهفته‌اند که روزگاری کانون اندیشه و ایمان بوده‌اند. سفر به این مدارس، سفری به عمق تاریخ و حکمت ایرانی است.
جام جم آنلاین اصفهان؛ در اصفهان، هر کوچه و خیابانی داستانی برای گفتن دارد. کافی است یک مسیر را اشتباه بپیچید تا در برابر دری ایستاده‌اید که روزگاری مدرسه‌ای بوده و محلی برای پرورش ذهن‌ها و روح‌ها. اینجا، تاریخ فقط در بناهای بزرگ خلاصه نمی‌شود؛ بلکه در هر آجر و هر حجره، قصه‌هایی از عشق به علم و دین نهفته است.
مدرسه «ابن‌سینا»، واقع در محله دردشت، به عنوان قدیمی‌ترین مدرسه ایران شناخته می‌شود. این بنا که قدمت آن به بیش از هزار سال پیش برمی‌گردد، در دوران آل‌بویه ساخته شده و به عنوان یکی از نخستین مراکز آموزشی طب در جهان نیز مطرح است. اگرچه از آن ساختمان باشکوه چیزی باقی نمانده، اما روح تاریخ هنوز در خیابان‌های اطراف جریان دارد.
اما سفر ما به اصفهان به همین جا ختم نمی‌شود. مدرسه «جلالیه»، یکی دیگر از گنجینه‌های پنهان این شهر، مقصد بعدی ماست. این مدرسه که قدمتی نزدیک به سه قرن دارد، در محله احمدآباد قرار دارد و با معماری زیبا و منحصر به فرد خود، همچنان میزبان طلاب علوم دینی است.
در بازدید از مدرسه جلالیه، کتیبه‌ای با خط ثلث توجه ما را جلب می‌کند که تاریخ ۱۱۱۴ هجری قمری را نشان می‌دهد؛ سالی که شاه سلطان حسین صفوی بر تخت نشسته بود. محمد فاتحی، راهنمای ما در این تور، با اشتیاق درباره تاریخ و معماری این بنا توضیح می‌دهد: «مدرسه جلالیه توسط جلال‌الدین محمد حکیم، طبیب مخصوص شاه، ساخته شده و هدف آن پرورش طلاب علوم دینی بوده است.»
این مدرسه با دو ایوان در شمال و جنوب و حجره‌هایی برای اقامت طلاب، نمونه‌ای از هنر و معنویت دوران صفویه است. تزئینات کاشی‌کاری و گچ‌بری‌های ظریف آن، جلوه‌ای خاص به این بنا بخشیده‌اند. در ایوان شمالی، بانی مدرسه در همان حجره‌ای که ساخته، به خاک سپرده شده؛ گویی روح او هنوز هم بر کلاس‌های بی‌صدای مدرسه نظاره دارد.
در روزگاری که آموزش بیشتر در مساجد انجام می‌شد، صفویان با ساخت مدارسی مانند جلالیه، گامی نوین در نظام‌مند کردن تعلیم و تربیت برداشتند. این مدارس با تأمین مالی از موقوفات و نذرهای مردمی، نقش مهمی در گسترش مذهب تشیع ایفا کردند.
امروز، مدرسه جلالیه دوباره به کارکرد اصلی خود بازگشته و همچنان مأمن طلاب است. شاید کمتر کسی نام این مدرسه را شنیده باشد، اما اینجاست که گوهرهای ناب تاریخ در دل خاک می‌درخشند. کافی است تا کسی بیاید، بنشیند و اجازه دهد تاریخ با او سخن بگوید؛ سفری به قلب قدیمی‌ترین مدارس ایران که هر گوشه‌اش داستانی برای گفتن دارد.
/*هاجر مقضی خبرنگار جام‌جم آنلاین اصفهان
