در گفت‌وگوی «جام‌جم» با معاون مشارکت‌های مردمی کمیته امداد مطرح شد
نیکوکاری به‌وقت مهر
درروزهایی که نه‌فقط خانواده‌های نیازمند،بلکه خانواده‌های با درآمدسطح متوسط‌هم برای تامین نیازهای‌تحصیلی فرزندان‌شان با چالش‌هایی روبه‌رو هستند، برگزاری «جشن عاطفه‌ها» به همان شیوه قبل، ممکن است مشارکت را کاهش دهد. اگر اجرای چنین رویدادهایی نتواند با مدل‌‌های نوآورانه و شفافیت مالی، اعتماد مردم را جلب کند، قطعا با افت مشارکت مواجه خواهد شد.
اما پرسش اساسی اینجاست در شرایطی که قیمت یک کیف مدرسه از مرز چندصدهزار تومان گذشته و نوشت‌افزار به کالایی لوکس برای بسیاری از خانواده‌ها تبدیل شده، چگونه می‌توان مشارکت عمومی را در چنین برنامه‌هایی حفظ کرد؟ این گزارش نگاهی دارد به آسیب‌های اصلی جشن عاطفه‌ها و راهکارهای عملی برای افزایش اثرگذاری آن.سال‌‌هاست که جشن عاطفه‌ها با هدف حمایت از دانش‌آموزان کم‌برخوردار برگزار می‌شود اما در شرایط اقتصادی کنونی، این پویش با چالش‌‌های جدی مواجه شده است؛ از عدم تناسب با واقعیت اقتصادی مردم گرفته تا محدودیت‌‌های روشهای سنتی و زمان‌بندی محدود و مقطعی بودن آن. حبیب‌الله آسوده، معاون مشارکت‌های مردمی کمیته امداد امام‌خمینی(ره) دراین‌باره به جام‌جم می‌گوید: «با وجود شرایط سختی که بر مردم حاکم است، آنان وظیفه اعتقادی خود و کمک به همنوع را فراموش نکرده‌اند. ممکن است برخی افراد به‌‌دلیل دشواری‌های بیشتر، نتوانسته باشند آن‌گونه که باید کمک کننداما به‌نظر می‌رسد حتی اگر سهم مشارکت‌شان کمتر شده باشد، همچنان در این زمینه حضور و همراهی دارند.»
آن‌طور که او توضیح می‌دهد در پنج ماه اخیر، میزان رشد کمک‌های مردمی نسبت به مدت مشابه سال گذشته در حوزه اکرام و سایر مشارکت‌ها، بیش از ۲۵ درصد بوده است. اگر روشهای جدیدی به جشن عاطفه‌ها اضافه شود، قطعا اثربخشی آن افزایش خواهد یافت. درواقع اگر بتوان اطلاع‌رسانی دقیق‌تر و گسترده‌تری انجام داد، مردم مشارکت بیشتری خواهند داشت و به اندازه‌ای که باید، کمک خواهند کرد.در این میان برخی کارشناسان معتقدند برنامه‌ریزی جشن عاطفه‌ها صرفا روی مردم متمرکز است و از ظرفیت شرکت‌ها و برندها برای پوشش بخشی از نیازهای دانش‌آموزان استفاده نمی‌شود. شاید بهتر باشد نگاه‌مان را در این باره کمی تغییر دهیم و تمرکزمان را صرفا به مردم معطوف نکنیم.
اهمیت حضور مردم
در کنار برگزاری جشن عاطفه‌ها، اخیرا جمعیت هلال‌احمر کشور هم پویشی ملی با عنوان «ارمغان مهر۱۴۰۴» و «برای آینده‌سازان» را با هدف تامین و توزیع بستههای نوشت‌افزار، کفش و کیف مدرسه در مناطق کمتر برخوردار کشور از ۱۵شهریور آغاز کرده که تا ۳۰ مهرماه ادامه دارد. سؤال اینجاست که آیا برگزار شدن همزمان چنین پویش‌هایی چه توسط این نهاد یا نهادهای مردمی دیگر، به‌نوعی موازی‌کاری به شمار نمی‌رود؟ آسوده در پاسخ به این پرسش ما بیان می‌کند: «همکاری بین دستگاه‌های مختلف وجود دارد اما برخی نهادهای دیگر نیز تشخیص داده‌اند که باید اقداماتی را در این زمینه انجام دهند. ما در کمیته امداد درباره دانش‌آموزان و سایر گروه‌های نیازمند جامعه فعالیت می‌کنیم و سایر نهادها نیز احساس کرده‌اند که باید برای حمایت از این گروه‌ها وارد میدان شوند. نمی‌توان گفت که موازی‌کاری صورت گرفته، بلکه درواقع ظرفیت‌های جدیدی در حال شکل‌گیری است.»آن‌طور که او توضیح می‌دهد اما بهتر آن است که اگر نهادی قصد انجام فعالیت دارد، از طریق نهادهای تخصصی اقدام کند، چراکه مهم‌ترین مسأله این است که مردم در صحنه حضور داشته باشند. همین حضور، خود به انسجام اجتماعی و مشارکت گسترده‌تر مردم کمک خواهد کرد.
بازه زمانی محدود
نباید فراموش کرد که نیاز دانش‌آموزان کم‌بضاعت به بازه تعیین‌شده برای برگزاری جشن عاطفه‌ها محدود نمی‌شود. معاون مشارکت‌های مردمی کمیته امداد ضمن بیان این‌که ۸۳هزار دانش‌آموز تحت پوشش کمیته امداد هستند، دراین خصوص عنوان می‌کند: «در طول سال، تعامل و ارتباط کمیته امداد با دانش‌آموزان و دانشجویان در راستای حمایت از مسائل تحصیلی چه در زمینه تامین لوازم مورد نیاز و چه در سایر موضوعات آموزشی، همواره برقرار بوده است. این حمایت‌ها هم از محل منابع بودجه‌ای کمیته امداد که توسط دولت تامین می‌شود و هم از طریق کمک‌های مردمی در قالب برنامه‌های فصلی که همیشه در دستور کار قرار دارد، انجام می‌گیرد.» اما به‌هرحال این زمان‌بندی محدود باعث می‌شود بسیاری از خانواده‌های نیازمند در طول سال با مشکل مواجه شوند.جشن عاطفه‌ها همچنان می‌تواندنقش امیدبخش ومؤثری درحمایت ازدانش‌آموزان کم‌برخوردار ایفا کند، اما این مهم تنها با بازنگری، نوآوری و هماهنگی بین نهادها ممکن است. ترکیب روشهای سنتی با ابزارهای دیجیتال، ایجاد امکان مشارکت خرد و آنلاین، شفافیت کامل در نحوه هزینه‌کرد کمک‌ها و ورود فعال شرکت‌ها و مدارس به‌عنوان حامیان مالی، می‌تواند مشارکت عمومی را افزایش دهد و پویش را از یک مراسم کوتاه‌مدت به جریان دائمی اجتماعی تبدیل کند.
روش‌هایی برای مشارکت
بسیاری از افراد هنوز بر این باورند که فقط با حضور در پایگاه‌های مربوط به کمیته امداد می‌توانند در این امر خداپسندانه مشارکت‌داشته‌باشنداما‌حبیب‌الله آسوده بااشاره‌به این‌که پایگاه‌های‌فیزیکی‌به شکل‌گذشته‌وجودندارد،می‌گوید: «درحال‌حاضر، مراکز نیکوکاری که ماهیت خیریه دارند، جایگزین پایگاه‌های فیزیکی شده‌اند.پایگاه‌هایی که اکنون فعال هستند، بیشتر به‌صورت نمادین درمکان‌های مختلف مانند مصلاهای نمازجمعه برپامی‌شود.همچنین دردهه اول مهرماه، درمدارس هر استان و متناسب با میزان مشارکت دانش‌آموزان، پایگاه‌هایی ایجاد می‌شود. پیش از آن نیز به‌صورت نمادین در برخی نقاط شهری این پایگاه‌ها شکل می‌گیرند.» معرفی و اطلاع‌رسانی کمیته امداد درخصوص پلتفرم‌های دیجیتال، اپلیکیشن‌های مختلف و کدهای دستوری، می‌تواند امکان مشارکت راحت وسریع مردم راافزایش دهد.بااین‌حال آن‌طورکه آسوده به ما توضیح می‌دهد، بهترین روش برای مردمی که قصد کمک دارند، ارائه کمک‌های نقدی از طریق درگاه‌های رسمی اعلام‌شده توسط کمیته امداد و به حساب‌های مشخص‌شده این نهاد انجام می‌شود.
به گفته او، روش دیگر مربوط به خیرین حقوقی است. برای مثال اتحادیه‌ها، دستگاه‌ها، سازمان‌ها، گروه‌ها و شرکت‌های خصوصی و دولتی می‌توانند از محل مسئولیت اجتماعی خود، بستههای مختلفی را تهیه و با هم‌افزایی با کمیته امداد، در این مسیر مشارکت کنند.
معاون مشارکت‌های مردمی کمیته امداد امام‌خمینی(ره) همچنین از مشارکت همین نهادها حتی در مرحله توزیع با حفظ عزت و کرامت خانواده‌های تحت پوشش خبر می‌دهد و می‌گوید: هدف این است که نقش مردمی در پیشبرد این اقدام، هم برای خود نهادهای مشارکت‌کننده و هم برای مردم، شفاف‌تر و روشن‌تر باشد.
آن‌طور که او توضیح می‌دهد در پنج ماه اخیر، میزان رشد کمک‌های مردمی نسبت به مدت مشابه سال گذشته در حوزه اکرام و سایر مشارکت‌ها، بیش از ۲۵ درصد بوده است. اگر روشهای جدیدی به جشن عاطفه‌ها اضافه شود، قطعا اثربخشی آن افزایش خواهد یافت. درواقع اگر بتوان اطلاع‌رسانی دقیق‌تر و گسترده‌تری انجام داد، مردم مشارکت بیشتری خواهند داشت و به اندازه‌ای که باید، کمک خواهند کرد.در این میان برخی کارشناسان معتقدند برنامه‌ریزی جشن عاطفه‌ها صرفا روی مردم متمرکز است و از ظرفیت شرکت‌ها و برندها برای پوشش بخشی از نیازهای دانش‌آموزان استفاده نمی‌شود. شاید بهتر باشد نگاه‌مان را در این باره کمی تغییر دهیم و تمرکزمان را صرفا به مردم معطوف نکنیم.
اهمیت حضور مردم
در کنار برگزاری جشن عاطفه‌ها، اخیرا جمعیت هلال‌احمر کشور هم پویشی ملی با عنوان «ارمغان مهر۱۴۰۴» و «برای آینده‌سازان» را با هدف تامین و توزیع بستههای نوشت‌افزار، کفش و کیف مدرسه در مناطق کمتر برخوردار کشور از ۱۵شهریور آغاز کرده که تا ۳۰ مهرماه ادامه دارد. سؤال اینجاست که آیا برگزار شدن همزمان چنین پویش‌هایی چه توسط این نهاد یا نهادهای مردمی دیگر، به‌نوعی موازی‌کاری به شمار نمی‌رود؟ آسوده در پاسخ به این پرسش ما بیان می‌کند: «همکاری بین دستگاه‌های مختلف وجود دارد اما برخی نهادهای دیگر نیز تشخیص داده‌اند که باید اقداماتی را در این زمینه انجام دهند. ما در کمیته امداد درباره دانش‌آموزان و سایر گروه‌های نیازمند جامعه فعالیت می‌کنیم و سایر نهادها نیز احساس کرده‌اند که باید برای حمایت از این گروه‌ها وارد میدان شوند. نمی‌توان گفت که موازی‌کاری صورت گرفته، بلکه درواقع ظرفیت‌های جدیدی در حال شکل‌گیری است.»آن‌طور که او توضیح می‌دهد اما بهتر آن است که اگر نهادی قصد انجام فعالیت دارد، از طریق نهادهای تخصصی اقدام کند، چراکه مهم‌ترین مسأله این است که مردم در صحنه حضور داشته باشند. همین حضور، خود به انسجام اجتماعی و مشارکت گسترده‌تر مردم کمک خواهد کرد.
بازه زمانی محدود
نباید فراموش کرد که نیاز دانش‌آموزان کم‌بضاعت به بازه تعیین‌شده برای برگزاری جشن عاطفه‌ها محدود نمی‌شود. معاون مشارکت‌های مردمی کمیته امداد ضمن بیان این‌که ۸۳هزار دانش‌آموز تحت پوشش کمیته امداد هستند، دراین خصوص عنوان می‌کند: «در طول سال، تعامل و ارتباط کمیته امداد با دانش‌آموزان و دانشجویان در راستای حمایت از مسائل تحصیلی چه در زمینه تامین لوازم مورد نیاز و چه در سایر موضوعات آموزشی، همواره برقرار بوده است. این حمایت‌ها هم از محل منابع بودجه‌ای کمیته امداد که توسط دولت تامین می‌شود و هم از طریق کمک‌های مردمی در قالب برنامه‌های فصلی که همیشه در دستور کار قرار دارد، انجام می‌گیرد.» اما به‌هرحال این زمان‌بندی محدود باعث می‌شود بسیاری از خانواده‌های نیازمند در طول سال با مشکل مواجه شوند.جشن عاطفه‌ها همچنان می‌تواندنقش امیدبخش ومؤثری درحمایت ازدانش‌آموزان کم‌برخوردار ایفا کند، اما این مهم تنها با بازنگری، نوآوری و هماهنگی بین نهادها ممکن است. ترکیب روشهای سنتی با ابزارهای دیجیتال، ایجاد امکان مشارکت خرد و آنلاین، شفافیت کامل در نحوه هزینه‌کرد کمک‌ها و ورود فعال شرکت‌ها و مدارس به‌عنوان حامیان مالی، می‌تواند مشارکت عمومی را افزایش دهد و پویش را از یک مراسم کوتاه‌مدت به جریان دائمی اجتماعی تبدیل کند.
روش‌هایی برای مشارکت
بسیاری از افراد هنوز بر این باورند که فقط با حضور در پایگاه‌های مربوط به کمیته امداد می‌توانند در این امر خداپسندانه مشارکت‌داشته‌باشنداما‌حبیب‌الله آسوده بااشاره‌به این‌که پایگاه‌های‌فیزیکی‌به شکل‌گذشته‌وجودندارد،می‌گوید: «درحال‌حاضر، مراکز نیکوکاری که ماهیت خیریه دارند، جایگزین پایگاه‌های فیزیکی شده‌اند.پایگاه‌هایی که اکنون فعال هستند، بیشتر به‌صورت نمادین درمکان‌های مختلف مانند مصلاهای نمازجمعه برپامی‌شود.همچنین دردهه اول مهرماه، درمدارس هر استان و متناسب با میزان مشارکت دانش‌آموزان، پایگاه‌هایی ایجاد می‌شود. پیش از آن نیز به‌صورت نمادین در برخی نقاط شهری این پایگاه‌ها شکل می‌گیرند.» معرفی و اطلاع‌رسانی کمیته امداد درخصوص پلتفرم‌های دیجیتال، اپلیکیشن‌های مختلف و کدهای دستوری، می‌تواند امکان مشارکت راحت وسریع مردم راافزایش دهد.بااین‌حال آن‌طورکه آسوده به ما توضیح می‌دهد، بهترین روش برای مردمی که قصد کمک دارند، ارائه کمک‌های نقدی از طریق درگاه‌های رسمی اعلام‌شده توسط کمیته امداد و به حساب‌های مشخص‌شده این نهاد انجام می‌شود.
به گفته او، روش دیگر مربوط به خیرین حقوقی است. برای مثال اتحادیه‌ها، دستگاه‌ها، سازمان‌ها، گروه‌ها و شرکت‌های خصوصی و دولتی می‌توانند از محل مسئولیت اجتماعی خود، بستههای مختلفی را تهیه و با هم‌افزایی با کمیته امداد، در این مسیر مشارکت کنند.
معاون مشارکت‌های مردمی کمیته امداد امام‌خمینی(ره) همچنین از مشارکت همین نهادها حتی در مرحله توزیع با حفظ عزت و کرامت خانواده‌های تحت پوشش خبر می‌دهد و می‌گوید: هدف این است که نقش مردمی در پیشبرد این اقدام، هم برای خود نهادهای مشارکت‌کننده و هم برای مردم، شفاف‌تر و روشن‌تر باشد.
