آتشفشان دماوند و چند نکته
آتشفشان دماوند گاه فعال‌تر از حد معمول است و گاز سولفوریک بسیار بیشتری آزاد می‌کند که در این زمان، میزان گاز منتشرشده از آن به‌تدریج افزایش می‌یابد. دماوند سابقه فوران‌های انفجاری در اواخر دوران کواترنر دارد که حداقل ۱۴ فاز انفجاری از طریق مطالعات آتشفشان‌شناسی و ژئوشیمیایی شناسایی شده است.
این فوران‌ها رسوبات آذرآواری، ازجمله لاپیلی‌های پومیس، ریزش خاکستر و جریان‌های چگالی آذرآواری (PDC) را تولید کرده. شدت فوران‌های این آتشفشان متفاوت بوده است و برخی از آنها به طور بالقوه به شاخص انفجار آتشفشانی (VEI) سطح۴ رسیده که نشان‌دهنده انفجار قابل‌توجه با قابلیت تأثیر منطقه‌ای است. فعالیت دودخان‌زایی در قله دماوند، گازهایی مانند دی‌اکسید گوگرد(SO₂)و سولفید هیدروژن(H₂S) را منتشر می‌کند ونشان می‌دهدکه سیستم ماگمایی آتشفشان هنوز فعال است و البته خاموش. دامنه‌های شمالی و شرقی آن پوشیده از یخچال‌های طبیعی بوده که به دلیل تغییرات اقلیمی در حال ذوب شدن است. این ذوب می‌تواند به طور بالقوه در طول فوران‌های آینده با ماگما تعامل داشته و باعث انفجارهای فراتو ماگمایی یا لاهار شود. انفجارهای فراتوماگماتیک در اثر برخورد «ماگما» یا گدازه با«سفره‌های آب زیرزمینی» ایجاد و منجر به فوران‌های قدرتمند و کوتاهی ازبخار وخاکسترمی‌شود. دراین نوع فوران‌ها،ماگما به طورمستقیم باآب زیرزمینی تماس پیدا کرده و باعث انفجار و پراکنده‌شدن مواد مذاب،خاکستر و بخار آب می‌شود.آخرین فوران آن حدود ۷۳۰۰ سال پیش رخ داده که جریان‌های گدازه از دهانه قله به سمت غرب گسترش یافته است. دودخان‌های فعال که بخار داغ و گازهای غنی از دی‌اکسید گوگرد منتشر می‌کند، درست زیر قله یافت می‌شود. چند دهانه در کناره‌های آتشفشان وجود دارد. در نزدیکی قله در مسیر جنوبی، یک دهانه دودخان قابل‌توجه وجود دارد که بخار داغ و گازهای غنی از دی‌اکسید گوگرد را آزاد می‌کند. وجود دودخان‌های فعال در نزدیکی قله، نشان‌دهنده فعالیت مداوم آتشفشانی است. بلوک‌های گوگرد خالص و بلوک‌های بزرگ حاوی گوگرد را می‌توان درست زیر قله یافت و رسوبات گوگرد در دامنه‌های اطراف آن قابل مشاهده است. بررسی زمین‌ساخت و لرزه زمین‌ساخت آتشفشان دماوند، نشان از وجود سیستم امتداد لغز وکششی دراین بخش از البرزدارد.همچنین وجود گسل‌های مهمی مثل لار، مشا و شمال البرز نشانه‌ای از اهمیت و ارتباط این ساختارهابا آتشفشان است،به گونه‌ای که تغییرات تنش در منطقه در ارتباط با هر یک از این گسل‌ها می‌تواند رژیم زمین‌ساختی حاکم بر منطقه را تغییر دهد. توزیع زمین‌لرزه‌های تاریخی و همچنین بررسی داده‌های زلزله‌های دستگاهی در شعاع ۵۰ کیلومتری آتشفشان دماوند، مشخص کرد که روندهای فعال لرزه‌زا در اطراف این آتشفشان، قابل مشاهده است و از سوی دیگر در ناحیه غرب آتشفشان دماوند چنین محدوده فعالی از کاهش فاکتور کاهندگی امواج لرزه‌ای دیده می‌شود. بنابراین آتشفشان دماوند در محدوده کلی فعال ساختاری البرز مرکزی قرار گرفته است. در پژوهش‌های به‌عمل آمده در سال ۲۰۱۸ مشخص شد که یک آرامش لرزه‌ای مهم در محدوده شرق سامانه آتشفشانی دماوند دیده می‌شود که می‌توان برآورد کرد با یک رخداد زلزله‌ای شدید (با بزرگی بیش از ۶ریشتر) در دهه پیش رو به پایان برسد.
