خبرنگاری در عصر شهروند-خبرنگاران
در آستانه روز خبرنگار، نگاهی به وضعیت این حرفه کلیدی در ایران و جهان نشان‌دهنده تحولاتی عمیق و چالش‌هایی جدی است. متأسفانه در ایران به این روز توجه کافی نمی‌شود. این کم‌توجهی در شرایطی که ورود ما به دنیای جدید رسانه‌ها و ظهور پدیده‌هایی چون رسانه‌های مجازی، جایگاه سنتی روزنامه‌ها و خبرنگاران را دگرگون کرده، بیش از پیش احساس می‌شود. این مشکل تنها مختص ما نیست.
هم‌اکنون در خود آمریکا نیز جوانان رغبت زیادی به مطالعه روزنامه و مجله ندارند و حتی شبکه‌های تلویزیونی هم از استقبال چندانی برخوردار نیستند. ما نمونه بارز این تغییر را در رقابت‌های سیاسی انتخاباتی مشاهده می‌کنیم؛جایی که دونالد ترامپ با بهره هوشمندانه از شبکه‌های اجتماعی توانست پیام خود را منتقل کند وحتی به تأسیس شبکه اجتماعی اختصاصی برای خود روی آورد.
مهم‌ترین مطلب در‌باره روز خبرنگار این است که خبرنگاری دیگر مختص خبرنگاران حرفه‌ای نیست. با تحول بزرگی که فناوری‌های جدید ارتباطی و اطلاعاتی به وجود آورده‌اند، امروزه هر شهروندی می‌تواند یک خبرنگار باشد. این تحول نشان می‌دهد روز خبرنگار چقدر اهمیت دارد. وقتی همه مردم، خبرنگار و شهروند-خبرنگار باشند، شاهد گردش اطلاعات بسیار زیادی خواهیم بود؛ به نحوی که کمتر مسأله‌ای در جهان امروز از دید مردم پنهان می‌ماند. زیرا خودشان می‌توانند اطلاع‌رسانی کنند.
این یک روز جهانی و فقط مربوط به کشور ما یا کشورهای اروپایی یا آمریکا نیست ولی در کشور ما به دلیل این‌که شهدای خبرنگار زیادی داشته‌ایم، اهمیت بسیاری دارد. در واقع، نکوداشت روز خبرنگار در ایران، نسبت به کشورهای دیگر، نکوداشت شهدای اهل قلم است که حاضر شدند جان خود را در راه اطلاع‌رسانی و آگاهی‌بخشی به مردم بر طبق اخلاص بگذارند. فکر می‌کنم با توجه به این‌که کشور ما با تهدیدهای متوالی در پیش مواجه است، به خصوص این که پس از جنگ ۱۲ روزه و هنوز هم در یک موقعیت صلح یا جنگ به سر می‌بریم، وظیفه روزنامه‌نگاران ما سنگین‌تر است. این مسئولیت نه‌تنها بر دوش خبرنگارانی که در خبرگزاری‌ها و روزنامه‌ها کار می‌کنند یا در رادیو و تلویزیون فعال هستند، بلکه بر عهده آن دسته از عزیزان خبرنگار آماتور، غیرحرفه‌ای و تجربی نیز هست که به عنوان یک شهروند، خبر، مقاله و تفسیر می‌نویسند.
امروزه بیش از هر زمان دیگری به مطالب تفسیری نیاز داریم. یعنی به دنبال هر خبری که خبرنگار منتشر می‌کند، بایستی یک مفسر بیاید و با کنار هم گذاشتن اخبار متفاوت از منابع گوناگون، تحلیلی روشن‌کننده برای تصمیم‌گیری مخاطبان ارائه دهد. بنابراین نه تنها در رادیو و تلویزیون، بلکه در مطبوعات هم نباید فقط به خبر و مقاله اکتفا کنیم. ما حتما به گزارش‌های تحقیقی نیاز داریم زیرا گزارشگری تحقیقی کاری نیست که هر خبرنگاری بتواند انجام دهد. خبرنگاران می‌توانند اخبار را در لحظه برای ما بفرستند، ولی پس از آن، به تفسیر و تحلیل نیاز است و انسان‌ها بر اساس تحلیل‌هایی که می‌شنوند یا خودشان بر پایه تفکرات‌شان انجام می‌دهند، فعالیت‌های اجتماعی خود را تنظیم می‌کنند.
مهم‌ترین مطلب در‌باره روز خبرنگار این است که خبرنگاری دیگر مختص خبرنگاران حرفه‌ای نیست. با تحول بزرگی که فناوری‌های جدید ارتباطی و اطلاعاتی به وجود آورده‌اند، امروزه هر شهروندی می‌تواند یک خبرنگار باشد. این تحول نشان می‌دهد روز خبرنگار چقدر اهمیت دارد. وقتی همه مردم، خبرنگار و شهروند-خبرنگار باشند، شاهد گردش اطلاعات بسیار زیادی خواهیم بود؛ به نحوی که کمتر مسأله‌ای در جهان امروز از دید مردم پنهان می‌ماند. زیرا خودشان می‌توانند اطلاع‌رسانی کنند.
این یک روز جهانی و فقط مربوط به کشور ما یا کشورهای اروپایی یا آمریکا نیست ولی در کشور ما به دلیل این‌که شهدای خبرنگار زیادی داشته‌ایم، اهمیت بسیاری دارد. در واقع، نکوداشت روز خبرنگار در ایران، نسبت به کشورهای دیگر، نکوداشت شهدای اهل قلم است که حاضر شدند جان خود را در راه اطلاع‌رسانی و آگاهی‌بخشی به مردم بر طبق اخلاص بگذارند. فکر می‌کنم با توجه به این‌که کشور ما با تهدیدهای متوالی در پیش مواجه است، به خصوص این که پس از جنگ ۱۲ روزه و هنوز هم در یک موقعیت صلح یا جنگ به سر می‌بریم، وظیفه روزنامه‌نگاران ما سنگین‌تر است. این مسئولیت نه‌تنها بر دوش خبرنگارانی که در خبرگزاری‌ها و روزنامه‌ها کار می‌کنند یا در رادیو و تلویزیون فعال هستند، بلکه بر عهده آن دسته از عزیزان خبرنگار آماتور، غیرحرفه‌ای و تجربی نیز هست که به عنوان یک شهروند، خبر، مقاله و تفسیر می‌نویسند.
امروزه بیش از هر زمان دیگری به مطالب تفسیری نیاز داریم. یعنی به دنبال هر خبری که خبرنگار منتشر می‌کند، بایستی یک مفسر بیاید و با کنار هم گذاشتن اخبار متفاوت از منابع گوناگون، تحلیلی روشن‌کننده برای تصمیم‌گیری مخاطبان ارائه دهد. بنابراین نه تنها در رادیو و تلویزیون، بلکه در مطبوعات هم نباید فقط به خبر و مقاله اکتفا کنیم. ما حتما به گزارش‌های تحقیقی نیاز داریم زیرا گزارشگری تحقیقی کاری نیست که هر خبرنگاری بتواند انجام دهد. خبرنگاران می‌توانند اخبار را در لحظه برای ما بفرستند، ولی پس از آن، به تفسیر و تحلیل نیاز است و انسان‌ها بر اساس تحلیل‌هایی که می‌شنوند یا خودشان بر پایه تفکرات‌شان انجام می‌دهند، فعالیت‌های اجتماعی خود را تنظیم می‌کنند.
