لاله خیز از شهیدان وطن می‌گوید
از درد گفتن هیچ‌وقت ساده نبوده و نیست به‌خصوص درد از دست دادن و پرکشیدن عزیزانی که در یک جنگ نابرابر شهید شدند. این‌که در قاب تلویزیون قرار بگیری و از درد نبود عزیزانت و پرکشیدن‌شان بگویی، انگار داغ روی داغ است اما نکته مهم حرف زدن از شهیدانی است که مثل مردم عادی زندگی می‌کردند و در جنگ ۱۲روزه پرکشیدند؛ از شهدای هلالاحمر تا مردم عادی که در زمان ملاقات در زندان اوین شهید شدند.
گفتن از این شهدا در روزهایی که جنگ روایت‌ها بالا گرفته، اهمیت دوچندان پیدا کرده است. برنامه «لاله‌خیز» با همین خط و محور، چند شبی است روی آنتن رفته تا از این عزیزان از دست رفته بگوید. این برنامه به تهیه‌کنندگی و کارگردانی امیرحسین اکاتی و اجرای راحله امینیان، نگاهی ویژه به شهدایی دارد که از قشر مردم عادی بودند. خانواده این شهدا در قاب تلویزیون قرار می‌گیرند تا از عزیزان شهیدشان بگویند.
تلاش برای یک روایت واقعی
امیرحسین اکاتی، تهیه‌کننده برنامه «لاله‌خیز» که پیش از این برنامه «رخ مادر» را با رویکرد مادران شهدای دفاع مقدس تولید و پخش کرده بود درخصوص جزئیات این برنامه به جام‌جم می‌گوید: تقریبا دو یا سه روز پایانی جنگ بود که تصمیم گرفته شد ویژه‌برنامه‌ای درباره شهدای جنگ ۱۲روزه برای شبکه یک تولید کنیم. ایده این بود که سراغ مردم عادی برویم چراکه بسیاری از شهدای این جنگ، از میان همین مردم بودند. یک ایده اولیه مطرح شد و ما کمتر از یک هفته فرصت داشتیم برنامه را به شب اول محرم برسانیم. درواقع همه چیز از شکل‌گیری ایده تا اجرای برنامه، در مدت یک هفته انجام شد. در آن مقطع، فضای جامعه به‌گونه‌ای بود که بسیاری می‌گفتند هدف حملات فقط نظامیان و پایگاه‌های نظامی هستند. حتی رسانه‌های دشمن نیز همین ادعا را داشتند اما واقعیت این بود که این حملات به مراکز مردمی، درمانی، زندان‌ها، بیمارستان‌ها و مکان‌های مشابه نیز صورت می‌گرفت. به همین دلیل تصمیم گرفتیم سراغ مردم عادی برویم تا بتوانیم روایتی صادقانه و حقیقی از این جنگ را به‌تصویر بکشیم. البته پیدا کردن این افراد و متقاعد کردن‌شان برای گفت‌وگو چالش‌برانگیز بود اما تلاش کردیم این روایت واقعی و تأثیرگذار را به مردم نشان دهیم.
پیگیری و پژوهش میدانی برای رسیدن به خانواده‌ها
وی ادامه می‌دهد: علاوه بر این‌که زمان بسیار کمی برای انجام کارهای فنی و اجرایی داشتیم، یکی از مهم‌ترین چالش‌های ما موضوع سوژه‌یابی و هماهنگی با خانواده‌ها بود. وقتی با این خانواده‌ها مواجه می‌شدیم، کمتر از یک هفته بود که عزیزشان را از دست داده بودند. درواقع چهار یا پنج روز بیشتر از این اتفاق نگذشته بود و قانع کردن آنها برای حضور در برنامه کار بسیار دشواری بود. پژوهش اولیه و صحبت با خانواده‌ها برای استخراج روایت و قصه‌ای مناسب نیز برای ما بسیار سخت بود. پس از انجام پژوهش اولیه و گفت‌وگو با خانواده‌ها، تصمیم گرفتیم سوژه‌هایی را انتخاب کنیم تا در برنامه حضور داشته باشند. با پیگیری‌های گروه هماهنگی و سردبیری، لیستی از سوژه‌ها و مردم عادی به‌صورت میدانی و با همکاری برخی ارگان‌ها تهیه شد. بچه‌ها به‌صورت میدانی سوژه‌ها را بررسی کردند و سپس با خانواده‌ها مذاکره شد. خوشبختانه با وجود شرایط سخت و داغ سنگینی که خانواده‌ها داشتند، همکاری کردند و در برنامه حضور یافتند که واقعا از آنها سپاسگزارم. درخصوص پژوهش، با وجود کمبود زمان، به اهمیت آن واقف بودیم و سعی کردیم تعداد اعضای تیم هماهنگی و سردبیری را افزایش دهیم. هر نفر روی دو یا سه سوژه متمرکز شد و با خانواده‌ها، بازماندگان و اعضای درجه یک شهدا به‌صورت تلفنی یا حضوری گفت‌وگو کرد. مصاحبه و پژوهش اولیه به این صورت شکل گرفت و براساس آن، خط سیر و روایت برنامه تعیین شد.
مرور زندگی عادی شهدای اخیر
اکاتی عنوان می‌کند: برخی خانواده‌ها به‌دلیل شرایط سختی که داشتند، در مرحله اول ضبط برنامه و در ۱۳قسمت ابتدایی، تمایلی به حضور نداشتند. چون رویکرد ما این بود که حتما اعضای خانواده یا بازماندگان شهدا در استودیو حضور داشته باشند، فقط از خانواده‌هایی دعوت کردیم که امکان حضور در استودیو را داشتند. قرار است در قسمت‌های بعدی سراغ خانواده‌هایی برویم که قبلا نتوانستند حضور یابند و حالا شرایط حضور را دارند. برنامه به‌صورت پیوسته هرشب ساعت ۱۹ روی آنتن است و تعداد قسمت‌ها به‌دلیل شرایط متغیر، قابل اعلام دقیق نیست. هربار که غربالگری انجام می‌دهیم، لیست خانواده‌ها را نهایی می‌کنیم و در مراحل بعدی سراغ دیگر خانواده‌ها می‌رویم تا از حضورشان در برنامه بهره‌مند شویم. برای ما داشتن یک خط روایی اهمیت زیادی دارد و همواره تلاش می‌کنیم قصه‌گویی و روایت زندگی افراد را در برنامه حفظ کنیم. حتی با این‌که سوژه‌های‌مان از میان مردم عادی انتخاب می‌شوند، سعی می‌کنیم زندگی آنها را مرور و بررسی کنیم تا روایت برنامه عمیق‌تر و تاثیرگذارتر باشد.
وی ادامه می‌دهد: برای مثال، دو شب قبل، مهمانی از جمعیت هلالاحمر داشتیم که در ۹سالگی در صف نانوایی شاهد حادثه‌ای بود؛ فردی حالش بد شد و او متأثر از این اتفاق، تصمیم گرفت وارد هلالاحمر شود و مسیر زندگی‌اش تغییر کرد. ما از همین روایت‌های کوچک و جزئیات زندگی سوژه‌ها استفاده می‌کنیم تا سیر برنامه را براساس آنها پیش ببریم و به اتفاق اصلی و شهادت برسیم. تا امروز، برنامه درباره ۱۴ شهید ضبط شده و کار همچنان ادامه دارد. قالب برنامه به‌صورت مرسوم گفت‌وگومحور نیست؛ پس از یک افتتاحیه که قلاب قصه را برای مخاطب می‌اندازیم، وارد روایت می‌شویم و در دل گفت‌وگو، مستندهایی از زندگی فرد و اطرافیانش پخش می‌کنیم تا قصه کامل شود و در پایان نیز با یک اختتامیه، برنامه را جمع‌بندی می‌کنیم تا هم نگاه مستند و هم حقیقت‌گویی حفظ شود.
روایتی برای نسل جدید
این تهیه‌کننده که پیش ازاین سه فصل از مستند «رخ مادر» را درباره مادران شهدای دفاع‌مقدس تولید کرده، درباره پرداختن به وقایع جدید و شهدای معاصر و لزوم معرفی آن به نسل جدید می‌گوید: تلاش من همواره این بوده که برنامه‌هایم با آثار قبلی تفاوت داشته باشد و بتواند نسل جدید را با بخشی از تاریخ معاصر کشور، ازجمله دفاع‌مقدس و جنگ‌های اخیر درگیر و حقیقت را به شیوه‌ای صادقانه به مخاطب منتقل کند.
اکاتی با اشاره به جنگ روایت‌ها و لزوم ارائه روایت درست از نبرد۱۲روزه عنوان می‌کند: امروز، جنگ اصلی در عرصه رسانه‌ها و روایت‌هاست و انتقال روایت‌های درست و به بهترین شکل به مخاطب، اهمیت زیادی دارد. این‌که این روایت‌ها را به‌صورت واقعی و از زبان خانواده‌ها و مردم عادی بیان کنیم، قطعا تاثیرگذار خواهد بود. مخاطب باید بداند دشمنش کیست و چه تاریخ و ایستادگی‌هایی پشت این کشور است؛ به‌ویژه نسل نوجوان و جوان که آینده‌سازان این سرزمین هستند. اگر بتوانیم برنامه‌هایی بسازیم که هم از نظر فنی و هم محتوایی مطابق سلیقه آنها باشد و درعین‌حال، کیفیتی شسته رفته و جذاب داشته باشد، می‌توانیم در مقابل سیل محتوای رسانه‌های دیگر، به‌ویژه رسانه‌های دشمن، اثربخشی بیشتری داشته باشیم.
پیوست رسانه‌ای برای تکمیل یک روایت
اکاتی درباره پیوست رسانه‌ای این برنامه در فضای مجازی هم بیان می‌کند: همزمان با پخش برنامه، گروه رسانه‌ای ما نیز فعال است و در شبکه‌های اجتماعی داخلی و خارجی، بخش‌های مهم و جذاب برنامه را منتشر می‌کند تا مخاطبان بتوانند در فضای مجازی هم از آن بهره‌مند شوند.
او درخصوص انتخاب راحله امینیان برای اجرای این برنامه هم تصریح می‌کند: دلیل انتخاب خانم امینیان، حضور مؤثر ایشان در ضاحیه، گفت‌وگوهای‌شان با مادران شهدا و نزدیکی‌شان به این فضا، همچنین تجربه‌شان در حوزه خانواده بود. رویکرد برنامه ما نیز خانواده‌محور است و تلاش می‌کنیم خانواده شهید یا هریک از اعضای خانواده‌ها را در استودیو یا مستندها به تصویر بکشیم تا روایت برنامه، روایت یک خانواده باشد و صرفا به یک نفر محدود نشود.
خانم امینیان به‌دلیل سال‌ها تجربه در برنامه «به خانه برمی‌گردیم»، رویکرد تخصصی‌شان در حوزه خانواده و سابقه‌شان در سردبیری و نویسندگی، برای اجرای این برنامه انتخاب شدند؛ چراکه با توجه به شرایط ویژه و فورس‌ماژور پروژه، نیاز به مجری‌ای داشتیم که بر محتوا مسلط باشد.
تلاش برای یک روایت واقعی
امیرحسین اکاتی، تهیه‌کننده برنامه «لاله‌خیز» که پیش از این برنامه «رخ مادر» را با رویکرد مادران شهدای دفاع مقدس تولید و پخش کرده بود درخصوص جزئیات این برنامه به جام‌جم می‌گوید: تقریبا دو یا سه روز پایانی جنگ بود که تصمیم گرفته شد ویژه‌برنامه‌ای درباره شهدای جنگ ۱۲روزه برای شبکه یک تولید کنیم. ایده این بود که سراغ مردم عادی برویم چراکه بسیاری از شهدای این جنگ، از میان همین مردم بودند. یک ایده اولیه مطرح شد و ما کمتر از یک هفته فرصت داشتیم برنامه را به شب اول محرم برسانیم. درواقع همه چیز از شکل‌گیری ایده تا اجرای برنامه، در مدت یک هفته انجام شد. در آن مقطع، فضای جامعه به‌گونه‌ای بود که بسیاری می‌گفتند هدف حملات فقط نظامیان و پایگاه‌های نظامی هستند. حتی رسانه‌های دشمن نیز همین ادعا را داشتند اما واقعیت این بود که این حملات به مراکز مردمی، درمانی، زندان‌ها، بیمارستان‌ها و مکان‌های مشابه نیز صورت می‌گرفت. به همین دلیل تصمیم گرفتیم سراغ مردم عادی برویم تا بتوانیم روایتی صادقانه و حقیقی از این جنگ را به‌تصویر بکشیم. البته پیدا کردن این افراد و متقاعد کردن‌شان برای گفت‌وگو چالش‌برانگیز بود اما تلاش کردیم این روایت واقعی و تأثیرگذار را به مردم نشان دهیم.
پیگیری و پژوهش میدانی برای رسیدن به خانواده‌ها
وی ادامه می‌دهد: علاوه بر این‌که زمان بسیار کمی برای انجام کارهای فنی و اجرایی داشتیم، یکی از مهم‌ترین چالش‌های ما موضوع سوژه‌یابی و هماهنگی با خانواده‌ها بود. وقتی با این خانواده‌ها مواجه می‌شدیم، کمتر از یک هفته بود که عزیزشان را از دست داده بودند. درواقع چهار یا پنج روز بیشتر از این اتفاق نگذشته بود و قانع کردن آنها برای حضور در برنامه کار بسیار دشواری بود. پژوهش اولیه و صحبت با خانواده‌ها برای استخراج روایت و قصه‌ای مناسب نیز برای ما بسیار سخت بود. پس از انجام پژوهش اولیه و گفت‌وگو با خانواده‌ها، تصمیم گرفتیم سوژه‌هایی را انتخاب کنیم تا در برنامه حضور داشته باشند. با پیگیری‌های گروه هماهنگی و سردبیری، لیستی از سوژه‌ها و مردم عادی به‌صورت میدانی و با همکاری برخی ارگان‌ها تهیه شد. بچه‌ها به‌صورت میدانی سوژه‌ها را بررسی کردند و سپس با خانواده‌ها مذاکره شد. خوشبختانه با وجود شرایط سخت و داغ سنگینی که خانواده‌ها داشتند، همکاری کردند و در برنامه حضور یافتند که واقعا از آنها سپاسگزارم. درخصوص پژوهش، با وجود کمبود زمان، به اهمیت آن واقف بودیم و سعی کردیم تعداد اعضای تیم هماهنگی و سردبیری را افزایش دهیم. هر نفر روی دو یا سه سوژه متمرکز شد و با خانواده‌ها، بازماندگان و اعضای درجه یک شهدا به‌صورت تلفنی یا حضوری گفت‌وگو کرد. مصاحبه و پژوهش اولیه به این صورت شکل گرفت و براساس آن، خط سیر و روایت برنامه تعیین شد.
مرور زندگی عادی شهدای اخیر
اکاتی عنوان می‌کند: برخی خانواده‌ها به‌دلیل شرایط سختی که داشتند، در مرحله اول ضبط برنامه و در ۱۳قسمت ابتدایی، تمایلی به حضور نداشتند. چون رویکرد ما این بود که حتما اعضای خانواده یا بازماندگان شهدا در استودیو حضور داشته باشند، فقط از خانواده‌هایی دعوت کردیم که امکان حضور در استودیو را داشتند. قرار است در قسمت‌های بعدی سراغ خانواده‌هایی برویم که قبلا نتوانستند حضور یابند و حالا شرایط حضور را دارند. برنامه به‌صورت پیوسته هرشب ساعت ۱۹ روی آنتن است و تعداد قسمت‌ها به‌دلیل شرایط متغیر، قابل اعلام دقیق نیست. هربار که غربالگری انجام می‌دهیم، لیست خانواده‌ها را نهایی می‌کنیم و در مراحل بعدی سراغ دیگر خانواده‌ها می‌رویم تا از حضورشان در برنامه بهره‌مند شویم. برای ما داشتن یک خط روایی اهمیت زیادی دارد و همواره تلاش می‌کنیم قصه‌گویی و روایت زندگی افراد را در برنامه حفظ کنیم. حتی با این‌که سوژه‌های‌مان از میان مردم عادی انتخاب می‌شوند، سعی می‌کنیم زندگی آنها را مرور و بررسی کنیم تا روایت برنامه عمیق‌تر و تاثیرگذارتر باشد.
وی ادامه می‌دهد: برای مثال، دو شب قبل، مهمانی از جمعیت هلالاحمر داشتیم که در ۹سالگی در صف نانوایی شاهد حادثه‌ای بود؛ فردی حالش بد شد و او متأثر از این اتفاق، تصمیم گرفت وارد هلالاحمر شود و مسیر زندگی‌اش تغییر کرد. ما از همین روایت‌های کوچک و جزئیات زندگی سوژه‌ها استفاده می‌کنیم تا سیر برنامه را براساس آنها پیش ببریم و به اتفاق اصلی و شهادت برسیم. تا امروز، برنامه درباره ۱۴ شهید ضبط شده و کار همچنان ادامه دارد. قالب برنامه به‌صورت مرسوم گفت‌وگومحور نیست؛ پس از یک افتتاحیه که قلاب قصه را برای مخاطب می‌اندازیم، وارد روایت می‌شویم و در دل گفت‌وگو، مستندهایی از زندگی فرد و اطرافیانش پخش می‌کنیم تا قصه کامل شود و در پایان نیز با یک اختتامیه، برنامه را جمع‌بندی می‌کنیم تا هم نگاه مستند و هم حقیقت‌گویی حفظ شود.
روایتی برای نسل جدید
این تهیه‌کننده که پیش ازاین سه فصل از مستند «رخ مادر» را درباره مادران شهدای دفاع‌مقدس تولید کرده، درباره پرداختن به وقایع جدید و شهدای معاصر و لزوم معرفی آن به نسل جدید می‌گوید: تلاش من همواره این بوده که برنامه‌هایم با آثار قبلی تفاوت داشته باشد و بتواند نسل جدید را با بخشی از تاریخ معاصر کشور، ازجمله دفاع‌مقدس و جنگ‌های اخیر درگیر و حقیقت را به شیوه‌ای صادقانه به مخاطب منتقل کند.
اکاتی با اشاره به جنگ روایت‌ها و لزوم ارائه روایت درست از نبرد۱۲روزه عنوان می‌کند: امروز، جنگ اصلی در عرصه رسانه‌ها و روایت‌هاست و انتقال روایت‌های درست و به بهترین شکل به مخاطب، اهمیت زیادی دارد. این‌که این روایت‌ها را به‌صورت واقعی و از زبان خانواده‌ها و مردم عادی بیان کنیم، قطعا تاثیرگذار خواهد بود. مخاطب باید بداند دشمنش کیست و چه تاریخ و ایستادگی‌هایی پشت این کشور است؛ به‌ویژه نسل نوجوان و جوان که آینده‌سازان این سرزمین هستند. اگر بتوانیم برنامه‌هایی بسازیم که هم از نظر فنی و هم محتوایی مطابق سلیقه آنها باشد و درعین‌حال، کیفیتی شسته رفته و جذاب داشته باشد، می‌توانیم در مقابل سیل محتوای رسانه‌های دیگر، به‌ویژه رسانه‌های دشمن، اثربخشی بیشتری داشته باشیم.
پیوست رسانه‌ای برای تکمیل یک روایت
اکاتی درباره پیوست رسانه‌ای این برنامه در فضای مجازی هم بیان می‌کند: همزمان با پخش برنامه، گروه رسانه‌ای ما نیز فعال است و در شبکه‌های اجتماعی داخلی و خارجی، بخش‌های مهم و جذاب برنامه را منتشر می‌کند تا مخاطبان بتوانند در فضای مجازی هم از آن بهره‌مند شوند.
او درخصوص انتخاب راحله امینیان برای اجرای این برنامه هم تصریح می‌کند: دلیل انتخاب خانم امینیان، حضور مؤثر ایشان در ضاحیه، گفت‌وگوهای‌شان با مادران شهدا و نزدیکی‌شان به این فضا، همچنین تجربه‌شان در حوزه خانواده بود. رویکرد برنامه ما نیز خانواده‌محور است و تلاش می‌کنیم خانواده شهید یا هریک از اعضای خانواده‌ها را در استودیو یا مستندها به تصویر بکشیم تا روایت برنامه، روایت یک خانواده باشد و صرفا به یک نفر محدود نشود.
خانم امینیان به‌دلیل سال‌ها تجربه در برنامه «به خانه برمی‌گردیم»، رویکرد تخصصی‌شان در حوزه خانواده و سابقه‌شان در سردبیری و نویسندگی، برای اجرای این برنامه انتخاب شدند؛ چراکه با توجه به شرایط ویژه و فورس‌ماژور پروژه، نیاز به مجری‌ای داشتیم که بر محتوا مسلط باشد.
تازه ها
پیشنهاد سردبیر
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
جنبش مردمی سوریه
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
زمان دیپلماسی برای حمایت از مقاومت
عضو دفتر حفظ و نشر آثار رهبر انقلاب در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
نقش ویژه اهالی اندیشه، رسانه و هنر در مقابله با تهدیدات نرم
گفت و گو
