به همین دلیل امروزه برخی دهکهای آسیبپذیر کشور برنج خارجی مصرف میکنند. بنابراین افزایش قیمت برنج که یکی از اقلام اصلی سبد مصرفی خانوارهای ایرانی بهشمار میرود، مستقیما بر سطح رفاه خانوارهای کمدرآمد و متوسط تأثیرگذار است. برخی معتقدند برنج وارداتی از افزایش بیرویه قیمت برنج ایرانی جلوگیری میکند و کمبود و افزایش قیمت برنج خارجی میتواند نوساناتی در تولید داخل ایجاد کند.
بازار برنج کشور در یک ماه گذشته، از نیمه خرداد تا ابتدای تیرماه ۱۴۰۴ با افزایش قابلتوجه قیمتها مواجه بوده که این افزایش، هم در انواع ایرانی و هم در گونههای وارداتی دیده میشود. براساس گزارشهای میدانی از بازار خردهفروشی در تهران و شهرهای شمالی، قیمت هر کیلو برنج طارم هاشمی در ابتدای تیر به محدوده ۲۷۰ تا ۳۰۰هزار تومان رسیده است. همین محصول در اواسط خردادماه گذشته در محدوده ۲۲۰ تا ۲۴۰هزار تومان بود. قیمت برنج فجر گرگان حدود ۱۸۵هزار تومان، صدری گیلان ۲۸۰هزار تومان و شیرودی ممتاز ۲۴۰هزار تومان است. قیمت برنج وارداتی نیز با رشد قیمت مواجه بوده بهطوریکه برنج پاکستانی ممتاز در تیرماه به حدود ۱۵۰ تا ۱۶۰هزار تومان رسیده و برنج هندی دانهبلند در برخی خردهفروشیها حتی به ۸۰هزار تومان نیز نزدیک شده است. درحالیکه پایان بهار، قیمت انواع هندی بین ۵۰ تا ۶۵هزار تومان نوسان داشت.
افزایش ۸۵ درصدی قیمت برنج
مرکز آمارایراندرگزارش شاخص قیمت مصرفکننده مربوط به خردادماه۱۴۰۴ازنرخ تورمماهانه۴.۸درصدی خوراکیها و ۶.۷درصدی نان و غلات در سومین ماه سال جاری خبر داد که نسبت به اردیبهشتماه امسال به ترتیب ۴واحد درصد و ۱.۶واحد درصد افزایش یافته است.
گزارش مرکز آمار از متوسط قیمت کالاهای خوراکی در خرداد امسال نیز نشان میدهد در گروه نان و غلات، برنج ایرانی با ۱۱.۱درصد، ماکارونی با ۵.۴درصد و رشته آش با ۴.۴درصد بیشترین افزایش قیمت رانسبت به اردیبهشت داشتهاند. براساس همین گزارش، برنج ایرانی رتبه ۵ در بین کالاها با بیشترین افزایش قیمت را ثبت کرده است. همچنین متوسط قیمت هر کیلو برنج ایرانی درجه یک در خردادماه امسال نسبت به همین ماه در سال گذشته افزایش ۸۵درصدی را نشان میدهد. براساس گزارش مرکز آمار، متوسط قیمت هر کیلو برنج ایرانی درجه یک در خرداد سال گذشته حدود ۱۱۹هزار تومان بوده که در اردیبهشت امسال به ۱۹۷هزار تومان و در خردادماه به ۲۲۰هزار تومان رسیده که کمترین و بیشترین قیمت برنج ایرانی در خردادماه ۱۶۵هزار و ۶۰۰تومان و ۲۴۱هزار و ۷۰۰تومان بوده است.
متوسط قیمت هرکیلو برنج خارجی درجه یک (وارداتی) که در خرداد سال گذشته حدود ۶۱هزار تومان بود، در اردیبهشت و خرداد امسال به ترتیب ۸۲هزار و ۵۰۰تومان و ۸۴هزار و ۶۰۰تومان اعلام شده است. بر همین اساس متوسط قیمت هر کیلو برنج وارداتی در خرداد سال جاری نسبت به ماه قبل از آن ۲.۴درصد و نسبت به خردادماه سال گذشته ۳۸.۶درصد افزایش را ثبت کرده است.
بررسیها نشان میدهد چند عامل در افزایش قیمت برنج نقش داشته که برخی فعالان بازار میگویند بخشی از افزایش قیمت بهدلیل احتکار و کاهش عرضه مصنوعی از سوی برخی عمدهفروشان بوده است. با این حال کاهش واردات و نظارت ناکافی در افزایش قیمت برنج بیتأثیر نبوده و سهم این محصول را در بازار کاهش و فشار تقاضا بر برنج داخلی را افزایش داده است. رشد قیمت نهادههای کشاورزی، کود، دستمزد کارگر و حملونقل در سال ۱۴۰۴ از جمله دلایل دیگر رشد قیمت تمامشده برنج تولید داخل بهشمار میرود.
قیمت جدید برنج تنظیم بازاری
با این حال دولت برای تنظیم بازار برنج، ممنوعیت واردات و ترخیص آن از گمرکات کشور راکه هرساله در ایام برداشت این محصول در کشور انجام میشد لغو کرد.برهمین اساس معاون اول رئیسجمهور هفته گذشته تصویبنامه هیأت وزیران در خصوص لغو ممنوعیت ترخیص برنج در فصل برداشت (اول مرداد هر سال تا پایان آبان همان سال) برای سال جاری را به وزارتخانههای صمت، اقتصاد و جهاد کشاورزی ابلاغ کرد. با این اقدام واردات و عرضه برنج خارجی افزایش پیدا خواهد کرد.
مجیدرضا خاکی،دبیر انجمن واردکنندگان برنج میگوید: دلیل اصلی گرانی اخیر، عدم تخصیص بهموقع ارز به محمولههای وارداتی است. از اسفند سال گذشته تا پایان اردیبهشت امسال، ثبت سفارشهایی که برای واردات برنج انجام شده بود بهدلیل عدم تأمین ارزمسکوت مانده است.همین موضوع باعث شدبازارباکمبود عرضه ودرنتیجه بارشد شدیدقیمت مواجه شود. وی تأکید کرد: درهفتههای اخیر بخشی ازمحمولههای معطل درگمرکها ترخیص شده اما این فرآیند همچنان کند پیش میرود و تا زمانی که تأمین ارز به شکل روان و مستمر صورت نگیرد، نمیتوان انتظار داشت قیمتها بهسرعت کاهش یابد.
دبیر انجمن واردکنندگان برنج ایران اعلام کرد: با لغو ممنوعیت فصلی واردات، تسریع در تخصیص ارز و سرعت گرفتن روند ترخیص محمولهها از گمرکات، بازار برنج بهسمت تعادل هرچه بیشتر در حرکت است.
ویهمچنین قیمت مصوب جدید برنج هندی برای مصرفکننده را۵۹هزارو۸۰۰تومان وبرنج پاکستانی۶۶هزارو ۳۰۰تومان اعلام کرد و افزود: این قیمتها سقف نرخ مصرفکننده برای باکیفیتترین نوع برنج هستندو نباید از این ارقام فراترروند.
پیشبینی کاهش قیمت برنج
وزارت جهاد کشاورزی با اشاره به آغاز فصل برداشت برنج در کشور و ثبت سفارشهای گسترده برای واردات آن اعلام کرد که این دو عامل میتوانند تبوتاب قیمتی اخیر در بازار برنج را کنترل و تعدیل کنند. این وزارتخانه تأکید کرد که وضعیت ذخایر برنج شرکتهای دولتی مناسب است و هیچ مشکلی در تأمین این کالا وجود ندارد. اکبر فتحی، معاون امور برنامهریزی و اقتصادی وزارت جهاد کشاورزی درباره افزایش قیمت برنج طی روزهای گذشته گفت: علاوه بر واردات، برداشت برنج داخلی نیز آغاز شده و همین موضوع به افزایش عرضه و متعادل شدن قیمتها کمک خواهد کرد. در حال حاضر، با استفاده از برنج تولید داخل و واردات هدفمند، بازار بهسمت آرامش حرکت میکند. وی افزود: طی ماههای گذشته ثبت سفارشهای خوبی در حوزه واردات برنج انجام شده و تولید داخل هم شرایط خوب و مطلوبی دارد. با ورود برنج تازه به بازار، التهابات قیمتی بهخصوص در مورد برنج ایرانی کاهش پیدا خواهد کرد و ثبت سفارشهای مضاعفی در دستور کار قرار گرفته است.
تولید ۱.۸میلیون تن برنج در کشور
مجید آنجفی، معاون امور زراعت وزارت جهاد کشاورزی نیز گفت: از آنجا که کسری برنج مورد نیاز کشور از محل واردات تأمین میشود، دولت ممنوعیت چهارماهه واردات برنج در فصل برداشت را برداشت تا مشکلی در بازار مصرف رخ ندهد. وی پیشبینی کرد با توجه به تداوم خشکسالی و محدودیت منابع آبی امسال بین ۱.۶تا ۱.۸میلیون تن برنج در کشور تولید شود.