برنامه متفاوت دانشگاه هابرای امتحانات

در این بین لازم به یادآوری است که تصمیم وزارت آموزش‌وپرورش به گونه دیگری رقم خورده است‌؛ حسین صادقی، رئیس مرکز اطلاع‌رسانی و روابط‌عمومی آموزش‌وپرورش اعلام کرده که تنها یک امتحان هماهنگ استانی علوم اجتماعی پایه نهم را در تهران داریم که طبق برنامه اعلامی و در صورتی که شرایط پایدار باشد، برگزار خواهد شد. البته او در گفت‌وگو با جام‌جم عنوان می‌کند: «برخی از امتحانات داخلی مدارس باقی‌مانده که اختیار آن را به تصمیم شورای تأمین استان مدارس واگذار کرده‌ایم. تاکید ما بر این است که امتحانات برگزار شود و اگر دانش‌آموزی به‌هر دلیلی نتواند در امتحانات شرکت کند به‌عنوان غایب موجه تلقی گردد؛  به این شکل در اولین فرصت می‌تواند در امتحانات جبرانی شرکت کند.» با این حال بسیاری از دانش‌‌آموزان و دانشجویان، خواستار به تعویق انداختن امتحانات‌شان هستند. 
   
اضطراب در فضای آموزشی
این روزها فضای آموزشی کشور بیش از هر زمان دیگری نیازمند توجه است، چرا که اخبار حملات ایران به اسرائیل، شرایط پر‌تنشی را برای دانش‌‌آموزان و دانشجویان رقم زده و به نوعی تمرکز را از آنان گرفته است. البته در برخی دانشگاه‌ها شاهد به تعویق افتادن یک هفته‌ای امتحانات هستیم اما اگر فرض را بر این قرار دهیم که شرایط کنونی برای مدتی ادامه پیدا کند، آن زمان تکلیف چیست؟ آیا می‌توان به همین منوال امتحانات را به تعویق انداخت؟ با توجه به این‌که کشور در دوران کرونا راهکارهایی همچون مجازی‌شدن آموزش و امتحانات را در پیش گرفته بود، حال سؤال اینجاست که آیا چنین راهکارهایی در مدیریت این شرایط می‌تواند مناسب باشد یا نه؟
   
دغدغه دانشجویان
برای بررسی بیشتر این مسأله خبرنگار جام‌جم با چند دانشجو به گفت‌وگو پرداخته است. سارا، دانشجوی ترم سوم رشته ادبیات دانشگاه فرهنگیان واحد باهنر است. او به ما می‌گوید: «دانشگاه اعلام کرده که امتحانات پایانی به مدت یک هفته به تعویق بیفتد و قرار است تقویم زمان‌بندی جدید به آنان اعلام شود.» البته او با وجود اضطرابش در شرایط کنونی، موافق به تعویق افتادن امتحانات نیست، چرا که به اعتقاد او در صورت به تعویق افتادن، ممکن است دوباره امتحان مورد نظر با تأخیر مواجه شود. اما در این بین هستند دانشجویانی که باید به محل مورد نظرشان سفر کنند و خود را به امتحانات برسانند و با توجه به بلاتکلیفی در برگزاری امتحانات در بعضی از دانشگاه‌ها، این دانشجویان را با مشکل مواجه کرده است. نسرین، یکی از دانشجویان دانشگاه آزاد واحد علوم پزشکی مشهد است که ساکن تهران بوده و به ما توضیح می‌دهد: «برای امتحانات باید به مشهد بروم. اگر امتحانات به تعویق نیفتد یا مجازی نشود، ممکن است اصلا نتوانم شرکت کنم. مسافت زیاد است و من در این زمان همیشه از خطوط هوایی برای رفتن به دانشگاه استفاده می‌کردم.» بهتر است دانشگاه‌ها برای دانشجویانی که در خوابگاه‌ها هستند یا امکان رفت‌وآمد به محل زندگی خود و حتی امتحان‌شان را ندارند امکانات اقامتی و آموزشی ویژه‌‌ای فراهم کنند. 
   
نگاه واقع‌گرایانه داشته باشیم 
در این شرایط دانشگاه‌های آزاد، پیام نور و علامه طباطبایی در اطلاعیه‌ای اعلام کرده از که امتحانات طبق روال برگزار می‌شود. از طرف دیگر مسئولان دانشگاه‌هایی همچون تهران، علم‌و‌صنعت، خواجه نصیرالدین طوسی و الزهرا(س)  گفته‌اند که تاریخ جایگزین، بررسی و متعاقبا اعلام می‌‌شود. دانشگاه‌های صنعتی شریف، شهید بهشتی و صنعتی امیرکبیر هم با یک هفته تأخیر امتحان‌های خود را آغاز می‌کنند. این در حالی است که عبدالله معتمدی، عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی در گفت‌وگو با جام‌جم بر این باور است که بهتر است همه چیز طبق روال باشد. او می‌گوید: «شرایط ما خاص است و عادی نیست. به همین دلیل دانشجویان و دانشگاهیان به‌خوبی این موضوع را درک می‌کنند. ما هیچ اطمینانی به این‌که یک هفته یا یک ماه یا چند وقت دیگر این شرایط تغییر کند نداریم و ممکن است این وضعیت طولانی شود. بنابراین ما باید خودمان را برای ادامه چنین شرایطی آماده کنیم و نباید نگاه‌مان موقتی باشد و فکر کنیم با تأخیر چند هفته‌ای به شرایط عادی بازمی‌گردیم.» آن‌طور که او توضیح می‌دهد ما باید بپذیریم که این وضعیت ممکن است ادامه‌دار و طولانی باشد و متناسب با همین شرایط برای آموزش برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری بلندمدت داشته باشیم. 
   
نگذاریم آموزش آسیب ببیند
ایران پیش‌تر نیز در شرایط بحران مانند همه‌‌‌گیری کرونا، با چالش‌‌های آموزشی مواجه بوده اما نهایتا انعطاف در برگزاری امتحانات مجازی و جبرانی، بخشی از مشکلات را حل کرد. آنچه در حال حاضر حائز اهمیت است، توجه به سلامت روان دانش‌‌آموزان و دانشجویان بوده و از همه مهم‌تر این‌که آموزش آسیب نبیند. معتمدی نیز با اشاره به این‌که مشکلی نیست اگر برخی از دفاع‌ها و امتحانات دانشگاهی را غیرحضوری برگزار کنیم، می‌گوید: «اگر نگاه‌مان این باشد که شرایط تا یک هفته دیگر عادی می‌شود، به نظرم نگاه واقع‌گرانه‌ای نیست.»
وی ادامه می‌دهد: «اگر دانشجویانی از پروازها برای تردد استفاده می‌کنند که احتمالا حدود یک درصد هستند، می‌توانند رفت‌وآمد خود را با وسایل دیگری انجام دهند چرا که خوابگاه‌ها نیز دایر است. البته ممکن است مقداری به سبب شرایطی که حاصل شده استرس دانشجویان زیاد و تمرکزشان کم شود. اگر به دانشجویان اجازه دهیم که در یک فرصت مجدد امتحان دهند، اصلا اشکالی ندارد. در واقع این موضوع به دانشجویان کمک می‌کند تا فشار ناشی از استرس شرایط کنونی را مدیریت کنند اما اصل را بر این بگذاریم که با شرایط کوتاه‌مدتی مواجهیم و امیدواریم که خیلی زود بر دشمن غلبه کنیم و متجاوز را بر سرجایش بنشانیم. در عین حال اگر ظرفیتی همچون آزمون‌های غیرحضوری وجود دارد، می‌توانیم از آن استفاده کنیم.» به‌هر‌حال تجربه کرونا نشان داده که پلتفرم‌‌های برخط، در صورت پایداری، می‌‌توانند جایگزین مؤثری باشند اما در شرایط فعلی که هرازگاهی نیز شاهد اخباری از سوی وزارت ارتباطات مبنی بر محدودیت اینترنت هستیم، شاید همین مجازی‌شدن آموزش هم دانشجویان را با چالش‌هایی مواجه کند.  

اثربخش‌ترین راهکار
دیروز بود که حسین سیمایی، وزیر علوم درباره نحوه برگزاری آزمون‌های پایان ‌ترم دانشگاه‌ها گفت: «با هماهنگی وزارت بهداشت، اطلاعیه مشترکی صادر کردیم که بر مبنای آن، دانشگاه‌ها به اقتضای شرایط خاص خود می‌توانند درخصوص برگزاری امتحانات، تصمیم‌گیری کنند، ممکن است در دانشگاهی شرایط به‌گونه‌ای باشد که اصلا امکان برگزاری آزمون را نداشته باشد. به‌هر‌حال این اختیار را به آنها دادیم که به‌صورت حضوری یا مجازی این آزمون‌ها را برگزار کنند.» تصمیمی که کمی آرامش را به دانشجویان بازگرداند. با این وجود حسن قدسی‌پور، عضو هیأت علمی دانشگاه صنعتی امیرکبیر در گفت‌وگو با جام‌جم می‌گوید: «در این شرایط دانشجویان باید خونسردی و آرامش خود را حفظ کنند. البته دانشگاه امیرکبیر امتحانات را یک هفته به تعویق انداخت. چه‌بسا در این بین برخی دانشجویان بر این باور بودند که، این تعویق، زمان زیادی برای برگزاری مجدد امتحانات به‌شمار می‌رود.» به گفته وی در بدترین حالت می‌توان امتحانات را به‌صورت مجازی برگزار کرد.  به‌هر‌حال در شرایطی که ایران با چالش‌های نظامی و سیاسی دست‌‌و‌پنجه نرم می‌کند، حفظ کیفیت آموزش نیازمند تصمیم‌گیری‌های هوشمندانه و انسان‌‌محور است. انعطاف در برگزاری امتحانات، تقویت زیرساخت‌های مجازی و توجه به سلامت روانی دانش‌‌آموزان و دانشجویان، می‌‌تواند از آسیب‌های بلندمدت به نظام آموزشی جلوگیری کند. اکنون زمان آن است که آموزش، نه به‌عنوان یک وظیفه اداری، بلکه به‌عنوان یک اولویت ملی در نظر گرفته شود.