اصطکاک در روابط قاهره و تل‌آویو

پس از چهار جنگ مصر با رژیم صهیونیستی، این قرارداد ناگهان به تمامی اختلافات پایان داد.مصر بلافاصله به عنوان ساز‌شکار تلقی و در جهان عرب منزوی شد. اما آمریکا به منظور قدردانی از این اقدام مصر، به طور متوسط سالانه ۳/۱ میلیارد دلار کمک به مصر ارائه کرده و تسلیحات پرتقاضای خود را به این کشور داده است. ضمنا واشنگتن قسمت مهمی از بدهی‌های قاهره را بخشید و وام‌ها و اعتبارات ترجیحی اختصاص داد.قاهره به‌منظور حفظ جریان این کمک‌های سخاوتمندانه، تا کنون هرگز وارد هیچ‌گونه تنش نظامی با تل‌آویو نشده است.
   
همسایگی پر حاشیه
‌مصر ۲۴۵ کیلومتر مرز مشترک با رژیم صهیونی دارد که از شهر مرزی رفح در شمال شبه‌جزیره سینا تا شهر طابا در جنوب این شبه جزیره ادامه پیدا می‌کند. قاهره با بی‌میلی، دوستی با تل‌آویو را تحمل کرد و قواعد همسایگی را در قبال دشمن خونین قدیمی‌اش بجا آورد. مصر در دوره ریاست‌جمهوری انور سادات، حتی برای بازپس‌گیری اراضی اشغال شده‌ بیابان سینا حمله‌ای غافلگیرانه به اسرائیل انجام داد که به عنوان جنگ رمضان شناخته می‌شود. سادات به دنبال این بود که شکست فجیع مصر در جنگ شش روزه ۱۳۴۶ راجبران کند و در روزهای اول هم موفق شد نیروی زمینی ارتش اشغا‌لگر را در هم بکوبد. اما بخت با قاهره یار نبود و در این جنگ هم مغلوب شد؛ شکستی که هموارکننده مسیر صلح کمپ‌دیوید بود. از زمان انعقاد آن، هیچ تهدید قریب‌الوقوعی علیه امنیت ملی مصر از جانب همسایه صهیونی وجود نداشته و این کشور در آرامش نسبی به سر می‌برده است. اما این وضع دائمی نبود.
   
تأثیرات جنگ مجاور
جنگ در نوار غزه از مهر ۱۴۰۲، آغازی بر پیچیده شدن مجدد معادلات منطقه‌ای بود. این جنگ باعث شد دوباره مرزهای شرقی مصر دچار هرج‌ومرج شود. از زمان شروع جنگ، نزدیک به ۱۰۰ هزار فلسطینی از طریق گذرگاه زمینی رفح، به مصر گریخته‌اند. عمده آنها با پرداخت مبلغی بین ۸ تا ۱۰ هزار دلار به واسطه‌های قاچاقچی، توانسته‌اند خود را به کشور همسایه برسانند و سرپناهی پیدا کنند؛ همسایه‌ای که البته چندان مهمان‌نواز نیست. اقتصاد کم‌رمق مصر، توان پذیرش هیچ مهاجری را ندارد و موضع رسمی این دولت از ابتدای جنگ، پذیرش نکردن پناهنده‌های غیر‌قانونی فلسطینی با استناد به نگرانی‌ها در زمینه امنیت ملی بوده است. معمولا قاهره، فقط مجوز اقامت ۴۵ روزه صادر می‌کند و با انقضای این مجوزها، ادامه حضور پناهندگان فلسطینی غیر‌قانونی تلقی می‌شود. افرادی که به طور قانونی حق اقامت نداشته باشند، از فرصت‌هایی نظیر استخدام، آموزش، مراقبت بهداشتی وسایر خدمات دولتی محروم می‌شوند.ضمن این‌که درمصر،هیچ کمپ سازمان‌یافته‌ای برای اسکان فلسطینی‌ها در میان مدت وجود ندارد و حتی «آژانس کمک و کار ملل متحد برای پناهندگان فلسطینی» (آنروا) نیز در این کشور کارمندی ندارد.
   
السیسی در مقابل ترامپ و نتانیاهو
در بهمن‌ماه ۱۴۰۳ دونالد ترامپ پیشنهاد کرد ساکنان نوار غزه به مصر و اردن منتقل شوند تا ایالات متحده بتواند بر این اراضی مسلط شود. اسرائیل هم از این پیشنهاد راضی بود. رئیس‌جمهور عبدالفتاح ‌السیسی ضمن تأکید بر مشروعیت جنبش فلسطینی و راه‌حل دو دولتی، اعلام کرده است که قاهره در جابه‌جایی فلسطینی‌ها مشارکت نخواهد کرد و آن را «اقدامی ناعادلانه» می‌داند که می‌تواندامنیت ملی مصر راتهدید کند.او اسرائیل رابه دلیل اَعمال«خام‌دستانه، گسترش‌طلبانه و بی‌توجهی به جان و رنج شهروندان» سرزنش کرده است. در اسفندماه قاهره با میزبانی از نشست اضطراری اتحادیه عرب، باز اسکان فلسطینیان در کشورهای عرب را مردود دانست.مدتی بعد در۱۸فروردین نیز السیسی در دیدار با پادشاه اردن و رئیس‌جمهور فرانسه، ضدیت خود را با این طرح ابراز کرد. اکنون با توجه به طرح اخیر رژیم ‌اسرائیل برای راندن ساکنان غزه به ساحل مدیترانه و ایجاد «منطقه کشتار» در مناطق حاشیه‌ای، تهدید قریب‌الوقوعی برای ارسال اجباری فلسطینی‌ها به مصر وجود دارد. اشغال مجدد کریدور فیلادلفی و ایجاد کریدور مورگ در جنوب نوار غزه توسط ارتش اشغالگر، موجب شده مصر بیش از هر زمانی خود را تحت فشار رژیم صهیونی ببیند.

آرایش جنگی
مصر با تقویت ارتش سوم، انجام مانور و استقرار نیروهایی با هشدار سطح بالا در شبه جزیره سینا قصد دارد در صورت لزوم مقابل جابه‌جایی اجباری پناهندگان فلسطینی به مصر، ایستادگی کند. وزیر دفاع، سپهبد عبدالمجید صقر نیز آمادگی ارتش برای مواجهه با هرگونه تهدید را تضمین کرده است. تقریبا یک هفته پیش، سمیر فرج ،سرلشکر سابق اعلام کرد که مصر سامانه پدافند هوایی HQ۹B را از چین خریده و به ارتش ملحق کرده است. این سامانه، معادل چینی سامانه روسی S۴۰۰ و قادر به انهدام پرتابه‌ها از فاصله ۳۰۰ کیلومتری است. در مردادماه گذشته هم شایعه خرید جنگنده G-۲۰از چین منتشر شده بود. از ۲۶ فروردین ارتش اعلام کرده که یک تمرین مصری-چینی از مبدأ پایگاه هوایی وادی‌أبوالریش تحت عنوان «عقاب‌های تمدن ۲۰۲۵» برای آمادگی در جنگ هوایی در حال انجام است و طی آن، G۱۰ هم در آسمان مصر دیده شد. رسانه‌های اسرائیلی فاش کرده‌اند که نتانیاهو به شدت در مورد تحرکات نیروی زمینی مصر در سینا و مقاصد قاهره نگران شده‌ است. تل‌آویو پیش‌تر نیز نسبت به پدیده‌ای که آن را زیرساخت نظامی «غیر مجاز» در سینا می‌دانست، اعتراض و ادعا کرده منطقه سینا به موجب مفاد توافق صلح ۵۷ باید غیرنظامی باشد. اسرائیل ادعا کرده که حماس از طریق تونل‌های مصری‌اش سلاح قاچاق کرده است، درحالی که «استثنائا» به قاهره «اجازه» داده است برای مبارزه با «اسلام‌گرایان افراطی» در سینا حضور نظامی داشته باشد. مقاماتی چون داوید بارنِعا، رئیس موساد که سال گذشته برای مذاکرات آتش‌بس غزه به قاهره رفته‌اند، چنین نگرانی‌هایی را تکرار کرده‌اند. در ملاقات ۱۸ فروردین ترامپ-نتانیاهو در دفتر بیضی کاخ سفید هم، نتانیاهو هراس خود از ساخت‌وساز تأسیسات نظامی مصر در سینا بیان کرده و درخواست کرده واشنگتن، قاهره را به عقب‌نشینی از سینا قانع کند.