عمار، تلاقی مقاومت و هنر

آیین اختتامیه پانزدهمین جشنواره فیلم عمار با قرائت قرآن توسط محمدرضا ناصری، فرزند شهید مدافع‌حرم علی ناصری آغاز شد. پس از آن نیز کلیپ‌ «سلام از اهالی فلسطین» و «آنچه در عمار گذشت» تداعی‌گر حال‌و‌هوای پانزدهمین دوره جشنواره بود. به رسم هرساله جشنواره عمار، اهدای جوایز توسط خانواده شهدا انجام شد و از خانواده شهیدان شهیاری، موسوی و محمدخانی برای اهدای جوایز دعوت شد.

معرفی برگزیدگان بخش‌های مختلف
در بخش جمهور پیروز، لوح افتخار به‌دلیل «ارائه روایتی خوش‌ساخت از مجاهدت مادری امیدوار» به اثر «ماهد» به کارگردانی حامد نمازی و اثر «میانداران» به کارگردانی صادق قاسمی به‌دلیل «توجه به نقش مردم در حل مسائل حاشیه کلانشهرها» اهدا شد. فانوس این بخش نیز به‌دلیل «گفت‌و‌گو با نسل جدید درباره ریشه‌های هویت ایرانی برای ساخت آینده» به اثر «پشت کوه‌های علی‌زنگی» به کارگردانی علیرضا باغنشی رسید.در بخش جنگ فرهنگی، هیات داوران ضمن تقدیر از اثر «سقف شیشه‌ای» به کارگردانی محسن کریمیان واثر«لابیرنت(هزارتو)»به کارگردانی محمدرضاعبدالحمیدی‌، لوح افتخار این بخش به‌دلیل روایت منسجم از یک سوژه مناسب به اثر «مرد مردم» به کارگردانی مجید بهجت اهدا شد. همچنین لوح افتخار دیگری به دلیل ساخت مستند پرتره جذاب از هنرمند انقلابی به اثر «نورالقدس» به کارگردانی احسان شادمانی اهدا شد. فانوس این بخش هم به دلیل پرداختن به موضوع مهم در قالب قصه‌ای جذاب از یک سوژه مناسب و خلق تصاویری دوست‌داشتنی  به اثر «نفس» به کارگردانی علیرضا باغشنی اهدا شد. دربخش جنگ اقتصادی ورویای ایرانی، لوح افتخار به‌دلیل پرداخت هنرمندانه زندگی مجاهدانه و امید‌آفرین زیبا جهانشاهی نصیب حمیدعلیداد برای اثر«زیبا» وسید‌مهدی مصطفوی برای پژوهش اثر«بمب‌ها می‌آیند»شد.همچنین دو اثر «سه‌روز قبل پرواز» به کارگردانی علیرضا باغشنی و «زینب» به‌کارگردانی «عزیز بابانژاد» مورد تقدیر هیات داوران قرار گرفتند. در ادامه برنامه نشان مردمی استقلال به دستان خانواده شهید شهریاری به علیرضا یوردخانی،سوژه قهرمان مستند«تلک» اهدا شد. علیرضا یورخانی پس از دریافت این جایزه بیان کرد: «خدمتگزار کوچک مردم ایران هستم. کار خوب خودش دعاست. این یک شعار بود و ما به این شعار عمل کردیم. اگر می‌خواهیم حزب‌اللهی واقعی باشیم، باید تلاش کنیم گرهی از کار مردم باز کنیم.»
 
قطعه عربی در جشنواره
در بخش دیگری از این مراسم، مهدی العبودی، خواننده عرب‌زبان حوزه مقاومت، فانوس و لوح افتخار خود را از دست خانواده شهدا گرفت. در ادامه نیز جوایز بخش‌های عدالت و آرمان روح‌ا... به دست خانواده شهیدان امیراحمدی و حدادیان به برگزیدگان این بخش رسید.
 
ادامه برگزیده‌ها
هیات داوران در بخش مستند «عدالت» ضمن تقدیر از اثر «ارث مادری» به کارگردانی محسن آقایی و اثر «سرطان اجتماع» به کارگردانی محسن اسلام‌زاده، لوح افتخار این بخش را به‌دلیل تلاش قابل قدردانی برای تبیین مسائل صنفی کارگران معدن به اثر «آوار جان» به کارگردانی محمدعلی ابراهیمی، اهدا کردند. فانوس این بخش نیز به اثر «عالیجنابان معدن» به کارگردانی محمود شهبازی رسید. دیگر فانوس این بخش به دلیل «معرفی یک گروه قهرمان مردمی و روایت تصویری از ایستادگی» به اثر «سنگر هفت‌تپه» به کارگردانی علی زهیری اهدا شد. در بخش مستند «آرمان روح‌ا...» ضمن تقدیراز اثر «آرمان» به کارگردانی رضوانه فتحی، لوح افتخار این بخش به اثر«تروکاژ ۲» به کارگردانی محمدهادی نعمتی و اثر«ترور امنیت» به کارگردانی علی سرو و ستاره کوهکن تقدیم شد. فانوس این بخش نیز به‌دلیل «پرداخت چند‌وجهی و جذاب به فتنه ۱۴۰۱» به اثر «هشت نفرت‌انگیز» از مهدی لارویی اهدا شد. در بخش مستند «حافظه ملی (تاریخ سیاسی)» ضمن تقدیر از آثار «تفسیر و تفنگ» به کارگردانی رضا ایروانی‌الداغی و سیدحسین امام‌جمعه و اثر «مافیای بمب‌افکن» به کارگردانی سید مصطفی سیدالحسینی تقدیم شد، لوح افتخار این بخش نیز به دلیل «ارائه تصویر مستند و عینی از سوء‌استفاده جریان‌های تجزیه‌طلب و وابسته خارجی» به اثر «دژِی کانو» به کارگردانی «یزدان پرونده» همچنین لوح افتخار دیگر این بخش به اثر «می مات» به کارگردانی «محمدعلی رخشانی‌صابر» به دلیل «ارائه چهره جدید از مقاومت ملی در برابر تجاوز ستم و تعدی انگلستان در مناطق بلوچستان» اهدا شد. ضمنا فانوس این بخش به اثر «مستند شهر نو» به کارگردانی سیده مهدیه قریشی تعلق گرفت، همچنین فانوس دیگری به مستند «این یک اعتراض است» به کارگردانی مهدی محمودی به دلیل «طرح پاسخ به مسأله دیکتاتوری در ایران و مواجهه عزتمندانه روسای جمهوری ایران با اعتراضات حضوری دانشجویی و ایجاد شورآفرینی و هیجان و نشاط جنبش دانشجویی» اهدا شد.
 
صدای طنین‌انداز مرگ بر آمریکا
موزاییک مرگ بر آمریکا در صدای طنین‌انداز شعار «مرگ بر آمریکا» به ضد آمریکایی‌ترین و ضداستکبارترین اثر جشنواره، یعنی مستند «مافیای بمب‌افکن» به کارگردانی «سید مصطفی سیدالحسینی» تعلق گرفت.
 
فکر و ایده مقاومت به هنر تبدیل شده است
علی مرتضی، خبرنگار لبنانی و مشهور شبکه المیادین، ورود شگفت‌انگیزی به تالار اندیشه داشت؛ او با یک میکروفن خبری وارد سالن شد و چنین عباراتی را بیان کرد: «سلام بر کسانی که ترس را بر دل‌های اشغالگران انداختند؛ سلام ایران!» علی مرتضی در اختتامیه پانزدهمین جشنواره مردمی فیلم عمار گفت: «می‌خواهم به لبنانی‌ها بگویم اینجا ایران است و ایرانی‌ها با ما هستند. لبنان قوی است؛ بیش از۱۲۰سرباز صهیونیست کشتیم و هزاران نفر را زخمی کردیم و اقتصاد رژیم صهیونیستی را متوقف کردیم.» وی افزود: «پس از مکتب امام خمینی، همیشه خوشحال بودیم که در زمان حیات سید‌حسن هستیم. به شما می‌گویم که فکر و ایده مقاومت شما حتی از مسلمانان هم عبور کرده و به هنر تبدیل شده است و ما امروز در جشنواره‌ای‌ هستیم که ثابت می‌کند مقاومت در هنر و قلم و رسانه است.»علی مرتضی درادامه تصریح کرد:«قبل ازجنگ، سیدحسن نصرا...به دشمنان گفت عمودی می‌آییدو افقی می‌روید و این حقیقتا از طرف ایران محقق شد.»  وی ادامه داد: «باتوجه به این‌که نمی‌خواهند ملت‌های منطقه وجود داشته باشند؛ می‌خواهند ما را از نقشه جغرافیایی حذف کنند و مثل کرونا با ما برخورد می‌کنند.می‌خواهم به آنها بگویم ما درهنر ورسانه هستیم.حتی اگر همه وجود ما را از بین ببرید، ما برای این موضوع راه‌حل داریم.»
 
فکر و ایده مقاومت به هنر تبدیل شده است
باتوجه به بمباران فرودگاه صنعا در یمن، پرواز کمال شرف به ایران دچار تاخیر شد و وی فردا به تهران می‌رسد از همین رو پیام تصویری این هنرمند به جشنواره «عمار» پخش شد. استاد قدیریان در این کلیپ درباره کمال شرف گفت: «از نکات مثبت کمال شرف صداقت اوست که به خاطر حضور در میدان است. ساده گفتن از خصوصیات مردان میدان است. تبلیغ در اوج حوادث نیز از دیگر ویژگی‌های اوست. کمال شرف ضرورت‌ها را خوب فهمیده و دشمن را می‌شناسد.» کمال شرف در این ویدئو اظهار کرد: «مراتب تشکر خود را از مردم، حکومت و رهبری برای موضع‌گیری‌های عظیم‌شان اعلام می‌کنم. دوست داشتم در این لحظات در کنار شما باشم اما به دلیل محاصره یمن، دیرتر به ایران خواهم رسید. اما این لحظه‌ را تبلور لحظه‌ای استثنایی در هنرم می‌بینم.« وی در ادامه افزود: «از عمار به‌خاطر برنامه خوبی که ارائه داد، تشکر می‌کنم؛ همچنین از هنرمندی که چنین تصویر بزرگی را خلق کرد و باعث امید در دل رهبر انقلاب شد. امیدی که حضرت آقا برای ادامه راه دارد.» در ادامه هدیه ویژه قطعه فرش حرم امام رضاتوسط خانواده شهیدبیدی به«علی مرتضی»خبرنگارجبهه مقاومت اهداشد.پس ازاین هدیه،فانوس‌های جشنواره دوباره درخشیدند. فانوس این بخش به‌دلیل «روایت جذاب و روان از تاریخ مقاومت فلسطین با استفاده از عکس‌های خانوادگی» به اثر «آلبوم خانوادگی» به کارگردانی محمدرضا نوروزبیگی اهدا شد. همچنین،فانوس دیگر این بخش به‌دلیل «روایت کامل از تسلیح و گروه‌های مقاومت فلسطین ونقش شهید سلیمانی دراین راستا و بازنمایی تسلیح مقاومت به‌عنوان بخشی از نظم جدید جهانی» به اثر «در تدارک طوفان» به کارگردانی احسان شادمانی تعلق گرفت. دربخش بین‌الملل دیپلم‌افتخار این بخش به اثر «قدسنا» ساخته سیدمحمدحسین خلیلی اهدا شد. فانوس این بخش نیز به اثر «حاضر بالمغلوب» ساخته سیدمحمد غسان زوقان و اثر «شیرین» به کارگردانی زید شکر تعلق گرفت. همچنین لوح‌افتخار بخش پادکست فضای مجازی به اثر «ماجرای بهمن» ساخته احسان زارع اهدا شد. فانوس بخش تولیدات فضای مجازی به اثر «میدان» به کارگردانی محمد صمصامی تعلق گرفت. در بخش تولیدات هوش‌مصنوعی، لوح‌افتخار این بخش به اثر «حق حیان» اثر محمدحسین امامی اهدا شد. فانوس این بخش نیز به اثر «واکنشات» ساخته محمدحسین امانی تعلق گرفت. همچنین، لوح‌افتخار بخش صفحات مجازی به اثر «بافتار» ساخته مرتضی ابراهیم‌پور اهدا شد. فانوس بخش صفحات انسان رسانه نیز به حسین جنتی و فانوس دیگر این بخش به سیدکاظم روح بخش تعلق گرفت.
 
خنجر یمنی در دست «صور صعده»
خنجر یمنی، جایزه ویژه اختتامیه پانزدهمین جشنواره عمار، توسط خانواده شهید محمد میرزایی به امیرحسین رضایی و محمدمهدی شعاعی، کارگردانان اثر «صور صعده» اهدا شد. یکی از فانوس‌های جشنواره به دستان پرمهر خانواده‌های شهید رفیعی، شهید احمدی‌روشن و شهید ناصری به سیدعلی شاه‌موسوی، خواننده جبهه مقاومت اهدا شد. بخش بعدی مراسم اختتامیه به پخش کلیپ معرفی هیات‌داوران و نامزدهای بخش تاریخ فرهنگی، اجتماعی و دفاع‌مقدس اختصاص داشت که با حضور خانواده شهدا و هیات‌داوران از برگزیدگان این بخش قدردانی شد. در بخش مستند تاریخ فرهنگی، اجتماعی و دفاع‌مقدس، هیات‌داوران ضمن تقدیر از اثر «پروانه» به کارگردانی ایمان احمدی، لوح‌افتخار این بخش را به‌دلیل کارگردانی درست و بدون تکلف و نگاه ملی و انسانی به تلاش خستگی‌ناپذیر برای وطن و مردم با هر قومیت و مذهب به اثر «همسفر» به کارگردانی محمدحسین حیدری و اثر «شیخ محمد» به کارگردانی روح‌ا... فخرو به‌دلیل «کارگردانی و طراحی مناسب و پرتلاش بخش‌های بازسازی» اختصاص داد. ضمنا فانوس این بخش به‌دلیل «بیانی نو پیرامون موضوعی جذاب از همدلی اهل مسجد و کلیسا در دفاع‌مقدس» به اثر «چلیپا و هلال» به کارگردانیمحسن اردستانی تعلق گرفت. لوح‌افتخار در بخش فیلمنامه به آثار «سرمنزل» به نویسندگی کوثر امیدی، «به‌دنبال خورشید» به نویسندگی مهدی قاسم‌زاده، ایستاده در آوار به نویسندگی صائمه گیلانی و «راه بی‌بازگشت» به نویسندگی امیر روئینی اهدا شد. تک‌فانوس این بخش نیز به اثر «ممدوک» به نویسندگی محسن دانش‌بیری اختصاص یافت. هیات‌داوران در بخش فیلم داستانی بلند ضمن تقدیر از اثر «میرو» به کارگردانی حسین ریگی، فانوس این بخش را به «آن دو» به کارگردانی مرتضی رحیمی اهدا کرد. لوح‌افتخار بخش فیلم داستانی نیمه‌بلند و کوتاه به اثر«Messege(پیام)» به کارگردانی سعید ملتجی و اثر «سیزده‌سالگی» به کارگردانی محمد اسفندیاری تعلق گرفت و فانوس این بخش سهم «فرزند حبیب» به کارگردانی کریم مهرآبادی شد. در بخش کاندیداهای دریافت جایزه تیزر فرهنگی، لوح‌افتخار به اثر «خارج» به کارگردانی محمدحسین عباسی وفانوس جشنواره به اثر «شهیدانه‌زیستن(موج‌نو)» به کارگردانی کمیل ارجمندی اهدا شد. آیین اختتامیه پانزدهمین دوره از جشنواره بین‌المللی عمار با اجرای اثر پرمفهوم «قدسنا» ازمحمدحسین خلیل به اتمام رسید. البته این مراسم رامی‌توان آغازی برای اکران‌های مردمی و آیین‌های هنرانقلاب درنقاط مختلفی ازکشوردانست.آثار پانزدهمین جشنواره عماردرسکوی عماریاربرای مخاطبین در دسترس است. 

کارگردان برگزیده بخش تاریخ اجتماعی و فرهنگی دفاع‌مقدس در جشنواره پانزدهم:
عمار همیشه در فضای بایکوت حرف می‌زند
محسن اردستانی‌؛ کارگردان «چلیپا و هلال» که برگزیده و برنده بخش تاریخ اجتماعی و فرهنگی دفاع‌مقدس در پانزدهیمن جشنواره فیلم عمار شده، درباره سوژه این فیلم گفت: ما با یکی از دوستان شروع به صحبت کردیم. ایشان به یکی از عزیزانی که در حوزه هنری کار تاریخ شفاهی می‌کند اشاره کرد. ماجرا این بود که ایشان در همه حوزه‌های دفاع‌مقدس توانسته بود سوژه‌ها را از جمله لوکیشن‌محور بودن تا حادثه‌محور بودن، حتی ارتباط رزمندگان و خانم‌ها با حیوانات را در دفاع‌مقدس احصا کند.این کارگردان مستند ادامه داد: در جست‌وجوهایی که انجام دادم، صحبت‌هایی این عزیزمان انجام داد و بعدها به جلسه‌ای رفتیم و به دو یا سه سوژه جالب رسیدم. یکی از این سوژه‌ها کلیسا و مسجدی در آبادان بود که دیوار مشترکی داشتند. کلیسا مربوط به سال ۱۳۲۰ و مسجد مربوط به سال۱۳۴۰یعنی۳۰ سال بعد بود. ماجرای جالب‌تر این است در ایام دفاع مقدس، حیات کلیسا به محل آموزش رزمندگان تبدیل می‌شود و این موضوع برای من جذاب بود.اردستانی افزود: در تحقیقات و پژوهش‌ها به این نتیجه رسیدم که در خود کلیسا یکی از رزمندگان شیعه و مسلمان خونش ریخته شده است و متأسفانه هیچ المان یا نمادی از آن وجود ندارد. یکی از موارد این بود که بخواهم به بررسی بپردازم و تعدادی مصاحبه از اهالی کلیسا و رزمنده‌ها بگیرم اما تصمیم گرفتیم جانبخشی کنیم‌؛ یعنی داستان کلیسا و مسجد را از زبان خودشان بگوییم.  کارگردان مستند «چلیپا و هلال» خاطرنشان کرد: در نظر گرفتیم مسجد را به یک پیرمرد و کلیسا را به یک پیرزن آبادانی با لهجه ارمنی تبدیل کنیم و به این‌شکل کار جانبخشی را انجام دادیم. البته گزینه‌های دیگری هم برای گذاشتن نریشن داشتیم که متأسفانه به نتیجه نرسیدند که رگه‌هایی از طنز هم در آن دیده می‌شد. این فیلم حدود ۳۸ دقیقه است و ماجرای این مستند همان اتفاقاتی است که درکلیسا و مسجد رخ می‌دهند و به نام «چلیپا و هلال» شناخته می‌شود.  این کارگردان با اشاره به این‌که ما محتواهای خوبی داریم و باید پژوهش درستی درباره این محتواها انجام شود، افزود: ما در دل دفاع‌مقدس یا مدافعان حرم یا هر حادثه‌ای از انقلاب اسلامی سوژه‌های خوبی داریم وباید برروی فرم مناسب سوارکنیم.اگرفرم درست انتخاب نشود،به نتیجه نمی‌رسیم. شاید یکی از دلایلی که این فیلم در جشنواره عمار برگزیده شده است، انتخاب سوژه و فرم مناسب است. بنابراین، به نظرم فرم درستی برای این فیلم انتخاب کردیم. حالا شاید در پرداخت نریشن و کارگردانی و دیگر موارد می‌توانست بهتر باشد اما این دو مورد به نظر من خوب بوده است.
اردستانی یادآوری کرد: بسیاری از عزیزانی که در زمان دفاع‌مقدس بودند یا در این حوزه فعالیت داشتند، در مورد این موضوع اطلاعی نداشتند و نمی‌دانستند و برایشان جذاب بوده است. این تقابل و همکاری در زمان دفاع‌مقدس بین ارامنه و بچه‌های شیعه آبادان، برای همه جذاب بود. من هم به همین دلیل روی این موضوع دست گذاشتم. معتقدم این یک زاویه جدید است و هر دو ممکن است از یک مذهب متفاوت باشند اما همه برای وطن کار می‌کنند.او دررابطه با کارکردجشنواره عماردرطول این سال‌های برگزاری نیز خاطرنشان کرد: جشنواره عمار بعد از حوادث سال ۸۸ شکل گرفت و در پانزدهمین دوره خود به سر می‌برد و اکنون به بلوغی رسیده که یک نوجوان محسوب می‌شود. به نظرم جشنواره عمار مزیت نسبی خود، یعنی حرف‌زدن در جاهایی که حساس است را حفظ کرده است. اردستانی عنوان کرد: در جاهایی که فضاها بایکوت ‌شده یا دچار سانسور هستند، جشنواره عمار به بیان موضوعات می‌پردازد و چیزی را سانسور نمی‌کند. به‌عنوان مثال، اخیرا هم رهبرمعظم‌انقلاب تأکید کردند که درباره سوریه صحبت کنید و به نظرم این مزیت نسبی جشنواره است. دیروز هم خیلی دراختتامیه با آثاری که خواننده‌ها اجرا می‌کردند و به‌خصوص کاری که آقای علی مرتضی، خبرنگار المیادین انجام دادند، شگفت‌زده شدم.این کارگردان مستند درباره این‌که آیا انتقادی به برگزاری این جشنواره دارد یا خیر، عنوان کرد: بالاخره هر حرکتی که انجام می‌شود، قابل نقد است. آدم دوست دارد برخی اشکالات رفع و وضعیت بهتر از گذشته شود. من هم احتمالا یکی دو ایراد به آنها می‌گیرم اما این جشنواره را شجره طیبه می‌شناسم و این به این معنا نیست که نتوان به آن انتقاد کرد اما فرق من با برخی از دوستان این است که من حب‌و‌بغضی‌ندارم.