لزوم نهادینه کردن مددکاری اجتماعی در محیط کار

 به گزارش جام جم آنلاین، حسن موسوی چلک ضمن تبریک روز جهانی کارگر گفت: انسان موجودی با نیرو‌های متنوع زیستی، روانی و اجتماعی با سطوح و درجات مختلف نیاز است. ارضاء و تأمین این نیاز‌ها تنها با کار و کوشش میسر است. تأمین و کشف نیاز‌ها و خواسته‌های زندگی عامل مهمی در رضایت شغلی، انگیزه و وجدان کار و احساس امنیت در محیط کار است. 

وی ادامه داد: یافته‌های علمی نشان می‌دهد که شرایط و محیط کار یکی از عواملی است که در میزان رضایتمندی کارکنان و نیروی انسانی بسیار تأثیرگذار است چراکه یک محیط کاری مناسب می‌تواند بر رشد ارزش‌های سازمانی، اخلاقی، افزایش کیفیت کار، کاهش فشار کار، فرسودگی ناشی از آن تأثیر گذاشته و اسباب خشنودی و رضایت کارکنان را فراهم کند.

 موسوی چلک عنوان کرد: با پیچیده‌تر شدن ساختار و عملکرد جوامع کار و تولید، بر عزم مدیران جهت سازمان‌دهی محیط کار و ایجاد محیطی مطلوب که منجر به فعال شدن بیشتر نیروی انسانی و درنهایت دستیابی به بهره‌وری بیشتر افزوده است.

 وی افزود: علاوه بر این کاهش هزینه‌ها، پیشرفت چشمگیر امور، خدمات مؤثرتر، ارائه باکیفیت‌تر خدمات و محصولات، کاهش خطا‌های شغلی ازجمله نتایج مثبتی است که مدیران از این امر کسب می‌کنند. چاک عنوان کرد: تقریباً یک سوم عمر هر کارمند در محیط کاری سپری می‌شود، لذا فراهم آوردن شرایط مطلوب در محیط کار، میزان غیبت و ترک خدمت کارکنان را کاهش می‌دهد و منجر به ماندگاری در سازمان می‌شود.

 موسوی چلک یادآور شد: به همین منظور حفظ، بهبود و ارتقاء سلامت همه جانبه کارگران و توجه به حقوق آن‌ها به عنوان شهروندانی موثر در چرخه پیشرفت کشور می‌بایست مورد توجه بیشتری قرار گیرد و اقداماتی در زمینه کاهش دغدغه‌های آنان انجام شود و همچنین می‌بایست کیفیت محیط کار را بالا برد. وی خاطرنشان کرد: این اقدامات که شامل امکانات رفاهی، طرح‌های تشویقی، تناسب شغلی، امنیت شغلی، طراحی شغلی) غنی‌سازی و توسعه شغل (اهمیت به نقش و جایگاه فرد در سازمان، فراهم کردن زمینه رشد و پیشرفت کارکنان، آموزش آنان در حوزه‌های مختلف شغلی، سلامت روانی، اجتماعی، جسمی و مواردی از این قبیل است، مجموعاً تحت عنوان کیفیت محیط کار در نظر گرفته می‌شود.

 موسوی چلک توضیح داد: در این خصوص یکی از صاحب نظران معتقد است که کیفیت محیط کاری یعنی رضایت یک کارمند از برآورده شدن نیازهایش از طریق منابع، فعالیت‌ها و نتایجی که از درگیری و مشارکت در محیط کار به دست می‌آید. وی ادامه داد: محققان بسیاری دریافتند که کیفیت محیط کاری شخص، معمولاً تحت تأثیر تجربه کاری و انتظارات شغلی آینده‌اش قرار می‌گیرد. برخی بر این باور هستند که ابعاد کیفیت محیط کار را امنیت شغلی، تأثیر و کنترل روی محیط، احساس شادابی و لذت از رفاه، ایمنی محیط کار و محیط بهداشتی تشکیل می‌دهد. 

موسوی چلک افزود: باهم بودن و در کنار هم بودن، وجود اعتماد متقابل بین کارکنان و مدیران، نبود تبعیض یا احساس تبعیض و ایجاد حس غرور و افتخار میان اعضاء از مهم‌ترین شاخص‌های کیفیت محیط کار است.

رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران در ادامه بیان کرد: به همین دلیل لازم است به همه ابعاد سلامت از جمله بعد اجتماعی سلامت کارگران توجه بیشتری شود. منظور این است که بُعد اجتماعی سلامت، در برگیرنده سطوح مهارت‌های اجتماعی، عملکرد اجتماعی و توانایی شناخت هر شخص از خود به عنوان عضوی از جامعه بزرگتر است. موسوی چلک توضیح داد: سلامت اجتماعی شامل عناصری متعدد از جمله شکوفایی اجتماعی، همبستگی اجتماعی، پذیرش اجتماعی، مشارکت اجتماعی و انسجام اجتماعی است که در کنار یکدیگر بیانگر این است که افراد چگونه و در چه درجه‌ای از رفاه در زندگی اجتماعی خود، خوب عمل می‌کنند. وی خاطرنشان کرد: در همین راستا ضرورت دارد که با استقرار مددکاران اجتماعی در محیط‌های کاری تلاش هدفمند و علمی برای تحقق ارتقاء سلامت اجتماعی در جامعه کار و تولید صورت گیرد.

وی تاکید کرد: آسیب‌های اجتماعی جامعه کار و تولید، فرزند ناخواسته محیط کار‌ها و دستگاه‌ها قلمداد می‌شوند که درنتیجه تعاملات و عوامل گوناگون در درون محیط کار به وجود آمده است. این معضل به‌عنوان چالش‌هایی همواره پیش روی مدیران محیط کار‌ها تلقی می‌شود.

موسوی چلک یادآور شد: مطالعاتی که انجام شده نشان می‌دهد که با توجه به اینکه نیروی انسانی گران‌بهاترین منبع محیط کار برای شکوفاسازی استعداد‌ها و دستیابی مستمر به عملکرد عالی محسوب می‌شود، کارفرمایان پیشرو در مواجهه با فشار‌های محیط رقابتی جدید می‌کوشند تا حتی‌المقدور استعداد نیرو‌های انسانی خود را به‌طور کامل شکوفا سازند.

 وی عنوان کرد: بازتاب این تلاش گسترده در شعار‌هایی نظیر، نیروی انسانی مهم‌ترین سرمایه محیط کار است و کارکنان ما، مهم‌ترین وجه تمایز این محیط کار از سایر محیط کار‌ها به شمار می‌آیند در روزنامه‌ها، تبلیغات تصویری، گزارش‌های سالانه، ملاحظه می‌شود. موسوی چلک گفت: چنین اعترافاتی مکرراً در مطالب آموزشی محیط کارها، سخنرانی مدیران اجرایی و خبرنامه‌های محیط کاری مطرح می‌شوند. حتی اگر محیط کار از ادراک و برخوردار از رسالتی روشن و راهبرد‌هایی مطلوب و ساختار‌های محیط کاری کارآمد و طراحی شغلی مناسب باشد، و قصد داشته باشد به‌طور کامل به اهداف خود دست یابد، به نیروی انسانی توانمند و متعهد نیاز خواهد داشت. 

وی ادامه داد: یکی از تهدیدات در این شرایط افزایش انواع آسیب‌های اجتماعی است لذا نیروی انسانی به‌عنوان یکی از عوامل تولید، بااهمیت‌ترین و باارزش‌ترین عنصر یک جامعه و یک محیط کار به شمار می‌آید. نقش اساسی در فرایند انجام دادن عملیات محیط کار‌ها بسیار کلیدی و مهم است؛ به همین دلیل، در شکل‌گیری تغییرات مختلف محیط کاری، نیروی انسانی به شکل فزاینده‌ای ایفای نقش می‌کند.

 موسوی چلک عنوان کرد: لذا کارکنان شرکت‌ها و محیط کار‌ها در دهه‌های اخیر از یک عامل تولید صرف مانند سایر عوامل تولید پا را فراتر گذاشته و نقش محوری مهمی به خود گرفته‌اند و توجه به آسیب‌های اجتماعی در محیط کار نیز برای محیط کار‌ها اهمیت بیشتر یافته است. 

موسوی چلک بیان کرد: نتایج برخی مطالعات نشان دادند که یکی از دلایل عدم موفقیت بسیاری از محیط کارها، نهاد‌ها و دستگاه‌های تولیدی، اداری یا اجرائی در جلوگیری از وقوع جرائم، آسیب‌ها و تهدیدات فرهنگی ریشه‌یابی و شناسایی علل و آسیب‌شناسی این آسیب‌ها در محیط کار و میان کارکنان محیط کار و ارائه راهکار‌ها و عوامل وقوع آن‌ها است.

 وی بیان کرد: در بسیاری از موارد مسئولین امور توجه خود را بیشتر به درمان موقت و راهکار غلطی به نام مجازات معطوف کرده‌اند و این در حالی است که تحقیقات و مطالعات مختلف به عواقب و پیامد‌های منفی این نوع درمان پرداخته و ناکارا بودن آن را گوشزد کرده‌اند. موسوی چلک یادآور شد: اصولاً پیشگیری باید با دانش و اطلاعات کافی نسبت به علل ایجادکننده هر دردی باشد و سپس مداوا در پی تشخیص درد صورت پذیرد. چراکه اگر تشخیص درست باشد، درمان نیز آسان و سریع خواهد بود.

 وی ادامه داد: لذا با توجه به در دسترس بودن جامعه کار و تولید و خانواده‌های آنان که بیش از نیمی از جمعیت کشور را شامل می‌شوند یکی از بهترین بستر‌ها برای افزایش دانش و مهارت کارگران و کارکنان (جامعه کار و تولید) با محوریت پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی هست. به گفته وی در این راه ضروری است تا مدل‌های کاربردی و بومی متناسب با شرایط کشور تدوین شود که از تنوع و جذابیت و اثربخشی برخوردار باشند.