فست‌فشن

آیا از طرفداران پروپاقرص صنعت مد هستید؟ آیا بهدنبال لباسهای شیک و مقرونبهصرفه میگردید؟ آیا خرید لباسهای متنوع آن هم مطابق با مد روز، اما با قیمت پایین مایه خرسندی شما میشود؟ این شما و این هم فستفشن! این روزها لباسهای مختلف و متعدد به سرعت برقوباد مد میشوند و به همان سرعت و حتی سریعتر از مد میافتند. اما فستفشن این امکان را به شما میدهد که با یک قیمت مناسب بتوانید بر اساس آخرین مد روز مطرح در جهان پیش بروید. فست فشن در عین سودآوری بالا برای تولیدکنندگان و خردهفروشان به سبب سرعت بالایی که در رساندن اجناس به دست مشتریان دارد آنها را نیز راضی نگهمیدارد. به دنبال ایجاد دموکراسی در مد و پوشش هستید؟ مدافعان این حوزه ادعا میکنند که فستفشن حتی تاثیری دموکراتیک بر مد و جامعه دارد. اما در این میان انگشت اتهام منتقدان نیز هرگز پایین نخواهد آمد. مسئله چیست؟ محیط زیست؛ دغدغه جوامع در قرن بیستویکم. فعالان محیط زیستی که امروزه با فعالیتهایی همچون پاشیدن سوپ به تابلوی مونالیزا او را غمگینتر از قبل میکنند تا حق دسترسی به غذای سالم و پایدار را توجیه کردهباشند. حقیقت این است که فستفشن یکی از بزرگترین دشمنان محیطزیست به حساب میآید چرا که با ترویج هرچه بیشتر مصرفگرایی و پرورش تفکر "بخر و اگر نخواستی دور بینداز" جوانان امروز را به آن سمتوسو کشانده که پس از یکی دو مرتبه پوشیدن لباسی آن را دور میاندازند. فستفشن با بهرهگیری از مواد اولیه ارزان قیمت و روشهای تولیدی منحصر به فرد خود در عرصه آلودگی زمین و ایجاد هرچه بیشتر زباله در حال پیشی گرفتن از دیگر رقیبان خود میباشد. حقیقتی تلخ در باب فست فشن: هر ساله ۹۲ میلیون تن زباله حاصل از لباسهای دور ریخته شده تولید میشود. فستفشن زمین و دریاها را آلوده میکند و منجر به از بین رفتن تنوع زیستی و همچنین فروپاشی اکوسیستم میشود. امروزه صنعت پوشاک دومین منبع بزرگ آلودهکننده زمین محسوب میشود. در گذشته خرید لباس تنها در صورت نیاز و با تغییر فصل بود، اما از حدود بیست سال پیش این روند دگرگون شد. در واقع هدف فستفشن ایجاد نیاز کوتاه مدت به لباسهای جدید در مخاطب با کمک گرفتن از شبکههای اجتماعی و افراد تاثیرگذار در تبلیغات بیشمار میباشد. با تبلیغات نظام سرمایهداری بر مصرفگرایی، مد روز به سرعت تغییر پیدا میکند و مردم نیز برای همراهی با مد به فستفشن روی آوردهاند. فستفشن برای نخستین بار از دل انقلاب صنعتی بیرون آمد. در آن دوره با آمدن ماشینآلات و با ارزانی پارچه و تولید پلیاستر، تولیدات سرعت بیشتری گرفت. از جمله بازیگران اصلی این صنعت میتوان به اچاندام (H&M) به عنوان قدیمیترین برند در زمینه تولید محصولات فستفشن اشاره کرد که در سال ۱۹۴۷ در سوئد پدید آمد. بعد از آن نیز نخستین شعبه برند زارا (Zara) در سال ۱۹۷۵ در شمال اسپانیا شروع به کار کرد و در ۱۹۹۰ نیز نیویورک آغاز کننده فستفشن در آمریکا بود. در واقع به مرور زمان از دهه ۱۹۵۰ فروشگاههای کوچکی در این عرصه شروع به کار کردند که رفتهرفته منجر به شکلگیری برندهای متعددی شد که فعالیتهای خود را گسترش دادند؛ هرچند که هر کدام از آنها به دلایلی متعدد امروزه در میان بسیاری از مردم بدنام هستند. برای مثال: برند شین (Shein) به علت استفاده از مواد شیمیایی در تولید لباس، برند اچاندام (H&M) بهخاطر سوزاندن لباسهایی که به فروش نرفتهاند و برند زارا (Zara) به علت تبعیض جنسیتی در استخدام کارگران. در تولیدات این صنعت برای کاهش حداکثری هزینهها از قشر آسیبدیده جامعه به عنوان نیروی کار استفاده میشود که نه تنها حداقل دستمزد ممکن را دریافت میکنند بلکه محیط و امکانات بسیار محدود و غیراستانداردی در اختیار آنها قرار میگیرد. استثمار کارگران در کشورهای فقیر و توسعهنیافته یکی از اشکالات فستفشن در جهان امروز است؛ در حقیقت فستفشن یکی از مصادیق بردهداری در عصر حاضر است. در دنیای مد هیچگونه حق قانونی در رابطه با کپی کردن برای طراحان لباس وجود ندارد و به این سبب برندهای فستفشن به سادگی طراحیهای برندهای لوکس را به تولید انبوه میرسانند. هرچند در میان دو مفهوم فستفشن و تولید انبوه تفاوت وجود دارد. در فستفشن طراحی لباس مقوله حائز اهمیتی میباشد و با توجه به فصلهای مختلف حتما طراحی لباس نیز تغییر خواهد کرد در حالی که در تولید انبوه دیزاین و طراحی لباس فصلی صورت نمیگیرد و گاها این احتمال وجود دارد که طرحی ثابت برای سالها به طور متمادی تولید شود.در برابر فستفشن امروزه با مفهومی تحت عنوان مد پایدار و یا سبز روبهرو هستیم. مد پایدار در پاسخ به آلایندگیهای صنعت مد که بسیاری از فعالان محیط زیست را دچار نگرانی کرده است مردم را بهجای داشتن کمدهایی پر از لباسهای بلا استفاده و خریدهای چندباره به استفاده از پوشاک گرانتر، ولی ماندگارتر برای کم کردن آزار وارد بر طبیعت فرا میخواند، زیرا زمین سرپناه انسان است و انسان پناه زمین.