تکاپوی انرژی‌های پاک برای تامین برق جهان

هرچند که این میزان هنوز هم برای مهار رشد استفاده از گاز، زغال‌سنگ و در کل سوخت‌های فسیلی کافی نیست؛ همان‌طور که میزان استفاده از انرژی‌های پاک در دهه‌های اخیر افزایش داشته، میزان تقاضای مصرف برق نیز با روند پرشتابی بالا رفته است. این موضوع موجب شده که همچنان استفاده از سوخت‌های فسیلی برای تامین نیاز جوامع ضروری باشد.

حجم زیادی از افزایش تقاضای انرژی از سوی کشورهای پیشتاز در توسعه، مانند چین و هند است که استفاده از سوخت‌های فسیلی در کنار انرژی‌های بادی و خورشیدی برای رشد اقتصادی این کشورها ضروری به نظر می‌رسد. هرچند که هنوز بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته نیز با شتاب مناسبی از سوخت‌های فسیلی دور نشده‌اند و بعید است با ادامه همین روند، بتوانند به اهداف‌شان در رابطه با گرمایش جهانی دست پیدا کنند، استفاده از سوخت‌های فسیلی در آمریکا و برخی کشورهای اروپایی روند کاهشی را طی می‌کند. حتی انتظار می‌رود تا در سال‌های آینده کشور چین که اکنون بزرگ‌ترین تولیدکننده برق در جهان است نیز کاهش استفاده از زغال‌سنگ برای تولید انرژی را آغاز کند. ایران نیز سهم عظیمی در استفاده از سوخت‌های فسیلی دارد اما برعکس کشورهای در حال توسعه، مانند چین، روند استفاده از سوخت‌های فسیلی در ایران رو به کاهش نیست و براساس آخرین داده‌ها همچنان سیر صعودی را طی می‌کند. 

چشم‌انداز استفاده از انرژی پاک
بخش انرژی، بزرگ‌ترین مصرف‌کننده سوخت‌های فسیلی و تولید گازهای گلخانه‌ای در جهان است. تمام طرح‌هایی که برای کربن‌زدایی از بخش‌هایی مانند حمل‌ونقل، ساختمان‌سازی و صنعت وجود دارد نیز وابسته به همین بخش انرژی و تغییر رویه به سمت استفاده از انرژی‌های پاک است. این‌که روند مصرف برق در کشورهای ثروتمند و همچنین کشورهای پیشتاز توسعه در دهه‌های اخیر چگونه تغییر کرده، می‌تواند چشم‌انداز بهتری درباره آینده پیش رو به ما بدهد. برای مثال در آمریکا و همچنین بخش‌های زیادی از اروپا، استفاده از سوخت‌ فسیلی، خصوصا زغال‌سنگ برای تولید برق روند کاهشی داشته است. این روند حتی در کشور استرالیا که کاملا متکی به ذغال سنگ است نیز رخ داده است. رشد سریع استفاده از انرژی‌های پاک در این کشورها نیز قابل تامل است؛ مثلا در سال گذشته ۲۲درصد برق اروپا با پنل‌های خورشیدی و توربین‌های بادی تأمین شده، این در حالی است که دو دهه پیش، این عدد برای اروپا کمتر از یک‌درصد بوده است. با این وجود، همچنان نه اروپا و نه آمریکا در مسیر رسیدن به هدف پیمان پاریس -  نگه داشتن افزایش دمای کره زمین زیر ۱.۵درجه سلسیوس - قرار ندارند.

زمان اقدامی جدی از سوی کشورهای در حال توسعه 
روند تولید انرژی از سوخت‌های فسیلی در کشورهای پیشتاز در توسعه که چین در صدر آنها قرار دارد، بسیار متفاوت است. امروزه کشور چین حدود یک‌سوم برق دنیا را تولید می‌کند. برای دهه‌ها نیاز عظیم چین به برق با سوزاندن زغال‌سنگ، آلوده‌کننده‌ترین سوخت فسیلی، رفع می‌شد. حتی با وجود این‌که از سال‌های گذشته چین برنامه‌های گسترده‌ای برای استفاده از انرژی‌های پاک تعریف کرده اما همچنان استفاده از زغال‌سنگ برای تولید انرژی در این کشور ادامه دارد؛ هرچند با روندی کندتر از قبل. به نظر می‌رسد که این کشور در حال نزدیک شدن به نقطه‌ای است که سوزاندن سوخت‌های فسیلی برای تولید انرژی روندی کاهشی پیدا کند و انرژی پاک بر این کشور غالب شود. گذشته از چین، زغال‌سنگ همچنان به عنوان مهم‌ترین منبع تولید انرژی در بسیاری از کشورهای در حال توسعه، به‌ویژه در آسیا سوزانده می‌شود. هند، پرجمعیت‌ترین کشور دنیا برای استفاده گسترده از انرژی‌های پاک هدفگذاری‌های جدی کرده است. هرچند که مسئولان این کشور اعلام کرده‌اند که برای رفع نیاز جمعیت عظیم کشورشان و توسعه اقتصادی پایدار، همچنان به استفاده از سوخت‌های فسیلی نیاز دارند. روند کشور ما در این میان اصلا امیدوارکننده نیست. براساس آمار، استفاده از سوخت‌های فسیلی برای تولید انرژی همچنان با شیب زیادی روند صعودی را طی می‌کند. هرچند که در۲۰سال اخیر استفاده از انرژی‌های پاک هم روند صعودی داشته اما در مقایسه با سوخت‌های فسیلی همچنان مقداری ناچیز است.

منبع: نیویورک‌تایمز

نگاهی به وضعیت تولید انرژی در جهان

ابعاد هر دایره نشان‌دهنده میزان کل انرژی تولیدشده در سال‌های ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۲ در هر کشور است
تأمین بیشتر انرژی با انرژی‌های پاک
کاهش استفاده سوخت‌های فسیلی
روند بدون تغییر نسبت به گذشته
افزایش مصرف سوخت‌های فسیلی