تفاوت ورق سیاه ST37 و ST52

این محصول با نام ورق آهن یا گرم نیز شهرت دارد. ورق سیاه به عنوان نخستین ورق فولادی دارای مقاومت منحصر به فردی در برابر ضربه و فشارهای سنگین است، اما این خواص بسته به یک سری عناصر در ترکیبات شیمیایی آن متغیر می باشند. از این رو دارای کیفیت های مختلفی است که گرید نامیده می شوند.

دو نوع از اصلی ترین گریدهای ورق گرم با نام های اختصاری ST37 و ST52 و به ترتیب به صورت ورق سیاه معمولی و صنعتی معرفی می شوند. این دو کیفیت بیشترین کاربرد را در بین سایر گریدها داشته، اما برخی از عناصر شیمیایی در ترکیبات ورق صنعتی استفاده می گردد؛ از این رو تفاوت هایی با یک دیگر دارند. البته روش تولید، ماده اولیه و کارخانجات تولید کننده آن ها یکسان می باشد. همچنین بازه دمایی برای ذوب این دو آلیاژ ورق آهن نیز 1420 تا 1460 درجه سانتی گراد قرار دارد.

یکی از اصلی ترین تفاوت های کیفیت های اصلی ورق سیاه در میزان نرمی و فرم پذیری آن ها می باشد. درست است که هر دو کیفیت در دسته فولاد های کم کربن قرار می گیرند، اما به علت وجود سایر عناصر در ورق ST52، این محصول دارای میزان کمتری از فرم پذیری و نرمی بوده و از استحکام کششی بیشتری نیز برخوردار است. لازم به ذکر است ST نماد مقاومت و عدد مقابل آن میزان استحکام کششی ورق ها است. حال استحکام کششی ورق صنعتی 520 مگاپاسکال و استحکام کششی ورق معمولی 370 مگاپاسکال است.

همچنین میزان کربن در ورق صنعتی بیشتر بوده و در نتیجه از سختی بیشتری در مقایسه با فولاد ST37 برخوردار است. از دیگر تفاوت های این دو کیفیت می توان به کاربرد نهایی آن ها اشاره کرد. جالب است بدانید وزن هر دو فولاد یکسان می باشد، اما میزان مقاومت و تحمل وزن فولاد ST52 بیشتر می باشد و به همین علت بیشتر در ساخت مخازن تحت فشار و حمل سوخت، سازه های سنگین و ... به کار برده می شود.

این در صورتی است که کاربرد آلیاژ ST37 بیشتر در مصارف معمولی و موارد ساختمانی است. همچنین برای تولید لوله و پروفیل نیز از آن استفاده می شود. خاصیت جوش پذیری بسیار بالا نیز از دیگر ویژگی های ورق سیاه معمولی به شمار می آید که فولاد ST52 از آن به این میزان برخوردار نیست. در واقع قابلیت جوش پذیری مقاطع مورد استفاده در صنعت ساخت و ساز، با درصد کربن موجود در آن ها رابطه معکوس دارد؛ به همین علت بیشتر از فولاد ST37 در کاربردهای ساختمانی استفاده می کنند.

فرآیند تولید ورق ST37

همان طور که اشاره شد، ورق سیاه به وسیله فرآیند نورد گرم تولید می شود و مواد اولیه این فرآیند اسلب فولادی یا تختال است. اسلب یا تختال نیز با استفاده از انجام برش های مشخص بر روی شمش به دست می آید. همچنین یکی از گریدهای اصلی ورق سیاه ST37 می باشد. در واقع در بازار آهن آلات منظور از ورق سیاه همان گرید ST37 است و فرآیند تولید آن به این صورت است که ابتدا اسلب یا تختال در کوره های پیش گرم کن در دمای 1100 تا 1200 درجه سانتی گراد به صورت فولاد نرم قرار می گیرد.

سپس به واحد پوسته زدایی منتقل می شود تا پوسته ها و لایه هایی که در واحد ریخته گری بر روی آن تشکیل شده اند، زدوده شوند. در مرحله بعدی تختال ها وارد مرحله نورد سخت می شوند که شامل  2 تا 4 غلطک می باشد. این غلطک ها به صورت رفت و برگشتی در خلاف جهت یک دیگر حرکت کرده و سبب کاهش ضخامت تختال و افزایش عرض آن می شوند.

در مرحله بعد اسلب ها به مرحله نورد نهایی وارد شده و در این مرحله ضخامت و عرض آن ها تا میزان مورد نظر کنترل می گردد. در نهایت ورق های سیاه در واحد خنک کاری قرار گرفته و پس از سرد شدن در جهت بسته بندی، لیبل گزاری و ارسال به انبار منتقل می شوند.

بهتر است بدانید ورق سیاه جدا از پرمصرف بودن و روش تولید راحت تر در مقایسه با محصولات سرد، از نرخ مقرون به صرفه ای نیز بهره مند است، اما نرخ این محصول مانند سایر مقاطع آهنی و فولادی تحت تأثیر یک سری عوامل قرار دارد. به طور مثال در اکثر کشورهای جهان، قیمت ورق تحت تأثیر نرخ شمش فولادی وارداتی یا صادراتی قرار دارد، اما در ایران به علت وجود تحریم های مختلف، قیمت پایه این فلز در بورس کالا مد نظر قرار دارد که توسط کارخانجات عرضه کننده تعیین می شود. در واقع میزان عرضه و تقاضا در بورس کالا تعیین کننده نرخ محصولات گرم است.

فرآیند تولید ورق گالوانیزه به روش غوطه وری گرم

فولاد گالوانیزه یکی از محبوب ترین ورق های فولادی می باشد که بر خلاف آهن و فولاد خام، مقاومت بسیار بالایی در برابر خوردگی، زنگ زدگی و رطوبت دارد. همان طور که ذکر شد، فولاد گالوانیزه مقاومت بالایی در برابر عواملی مانند رطوبت، زنگ زدگی و خوردگی دارد.

این موضوع به سبب پوشش روی بر سطح و زیر آن است. در کشور ما بیشتر از روش غوطه وری گرم برای تولید این فلزات استفاده می شود؛ زیرا قیمت ورق گالوانیزه به روش غوطه وری مقرون به صرفه تر بوده و همچنین محصولات نهایی مقاومت بالاتری را به سبب ضخامت پوشش بیشتر به خود اختصاص می دهند. جالب است بدانید با وجود اعمال و پیشرفت تکنولوژی در روش الکترولیت، فولاد گالوانیزه تولید شده به روش غوطه وری از مقاومت بیشتری برخوردار می باشد؛ به همین علت نرخ آن مناسب به شمار می آید.

در این روش ابتدا سطح آهن یا فولاد که ممکن از ورق های گرم یا سرد باشد، پاکسازی می گردد. مراحل پاکسازی شامل چربی زدایی، شستشو و کروماته یا هوادهی می باشند. در مرحله اول با استفاده از محلول های قلیایی چربی ها، آلودگی ها و لایه های اکسیداسیون از سطح فلزات حذف شده و شستشو داده می شوند.

سپس اگر زنگ زدگی نیز بر سطح قطعه وجود داشته باشد، فرآیند اسیدشویی بر روی آن ها انجام می گیرد و با آب خالص و تمیز شستشو داده می شود. در مرحله بعدی ورق های تمیز وارد حوضچه هایی حاوی محلول روی و دمای 450 درجه سانتی گراد شده تا سطح و زیر آن را پوشش روی در بر بگیرد.

سپس برای تثبیت پوشش روی قطعات از غلطک های نورد گرم عبور کرده تا اضافات پوشش نیز از بین بروند. در نهایت برای افزایش مقاومت و افزایش چسبندگی پوشش ورق های گالوانیزه از محفظه هوای گرم عبور کرده و به این ترتیب فرآیند گالوانیزاسیون به پایان می رسد.

نتیجه گیری

در نهایت می توان نتیجه گرفت گریدهای ورق سیاه از تنوع بسیار بالایی برخوردار می باشند، اما امروزه اکثر مصرف کنندگان به دنبال بررسی تفاوت در این گرید ها به خصوص از نوع ST37 و ST52 می باشند تا عملیات نهایی آن ها کیفیت مورد نظر را داشته باشد. در این مطلب به بررسی تفاوت بین این دو گرید پرداخته شد؛ زیرا برخی از کاربردهای آن ها مشترک بوده و مانند سایر گریدها در موارد خیلی خاص به کار نمی روند.