فضیلت، لازمه ولایت

در واقعه غدیر‌خم، پیامبر اکرم(ص) دستور داد آنهایی که از منطقه غدیر‌خم عبور کردند برگردند و آنهایی که نرسیدند هم برسند. آنهایی که جلوتر بودند به همسران‌شان گفتند که همانجا بایستند و خودشان برگردند که ببینند پیامبر اکرم(ص) با آنها چه کار دارد. پیغمبر‌(ص) اما به آنان فرمودند؛ چرا همسران‌تان را نیاوردید؟ به‌عبارتی در واقعه غدیر‌خم، پیامبر اکرم(ص) تاکید داشتند زنان و مردانی که در حجۃ‌الوداع اعمال حج را انجام دادند گرد‌هم جمع شوند تا ولایت امام علی(ع) را رسما اعلام کنند.
معنای این حرکت از سوی پیامبر اکرم(ص) این بود که قوام ولایت به پیوند مومنین با یکدیگر و پیوند مومنین با ولی و سرپرست مومنین گره خورده است. به‌عبارتی مردم باید با ولی خود پیوندی معنوی و قلبی برقرار کنند. لذا جامعه‌ای که ولایت‌پذیر است نباید دنبال تفرقه و رفتارهای غیراخلاقی باشد. لازمه ولایت، فضیلت است و ولایتمدار کسی است که فضیلت‌گرا باشد. کسی نمی‌تواند بگوید که من ولایتمدارم و ولایت علی‌بن‌ابیطالب(ع) را قبول دارم اما از سوی دیگر به مردم ظلم کند، گرانفروشی کند و کلا به وظایف و تکالیف شرعی و اخلاقی‌اش عمل نکند. به تعبیری نمی‌شود ولایتمداری رذل بود. ولایتمداری با فضیلت‌مداری است که تجمیع پیدا می‌کند. مفاهیمی مانند عقلانیت، اخوت، بصیرت، فضیلت با مفهوم دقیق کلمه «ولایت» حاصل می‌شود. بنابراین ولایتمداری نقش مهمی در تکامل فردی و اجتماعی و البته تاریخی دارد. به این معنا که ولایت تمدن‌ساز است. وقتی تک‌تک افراد جامعه فضیلت‌گرا باشند و پیوند اخوت را بپذیرند و از محبت، صداقت و ارزش‌های اسلامی به‌خاطر ولایتمداری برخوردار باشند، روی خانواده‌های‌شان و متعاقبا روی کلیت جامعه و تاریخ تاثیر می‌گذارند. در این بین باید این مهم را در‌نظر داشت که وقتی سخن از ولایتمداری به میان می‌آید منظور ولایت الهی است، نه ولایت شیطانی. چون کسی که ولایت شیطانی را پذیرفت دچار تفرقه و رذیلت می‌شود. پس کسی که سخن از ولایت امیر‌المومنین (ع) می‌زند اما منش و خلق او مبتلا به رذائل اخلاقی است، ولایتش، ولایت شیطانی است. در این‌باره کتاب عظیم‌‌الشان «الغدیر» را مرحوم علامه عبدالحسین امینی به نگارش و تالیف درآورده‌اند؛ کتابی ۲۰جلدی که ۱۱ جلد آن در ۲۲ جلد به زبان فارسی منتشر شده است. ایشان در این کتاب، غدیر را از منظر قرآن بررسی و آیات و روایات مربوط را توضیح می‌دهد. در نهایت آنچه از غدیر برای ما اهمیت دارد، آموزه‌ها و فرهنگ غدیر است. مثلا یکی از مهم‌ترین پیام‌های غدیر این است که مهدویت استمرار امامت و امامت استمرار نبوت است.