فوتبال در‌ شوک!

بلافاصله بعد از اتمام رقابت‌های لیگ‌برتر، سازمان لیگ اعلام کرد از بیستم خرداد تا هشتم شهریور، پنجره نقل و انتقالاتی تابستان باز می‌شود و این یعنی دوباره همه شاهد اخبار، شایعات و احتمالا انتقالات پر سر و صدا خواهیم بود.

فارغ از زمان شروع و اتمام، آنچه اخبار را از همین حالا تحت تاثیر قرارداده، رقم دستمزد بازیکنان است که هر روز بیشتر و بیشتر می‌شود. در اواخر دهه ۸۰ و بعد ابتدای دهه ۹۰ فدراسیون فوتبال تلاش کرد با وضع قوانین منع کننده با عنوان «سقف قرارداد» مانع از پرداخت‌های نجومی به فوتبالیست‌ها شود. این راهکار اما بیش از آن که بازدارنده باشد، باعث افزایش بی‌رویه قراردادها شد.

حالا نزدیک به ۱۰،۱۲ سال بعد، مهدی تاج و همکارانش در سازمان لیگ دوباره به این نتیجه رسیده‌اند باید سقف قرارداد را به فوتبال بازگردانند. این اقدام، به گواه کارشناسان فوتبال، در جهت پوشش ضعف فدراسیون برای تقابل با باشگاه‌های بدهکار است نه روشی برای کنترل قیمت‌ها.

در فوتبال دنیا قیمت دستمزد بازیکنان رو به افزایش است و فوتبالیست‌، معمولا قشر پردرآمد‌ هستند. در اروپا یوفا برای کنترل قیمت‌ها از «فیرپلی» مالی استفاده کرد.

طبق این قانون باشگاه‌ها می‌توانند پول خرج کنند ولی به شرطی که منبع کسب درآمد آن از فعالیت‌شان باشد.

مثلا اگر بارسلونا یا منچسترسیتی قصد دارند برای فصل بعدی هر رقمی را هزینه کنند، باید شفاف مشخص کنند این پول از کجا آمده است. در ایران اما چنین قانونی وجود ندارد و باشگاه‌ها با دریافت بودجه از مراکز صنعتی، گاهی بی حساب و کتاب پول خرج می‌کنند.

البته کنفدراسیون فوتبال آسیا نیز قصد دارد فیرپلی مالی را در دستور کار قرار دهد. کاظم اولیایی عضو کمیته حرفه‌ای‌سازی در این باره به جام‌جم می‌گوید: «هر سال حساسیت روی فیرپلی مالی بیشتر و بیشتر می‌شود. باید به کنفدراسیون بگوییم پول از کجا آمده؟ آیا از فعالیت فوتبالی بوده و اگر بوده خرج کردنش اشکالی ندارد ولی اگر فلان کارخانه پول داده و شما خرج کرده‌اید، دچار تخلف شده‌اید.»

چون در ایران روابط پشت پرده جای اجرا قانون را گرفته، رقم قرارداد بازیکنان افزایش چشمگیری داشته است. مثلا دو بازیکن یک تیم صنعتی قراردادهای ۵۰ و ۷۰ میلیارد تومانی دارند که البته یک فصل از حضورشان در این باشگاه گذشته است. یکی از بازیکنان معروف تیم پایتخت‌ فصل گذشته قراردادی دو ساله با رقم ۴۰ میلیارد تومان امضا کرد که ۲۲ میلیارد آن را امسال خواهد گرفت! این بازیکن در لیگ‌برتر یک گل هم نزده است! یکی از گلرهای معروف لیگ‌برتر برای فصل جدید قراردادی نزدیک به ۳۰ میلیارد دارد ولی می‌خواهد رقم را افزایش دهد و به مسئولان باشگاه هم اطلاع داده است. یکی از بازیکنان تیم تهرانی فصل گذشته ۱۸ میلیارد قرارداد بست و امسال بازیکن آزاد می‌شود و درخواست رقمی به مراتب بالاتر داشته است. شنیده‌ها از باشگاه‌های مختلف حکایت از آن دارد که پیشنهادهای ارائه شده از سوی بازیکنان عجیب و غریب بوده و مدیران از حالا به شوک فرو رفته‌اند. یکی از بازیکنان معروف لیگ‌برتر که پیشنهادی خارجی دارد، به تازگی به خبرنگار ما گفته: «پیشنهاد مالی‌شان بد نبوده ولی منتظر پیشنهادهای داخلی هستم چون می‌دانم امسال رقم‌ها بالا رفته است.»

بازیکنان بی‌کیفیت و نیمکت‌نشین حالا زیر ۲ میلیارد نمی‌خواهند. بازیکنان نامی بالای ۲۰، ۲۵ میلیارد می‌خواهند! مربیان هم به شدت رقم خود را افزایش داده‌اند. مربی سال گذشته باشگاه لیگ‌برتری که ۲۰ میلیارد درآمد داشت، حالا ۳۰ میلیارد کمتر نمی‌گیرد و ظاهرا باشگاه‌ها باید عزای عمومی اعلام کنند!

افزایش پرونده‌های فیفا؟

یکی از راهکارهای فدراسیون و سازمان لیگ جذب بازیکنان خارجی بوده است. بنابراین سهمیه‌ها به ۶+۱ افزایش پیدا کرد. بدین ترتیب تیم‌ها می‌توانند ۶ بازیکن خارجی و یک بازیکن آسیایی جذب کنند که البته سابقه نشان داده بازیکنان آسیایی هم معمولا پول‌های سنگینی گرفته‌اند. وضع این قانون می‌تواند دوباره جیب بعضی دلالان را پر کند و از سویی باشگاه‌ها را مقابل کمیته انضباطی فیفا قرار دهد. در چند سال گذشته نپرداختن دستمزد بازیکنان خارجی، به بعضی باشگاه‌ها از جمله استقلال و پرسپولیس لطمه سنگینی زده و هنوز پرونده‌های بین‌المللی‌شان باز است.

در پروسه جذب بازیکنان خارجی همیشه دلال‌بازی موج می‌زده، به شکلی که در بعضی تیم‌های شهرستانی این بازیکنان پکیجی خریداری شده و عمده پول آن به جیب مربیان، مدیران و دلالان رفته و در مقابل چیزی به کیفیت فوتبال ایران اضافه نکرده‌اند. چنین راهکاری از سوی فدراسیون ظاهرا توجیه فرار از مسئولیت است. سران این فدراسیون که در تمام تاریخ به واسطه دوستی با مدیران و تماس‌های تلفنی، قانون را اجرا نکرده‌اند، در سال‌های گذشته نیز اجازه داده‌اند باشگاه‌های بدهکار در مسابقات لیگ‌برتر شرکت کنند.

بارها اتفاق افتاده کمیته تعیین وضعیت تا آستانه کسر امتیاز یا محرومیت تیم‌ها در لیگ پیش رفته ولی روسا با این توضیح که «هواداران دردسر درست می‌کنند» مانع شده‌اند.

اگر از چند سال قبل فدراسیون سفت و محکم مقابل بدهکاران می‌ایستاد بدون شک امروز نیازی به وضع قوانین «من درآوردی» نبود و کار به محرومیت از سوی کنفدراسیون فوتبال آسیا نمی‌کشید. در همین حال صادق درودگر عضو هیات رئیسه سازمان لیگ هم می‌گوید: «وقتی دیدیم قیمت بازیکنان ایرانی خیلی بالا رفته تصمیم گرفتیم سهمیه بازیکنان خارجی را از چهار به هفت بازیکن افزایش دهیم.

به هر حال باشگاه‌ها باید زنده بمانند و بتوانند فعالیت کنند.» افکار عمومی اعتقاد دارد اقدام تازه فدراسیون دوباره مانع از بالا رفتن رقم قراردادها و کاهش بودجه باشگاه‌ها نمی‌شود و در مقابل ممکن است حجم پرونده‌های فوتبال ایران را در کمیته انضباطی فیفا افزایش دهد.