روایت یک تدبیر پر دردسر
از مهم‌ترین روشهایی که در تامین انرژی کشور و کاهش قطعی برق مؤثر است، استفاده از انرژیهای پاک و فناوریهای نوین و بهروزکردن نیروگاه‌های قدیمی است. توربینهایی که در برخی از نیروگاه‌های کشور مورد استفاده قرار میگیرند، قدیمی شده‌اند و نیاز به ارتقا یا تعویض دارند اما خرید توربین‌های جدید از کشورهای خارجی معمولا هزینه زیادی در پی دارد به همین علت انتقال دانش فنی نسبت به خرید تجهیزات در اولویت است. در سال‌های اخیر شرکت برق حرارتی وزارت نیرو توانسته در همکاری با یکی از شرکتهای فعال در حوزه تامین انرژی به دانش فنی ساخت نسل جدید توربین‌های گازی دست پیدا کند و با ساخت آنها، توان تولید برق کشور را افزایش دهد. این نیروگاه‌های جدید که از سال گذشته به شبکه برق کشور پیوستند و تا پایان دولت سیزدهم تکمیل خواهند شد، قرار است نیاز مصرف ایران را پاسخ دهند به طوری که قطعی برق در فصول گرم تا حد امکان کاهش یابد و همزمان، میزان آلایندگی و مصرف آب هم کم شود. درباره این توربین‌ها و وضعیت شبکه برق کشور با علیرضا نصراللهی، مجری طرح‌های نیروگاهی سیکل ترکیبی شرکت برق حرارتی گفتوگو کرده‌ایم.
سال ۹۵ وزارت نیرو برای انتقال فناوری و اجرای توربین‌های کلاسF
با یکی از شرکتهای ایرانی فعال در حوزه انرژی قرارداد بست. براساس این قرارداد دانش فنی توربین‌ها از یک شرکت آلمانی که در حوزه ساخت توربین‌ها شناخته شده است به متخصصان ایرانی منتقل شد.
علیرضا نصراللهی، مجری طرح‌های نیروگاهی سیکل ترکیبی شرکت برق حرارتی می‌گوید: «۵۰۰۰مگاوات برای احداث هشت نیروگاه سیکل ترکیبی بین این شرکت ایرانی و شرکت برق حرارتی در نظر گرفته شد که مشتمل بر ۱۱توربین گازی و هشت توربین بخار است.» او در پاسخ به این سؤال که بیشتر این توربین‌های نسل جدید در کدام نیروگاه‌های ایران نصب‌شده و مورد بهرهبرداری قرار گرفته‌اند، می‌گوید: «خوشبختانه با پیگیری‌های صورت گرفته در سال۱۴۰۱ نیروگاه هنگام بندرعباس به‌عنوان اولین نیروگاه این قرارداد، وارد مدار شد و در زمستان۱۴۰۱ هم نیروگاه دوکوهه یا اندیمشک به مدار پیوست. تمام تلاش ما این است که نیروگاه سهند در آذربایجان‌شرقی هم تا پایان تابستان امسال وارد مدار شود.»
بازدهی بیشتر در توربین نسل جدید
توربین‌های نسلF از پیشرفته‌ترین توربین‌های نیروگاه‌های سیکل ترکیبی جهان هستند که نسل بعد آنها هم تولید شده اما تعدادشان در شبکه‌های برق جهان هنوز کم است. نصراللهی مهم‌ترین ویژگیهای این توربین‌ها را اینطور توصیف میکند: «جهش بازدهی نسلهای جدیدتر به اندازه توربین کلاسF نیست یعنی در توربین‌های نسلF جهش بازدهی ۵۸درصد است اما در توربین‌های نسلH که جدیدتر از F هستند، جهش بازدهی حدود ۵۹درصد است، بنابراین توربین‌های نسلF از نظر هزینه و بازدهی بسیار با صرفهتر هستند.»
قابلیت تصفیه آب مصرفشده در توربین‌های نسلF
نصراللهی از دیگر فناوریهای به کار رفته در این توربین‌های بومیسازی شده به فناوری روش تخلیه مایع صفر(Zero-Liquid Discharge) یا به اختصارZLD اشاره میکند و می‌گوید: «این فناوری کمک میکند آب مصرفشده در توربین قابلیت تصفیه را داشته باشد و به این شکل هیچ آبی به‌عنوان پساب از مجموعه دور ریخته نمی‌شود. البته خدمات کارگاهی و پاکسازی محیط و آب شرب کارمندان مجموعه همچنان سر جای خود است اما آبی که در داخل خود توربین مصرف می‌شود با این فناوری در واقع به صفر میرسد، چون قابلیت تصفیه و بازگشت به چرخه مصرف را دارد.»
کاهش آلایندگی از برتریهای نسلF
عمده آلایندههایی که در توربین‌های نفت و گاز ایجاد می‌شود اکسیدهای نیتروژن هستند. توربین‌های کلاسF که در داخل کشور تولیدشده محدوده انتشار گاز نیتروژن را به کمتر از ۲۵ppm(قسمت در میلیون) میرساند که متوسط استاندارد کشور در نیروگاهها بسیار بیشتر از این عدد است. بنابراین استفاده از این توربین‌ها کمتر هوا را آلوده میکنند. به گفته نصراللهی، البته هنوز سازمان حفاظت محیط‌‌زیست تاییدیه نهایی به توربین‌های بومی نداده است.
افزایش توان شبکه برق کشور و کاهش قطعی برق
نصراللهی با اشاره به وجود زیرساخت قوی در صنعت برق ایران می‌گوید: «امروز فناوری توربین‌های کلاسF در دست مهندسان داخلی است. در تابستان گذشته از برق همین نیروگاهها بهرهبرداری شده است و این جهش بزرگی در تولید برق ایران به شمار میآید. نیروگاه هنگام در زمستان نیروگاه دوکوهه یا اندیمشک و در تابستان امسال نیروگاه سهند هم به شبکه برق کشور اضافه خواهد شد.»
انواع توربین‌ها چطور کار میکنند؟
توربین‌ها انواع مختلفی دارند اما تقریبا همگی نوعی دستگاه چرخان هستند که با کمک انرژی ناشی از بخار آب با گازهای مختلف می‌چرخند و انرژی مکانیکی ناشی از چرخش را به انرژی الکتریکی یا همان برق تبدیل میکنند. متناسب با این که توربین با چه نیرویی به حرکت در میآید، انواع مختلفی پیدا میکند؛ مثلا توربینهایی که با نیروی بخار آب به حرکت درمیآیند. توربین بخار و توربینهایی که با نیروی گاز می‌چرخند، توربین‌های گازی نام میگیرند. انواع توربین‌های آبی هم با کمک جریان آب به چرخش درمیآیند و برق تولید میکنند. در بین توربین‌ها، نوع گازی در صنایع مختلف به‌خصوص در صنایع نفت و الکترونیک، از قبیل به حرکت در آوردن پمپ‌های بزرگ در داخل خطوط لوله نفت و گاز، تامین انرژی مورد نیاز کارخانه‌ها و مناطق خاص جدا از شبکه بسیار چشمگیر و قابل توجه است.
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد
محمد نصرتی در گفتوگو با جامجم مطرح کرد؛
