تلویزیون سربلند نوروز

نخستین گام در این تغییرات با شروع برنامه‌های سال تحویل آغاز شد که تلویزیون، امسال به جای این‌که آنتن را با حضور سلبریتی‌ها پر کند، تلاش کرد با بهره بردن از نیروهایش در اجرا فضای مفرحی را برای مخاطبان فراهم کند تا آنها از تماشای برنامه‌ها لذت ببرند. ضمن این‌که سعی شده بود برنامه‌ها برای مخاطبان قابل باور و لمس باشد. این تغییرات قابل لمس شامل حال برنامه‌های خاصی نشد و از قالب‌های نمایشی گرفته تا غیرنمایشی صدق پیدا می‌کرد، حتی می‌توان گفت در تمام آیتم‌ها، پلاتوها، برنامه‌های گفت‌وگو محور، مسابقات و ... تغییرات کاملا محسوس بود. همچنین بر موضوعاتی همچون تحکیم خانواده در برنامه‌های مختلف تاکید شده بود و نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد این برنامه‌ها مورد توجه مخاطبان قرار گرفته است. به همین دلیل در این گزارش ضمن مروری بر برنامه‌های نوروزی با هنرمندان گفت‌وگو کرده‌ایم که برنامه‌های رسانه‌ملی با وجود تقارن دو بهار نوروز و قرآن متناسب با سلایق مخاطبان بود.

به گزارش جام‌جم، مخاطبان رسانه‌ملی هر سال با شروع بهار انتظار دارند تا برنامه‌های متنوعی را از جعبه جادو به تماشا بنشینند و امسال این اتفاق به شکل ویژه‌تری رخ داد، زیرا دو بهار نوروز و قرآن با هم تقارن پیدا کرده بود و رسانه‌ملی امسال مسئولیت خطیری بر دوش داشت، چراکه باید هم فضای مفرح برنامه‌ها را حفظ می‌کرد و هم فضای معنوی را. به همین دلیل جنس برنامه‌های امسال متفاوت از سال‌های قبل بود، حتی حال و هوای برنامه‌های روتین همچون اعجوبه‌ها، خودمونی و ... هم رنگ و لعاب ویژه‌ای در این ایام به خودش گرفت. آمار تلوبیون هم نشان می‌دهد مخاطبان در زمان‌هایی که نتوانستند برنامه‌های مورد علاقه شان را از تلویزیون دنبال کنند سراغ تلوبیون رفتند و از طریق این پلتفرم به تماشا نشستند.

«نون خ» همیشه محبوب

سریال نون خ این نوروز با سری چهارم همراه مخاطبان بود و توانست باز هم بینندگان زیادی را پای روایت خود بنشاند. گریز از پایتخت به عنوان محلی که معمولا قصه‌های سریال‌های تلویزیونی در آن نمایش داده می‌شود یکی از ویژگی‌هایی است که می‌توان گفت سبب دیده شدن بیشتر این سریال و جذابیتش برای مخاطبان می‌شود. نون خ۴ که در این ایام جزو آثار پربیننده بود، توانست با قصه‌ای تازه و شیرین و ورود شخصیت‌های جدید دیده شود و بسیاری از سکانس‌های آن در فضای مجازی هم منتشر و به اصطلاح وایرال شد. امیر سهیلی، بازیگر شخصیت تازه این سریال با نام رامین فود، یکی از نقش‌هایی بود که دیده شد و توانست مخاطبان را با خود همراه کند. او در گفت‌وگو با جام‌جم درباره دلایل دیده شدن این مجموعه و پرداختن به اقوام ایرانی بیان می‌کند: نباید یادمان برود که تلویزیون برای تک‌تک افراد جامعه است. ایران پر از رنگ، لهجه و صداست. در مناطق مختلف، کرد زبانان الحان و الفاظ متفاوتی را استفاده می‌کنند. منی که ترک، کرد یا... هستم وقتی نشانه‌ای از خود را در تلویزیون می‌بینم، لذت می‌برم. این حق مردم است که با رسانه‌ متعلق به خودشان احساس نزدیکی کنند و خود را در آن ببینند. کاش کارگردانان درباره مناطق دیگر با لهجه‌های متفاوت هم سریال بسازند. سهیلی در بخش دیگری از این گفت‌وگو به جام‌جم می‌گوید: وقتی این اقوام به‌درستی خود را در تلویزیون ببینند، احساس افتراق نمی‌کنند. من به عنوان یک کرد همیشه برای دیدن چنین اثری که با لهجه‌ها و تکیه‌کلام‌های آن خطه باشد، لحظه‌شماری می‌کردم. به فرهنگ اقوام علاقه‌مندم و وقتی به شهرهای مختلف سفر می‌کنم با عطش به زبان و لهجه آنها گوش می‌دهم. انعکاس این موارد در رسانه فرهنگ ما را غنی می‌کند. سال‌هاست با سریال‌های آپارتمانی که می‌کوشند حرف‌های قلنبه‌سلنبه بزنند یا کپی سریال‌های خارجی باشند از چنین فضایی فاصله گرفتیم. روایت سادگی کار بسیار سهل ممتنع است. البته سادگی به معنای بیهودگی نیست؛ منظورم روایت ساده‌زیستی مردم است. وقتی یاد بگیریم آن را روایت کنیم، بردیم.

روایت‌هایی از «زندگی پس از زندگی»

«زندگی پس از زندگی» که با تقارن ماه رمضان و نوروز روی آنتن شبکه چهار سیما رفت، یکی از برنامه‌های مورد توجه تلویزیون است که پیش از این هم در ایامی چون رمضان و محرم پخش می‌شد. در این فصل از برنامه که بار دیگر مخاطبان علاقه‌مند بسیاری را با خود همراه کرد و بخش‌هایی از هر قسمت آن در شبکه‌های اجتماعی به اشتراک گذاشته و بارها دیده شد. یکی از متفاوت‌ترین قسمت‌های برنامه در این سری، همان قسمت نخست بود که فردی که مهمان زندگی پس از زندگی به او بدهکار بود در برنامه حضور یافت و به این شکل عباس موزون و برنامه‌اش بانی خیر برای رفع کدورت شدند. یکی دیگر از قسمت‌های متفاوت برنامه که تا کنون روی آنتن رفته، متعلق به حضور بانویی افغانستانی بود که از تجربه‌اش گفت.

کودک‌شوی جدید در سال نو

«کودک‌شو» از برنامه‌های محبوب شبکه نسیم با پیش از شروع سال جدید به‌صورت ویژه‌برنامه نوروز با اجرای پژمان بازغی راهی آنتن شد. در این ایام هم قسمت‌های تازه آن با مجریگری بازغی و حضور شرکت‌کنندگانی از شهرهای مختلف حال و هوای شادی دارد که متناسب با ایام نوروز بود.

شناخت قهرمانان در قاب جادو

از جمله برنامه‌های مهیج که با شروع امسال روی آنتن شبکه سه سیما رفت و توانست مخاطبان علاقه‌مند به برنامه‌های ورزشی را جذب کند، «قهرمان» بود که با اجرای ایمان قیاسی و یوسف تیموری، فضای مفرحی را برای بینندگان این شبکه رقم می‌زند. محمدحسین سعادتی، تهیه‌کننده برنامه قهرمان هم پیش از این درباره هدف این برنامه که در ایام نوروز روی آنتن رفت، گفته بود: فقط بحث مسابقه، آمادگی جسمانی و هیجان نیست بلکه سعی کردیم کلیت برنامه به‌نحوی باشد که مخاطبان علاوه بر این‌که برنامه‌ای با ضرباهنگ بالا می‌بیند، لبخندی هم روی لب‌شان بیاید. سعادتی درباره بین‌المللی بودن این مسابقه در گفت‌وگو با جام‌جم‌ بیان کرد: مسابقه قهرمان بین‌المللی است و در حدود ۳۲ کشور دنیا ساخته شده است. نمونه اصلی‌اش در ژاپن با عنوان ساسوکه ۲۳ سال است که دارد پخش می‌شود؛ یعنی مرجع همه کشورها برای ساخت چنین برنامه‌ای همین ساسوکه است اما معروف‌ترین شکل این مسابقه امریکن‌نینجا‌واریور است که در آمریکا ساخته می‌شود. همان‌طور که اشاره کردم کشورهای دیگر مثل چین، استرالیا، انگلیس، فرانسه، آلمان، اسپانیا، کره، ارمنستان و... هم نمونه برنامه را روی آنتن دارند. او به ایرانیزه کردن بخش‌های این مسابقه اشاره و اذعان کرد: ما این مسابقه را ایرانیزه کردیم و طراحی مسابقات را بر این اساس تغییر دادیم.

قصه هم‌نشینی «آتش و باد»

سریال نوروزی و رمضانی شبکه سه که پخش آن پس از این ایام هم ادامه دارد، «آتش و باد» است که با حضور چهره‌ها و قصه‌ای تاریخی علاقه‎مندان خود را پیدا کرد. مهدی فقیه یکی از بازیگران این سریال در بخشی از گفت‌وگویش با جام‌جم درباره دیده شدن این سریال بیان می‌کند: مردم خیلی دوست دارند چنین سریال‌هایی را تماشا کنند. اتفاقا در برخوردهایی که با من دارند درباره این موضوع صحبت می‌کنند و مشخص است که بیننده این سریال هستند و دوست دارند از این دست سریال‌ها در تلویزیون بیشتر ساخته شود. من معتقدم ما داستان‌های خوبی داریم که می‌توانیم با محوریت آنها، سریال‌های خوب و جذابی بسازیم. به‌جای این‌که مردم سریال‌های عقب‌مانده ترکی را تماشا کنند، باید خوراک خوب به مردم بدهیم تا فقط سریال‌های خودمان را که برگرفته از فرهنگ غنی کشورمان است، دنبال کنند. بنابراین باید سریال‌هایی مثل (آتش و باد) بیشتر ساخته شود تا مردم بیننده سریال‌های خودمان باشند. من این اقبال خوب از سریال را بین مردم دیده‌ام.

تماشای فیلم‌های سینمایی قبل از اکران

از دیگر اتفاقات مثبت می‌توان به پخش فیلم‌های سینمایی همچون ‌های‌پاور، شماره ۱۰، هوک و ... اشاره کرد که قبل از اکران روانه آنتن سیما شد. همچنین فیلم‌های سینمایی ایران همچون موقعیت مهدی، بدون قرار قبلی و ... هم پخش شد. «شماره‌۱۰» فیلمی ایرانی به کارگردانی و نویسندگی حمید زرگرنژاد و به تهیه‌کنندگی ابراهیم اصغری، محصول سال ۱۴۰۱ است. داستان آن در مورد اسارت سربازی ایرانی در جنگ ایران و عراق است. بازیگران این فیلم شامل مجید صالحی، حسام منظور، سیامک صفری، مهدی زمین‌پرداز، بهرنگ علوی، صحرا اسداللهی و احمد کاوری می‌شود. این فیلم در بهمن ۱۴۰۱ در چهل و یکمین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم فجر به نمایش درآمد و با ۱۱نامزدی توانست در چهار رشته بهترین بازیگر مرد برای صالحی، بهترین موسیقی متن، بهترین چهره‌پردازی و بهترین طراحی صحنه، جایزه سیمرغ بلورین را از آن خود کند. فیلم سینمایی «هوک» ساخته حسین ریگی یکی از فیلم‌های حاضر در بخش مسابقه سینمای ایران چهل و یکمین دوره جشنواره فیلم فجر است. حسین ریگی، کارگردان فیلم هوک اهل سیستان و بلوچستان است. ریگی توجه به اصالت و نگاه به منطقه بومی جغرافیای زیسته خود را یکی از محوری‌ترین انگیزه‌هایش برای فیلمسازی قلمداد می‌کند و در دومین تجربه فیلمسازی سراغ قصه‌ای رفته که تماما در استان سیستان و بلوچستان می‌گذرد. فیلمنامه این فیلم را مهدی تراب‌بیگی به نگارش درآورده و امیر جعفری، رویا تیموریان، امیرمهدی ژوله، علیرضا جعفری، علی اوسیوند، مهتاب ثروتی، محسن آشتیانی‌پور، سبحان رخشانی، آرزو تاج‌نیا، سعید رضایی‌کیا و... بازیگران این فیلم سینمایی هستند.فیلم «هایپاور» ساخته هادی محمدپور از جمله فیلم‌های حاضر در جشنواره چهل و یکم فیلم فجر است که به موضوع دفاع‌مقدس می‌پردازد. اتابک نادری، فرزاد حسنی، علیرام نورایی، سپیده خداوردی، مهرداد ضیایی، مجید پتکی، الناز اسماعیلی، رضوان خدامی، آرمان جوکار و هادی محمدپور، بازیگران این فیلم هستند. از دیگر اقدامات جدیدی که امسال رسانه‌ملی داشت، دوبله فیلم‌های جدید روز دنیا بود تا بتواند اوقات فراغت مخاطبان را به بهترین شکل پر کند. همچنین فرشید شکیبا، مدیر دوبلاژ رسانه‌ملی در گفت‌و‌گو با جام‌جم اعلام کرد که امسال آثار به‌روز دنیا برای مخاطبان دوبله و روانه آنتن شد تا نوروزی متفاوت‌تر در ذهن مردم باقی بماند.

حکمت و معرفت در شبکه یک

ویژه‌برنامه تلویزیونی «کلمه؛ گفت‌وگوهایی پیرامون حکمت و معرفت» به میزبانی وحید یامین‌ پور روی آنتن شبکه یک سیما رفته و همچنان ادامه دارد. این ویژه‌برنامه ماه رمضان به تهیه‌کنندگی سیداحمد موسوی‌صمدی، کاری از گروه معارف اسلامی شبکه یک است.

همراه با «خودمونی» رجبی

برنامه «خودمونی» با اجرای مهران رجبی در نوروز امسال با بخش‌های متنوع به استقبال بهار رفت. این مسابقه خانوادگی با حضور گروه‌های شرکت‌کننده که خانواده هستند، روانه آنتن شد. فضای مفرحی که میان خانواده‌ها با حضور مجری شکل داده می‌شود، توانسته نظر مخاطبان را جلب کند و یکی از برنامه‌هایی باشد که مردم با علاقه به تماشای این برنامه بنشینند. این مسابقه شاد و جذاب به موضوع تحکیم خانواده اشاره می‌کند که اعضای خانواده چطور می‌توانند کنار هم با همدلی پیروز شوند.

«اعجوبه‌ها» با دو‌قلو

ایجاد فضای صمیمی و شاد بین اعضای خانواده و پرداختن به مقوله خانواده بر‌اساس فرمایشات رهبری مهم‌ترین هدف این برنامه است. به همین دلیل برنامه‌هایی با این محوریت روانه آنتن می‌شود که یکی از این برنامه‌ها، اعجوبه‌ها است که در ایام نوروز به شکل ویژه‌ای روانه آنتن شد، زیرا فصل جدید از این برنامه با حضور دوقلوها در ایام نوروز پخش شد و همچنان ادامه دارد. سلطانی در پاسخ به این سؤال جام‌جم که نوع ارتباط شما به‌عنوان مجری با پدر و مادرها چطور است؟ آیا قبل از برنامه با آنها صحبت می‌کنید تا قدری از اضطراب آنها کم شود و بتوانند خارج از فضای رسمی جلوی دوربین بروند؟ می‌گوید: ایجاد فضای صمیمی بین خانواده‌های شرکت‌کننده با عوامل و تماشاچیان، اولین قدمی است که در شروع ضبط هر برنامه باید برداریم. ما معتقدیم هرکسی با هر عنوانی که به استودیو آمده باید در مدت حضورش ساعات خوشی را تجربه کند و با خاطره خوش بیرون برود. همیشه سعی کردیم این تفکر در رفتار و گفتار همه‌ عوامل بروز و ظهور داشته باشد و در مرحله اول این مهم‌ترین بخش ماجراست. اگر این موضوع محقق شد، کیفیت اجرا، کیفیت حضور شرکت‌کنندگان در قاب تصویر، انتقال پیام و محتوا، میزان تاثیرگذاری، تزریق حال خوب و بیان اهمیت حضور بچه‌ها در زندگی و خیلی چیزهای دیگر درست‌تر، محکم‌تر و بهتر صورت می‌پذیرد.

از «ماه خدا» تا «سحوری»

شبکه‌های تلویزیون هرساله در مناسبت‌های آیینی ویژه‌برنامه‌هایی برای مخاطبان خود در نظر می‌گیرند. در ایام ماه مبارک رمضان امسال نیز شبکه‌های سیما ویژه‌برنامه‌هایی در قالب برنامه‌های سحرگاهی و افطاری برای مخاطبان خود تدارک دیدند که پخش آنها همچنان ادامه دارد و مورد توجه مخاطبان هم قرار گرفته است. ماه‌خدا، صبح روز بعد، ماه من، سحوری، قرار بهشت، دل‌آرام، وقت سحر، سحرونه و سر سفره خدا، ۹ ویژه‌برنامه‌ است که شبکه‌های سیما برای سحرهای ماه‌رمضان تدارک دیدند. همچنین مردم دوست‌داشتنی، چند روایت معتبر، محفل، زندگی پس از زندگی، تا نیایش، دریاب، چشمه، سفره‌نور، نسل‌قاسم و ماهِ ماه نیز ۱۰ ویژه‌برنامه افطار است که در لحظات پیش از افطار روی آنتن شبکه‌های سیما می‌رود.

مادران شهدا

ویژه‌برنامه سحرگاهی «ماه‌خدا» مطابق هرسال یک‌ساعت‌ونیم قبل از اذان صبح یعنی ساعت ۳ بامداد تا زمان پخش آخرین اذان شهرهای کشورمان ایران روی آنتن شبکه یک می‌رود. ویژه‌برنامه سحرگاهی «صبح روز بعد» با اجرای فرزاد جمشیدی به‌صورت زنده هر سحرگاه از ساعت ۳ تا ۵ پخش می‌شود. شبکه سه، برنامه «ماه‌من» را با کارشناسی حجج‌اسلام پناهیان، آقامیری و خضری برای روزه‌داران ماه خدا تدارک دید. «سحوری» از اولین سحرگاه ماه مبارک رمضان، با ساختاری متفاوت و زنده هرشب ساعت ۳ بامداد آغاز می‌شود و تا بعد از اذان صبح پخش آن ادامه می‌یابد.

سحرهای ماه رمضان از کربلای‌معلی

در سحرهای ماه مبارک رمضان ویژه‌برنامه «قرار بهشت» با اجرای مجید یراق‌بافان و کارشناسی مهدی امین‌فروغی از کربلای‌معلی تقدیم نگاه عاشقان و مهمانان ماه ضیافت الهی می‌شود. ویژه‌برنامه سحرگاه ماه مبارک در این شبکه برنامه «دل‌آرام» است که از حرم‌رضوی به تهیه‌کنندگی صفدری است که این برنامه را با بخش‌های ویژه‌ای چون دعوت از جامعه قرآنی، مناجات‌خوانی اقوام شهرهای ایرانی، دعوت کارشناس (هدایت) و دعای سحر به‌صورت زنده پخش خواهد کرد. ویژه‌برنامه سحرگاهی شبکه افق هم با نام «وقت‌سحر» از آنتن این شبکه با اجرای حامد عسکری برای روزه‌داران پخش می‌شود. برنامه سحرگاهی «سحرونه» با اجرای محمدمیرزازاده از شبکه امید پخش می‌شود. «سر سفره خدا» با اجرای حامد مدرس، امیر سهیلی و احسان مهدی در خانه‌ای مجاور یک مسجد هر سحر نمایش طنز پخش می شود.

مردم دوست‌داشتنی در قاب

«مردم دوست‌داشتنی» ویژه‌برنامه افطار شبکه یک است که هر غروب حدود ساعت ۱۷ و ۴۵ دقیقه تا بعد از اذان مغرب مهمان نگاه مخاطبان می‌شود. محوریت این برنامه پیشرفت و هویت ایرانی ــ اسلامی است که با دعوت از مهمانان مختلف روی آنتن شبکه یک می‌رود. «چند روایت معتبر» افطارهای ماه مبارک رمضان از شبکه دوی سیما روانه آنتن می‌شود. این برنامه در هر قسمت میزبان مهمانان مختلفی است که در یک موضوع اشتراک دارند.

صحنه‌های جذاب با برنامه قرآنی محفل

برنامه قرآنی «محفل» که این روزها از آنتن شبکه سه سیما پخش می‌شود، با حضور قاریان و حافظان برتر قرآن و همچنین استعدادهای ایران و جهان همراه است. در این برنامه شاهد خلق صحنه‌هایی جذاب هستیم. این برنامه برخلاف روند مرسوم هرساله مجموعه‌های افطار شبکه‌ها، گفت‌وگو محور نیست‌ و تلاش شده با ساختاری متفاوت به سراغ موضوعات مذهبی و قرآنی برود که در کنار آزمون و خطاها، می‌توان نکات و صحنه‌های‌ جذاب ماندگاری را هم از خلال شخصیت‌هایی که در این برنامه معرفی شده‌اند، پیدا کرد. محمدحسین هاشمی، تهیه‌کننده در گفت‌و‌گو با جام‌جم در خصوص تهیه این برنامه بیان می‌کند: اصل موضوع این است که توفیقی بود که نصیب من شد تا برای روزهای مبارک ماه رمضان مهمان مردم خوب ایران باشم. از همان ابتدا تصمیم بر این بود که نگاه متفاوت و نو و تازه‌ای داشته باشیم و برنامه‌مان شبیه برنامه‌های افطار سال‌های قبل نباشد. از این رو به این ترکیب رسیدیم. ساخت این برنامه کار سختی است، اما همه با دل‌شان کار می‌کنند و حس و حال خوبی دارند و لحظات شیرین و جذابی را خلق می‌کنند. هاشمی درباره انتخاب میزبان‌ها به خصوص دو عرب زبان هم توضیح می‌دهد: قرآن زبان بین‌المللی همه مسلمان‌هاست. می‌خواستیم این را در برنامه بگوییم. به همین دلیل یک مهمان از عراق و یک مهمان از سوریه داریم که جزو چهره‌های مشهور قرآنی هستند. در کنارشان حامد شاکرنژاد و دو قاری پیشکسوت را داریم. می‌توانم بگویم هر پنج نفر جزو چهره‌های مشهور قرآنی و بین‌المللی هستند. گروه معارف شبکه پنج سیما در ایام ماه مبارک رمضان ویژه برنامه افطار را با عنوان «تانیایش» از مشهد مقدس تقدیم نگاه مخاطبان می‌کند.

سیره علما

شبکه امید مسابقه استعدادیابی گروه‌های جهادی «نسل قاسم» را با اجرای رامتین چیت سازان و محمدصادق تربتیان برای مخاطبان خود و روزه اولی‌ها پخش می‌کند.«دریاب» ویژه برنامه لحظه افطار شبکه قرآن و معارف سیما است که به موضوع بررسی سیره علما و سلوک رفتاری خانواده علمای شهیر ایران با حضور کارشناسان، فرزندان، شاگردان و منسوبان علما پرداخته است. همچنین شعرخوانی شعرا با بخش‌های زیبا و جذاب نمایشی و اماکن دیدنی از شهر مقدس قم، در وقت افطار تدارک دیده شده و اجرای آن را سیدکاظم احمد‌‌زاده برعهده دارد. برنامه «چشمه» با محوریت معرفی مساجد نمونه و تراز هنگام افطار با اجرای مصطفی فارویی از شبکه افق پخش می‌شود. شبکه آموزش هم ویژه برنامه افطاری خود را برای مخاطبان خود به روی آنتن می‌فرستد که رویکرد آن گفت‌و‌گو با چهره‌های علمی کشور درباره سبک زندگی اسلامی - ایرانی است. شبکه جهانی جام‌جم هم با «سفره نور» با اجرای علیرضا مرتضوی مهمان روزه‌داران در زمان افطار است. ویژه برنامه افطاری شبکه سلامت با نام «ماه ماه» به صورت زنده با اجرای اسماعیل باستانی به مدت ۵۰ دقیقه قبل از اذان مغرب به روی آنتن شبکه سلامت سیما می‌رود.

آتش و باد؛ روایتی عاشقانه و حماسی از عشایر ایران

جبار آذین - منتقد
همزمان با پخش سریال قوی و تماشایی گیل‌دخت که وقایع و رخدادهای آن در دوران تلخ، سیاه و پرماجرای قجر می‌گذرد، رسانه‌ملی در سال جدید پخش یک مجموعه جذاب عاشقانه تاریخی دیگر را آغازکرده که ماجراها و حوادث آن هم مانند گیل‌دخت در عصر و دوره حاکمیت قجرها و ارباب‌ها بر ایران روی می‌دهد. در گیل‌دخت، عاشقانه «گلنار و اسماعیل» و در سریال دیدنی آتش و باد، عاشقانه «جهان‌پسند و خورشید» محور رویدادهای مختلف تلخ و شیرین این دو سریال را رقم می‌زنند.مجموعه تاریخی، اجتماعی، خانوادگی و دلبرانه آتش و باد که داستان‌های خود را با تورق و عبور از سه شاخصه آثار «بومی، ملی و اجتماعی» و «سبک زندگی ایرانی ـــ اسلامی» و «دوران قجر» در قالب هنر و سریال بازگو و بازآفرینی می‌کند، روایت دیگری از هر دو روی سکه زندگی اجتماعی مردم و درباری اشراف و خان‌ها در دوران قجر است که نویسندگان وکارگردان آن کوشیده‌اند ضمن وفاداری به اتفاق‌های تاریخی، بازنمای درست و هنرمندانه زندگی، مناسبات و آیین‌های بومی و قومی عشایر دلاور ایران در زمانه حکومتگری سیاه قجر باشند.آنچه در آتش و باد، به رغم مشابهت‌های مضمونی عاشقانه و اجتماعی و تاریخی، از گیل‌دخت پررنگ‌تر است، توجه در پژوهش و نگارش خوب و دراماتیک و اجرای قوی، نمایش پسندیده فرهنگ و آداب و رسوم عشایر و مناسبات اجتماعی و سیاسی مردم با حاکمان وقت و همچنین عنایت به اجرایی‌کردن مولفه‌ها، ویژگی‌ها و مختصات زندگی سبک ایرانی و اسلامی در جای‌جای سریال، زندگی خانوادگی و قومی عشایر، باورها و اعتقادات مردم، سنت‌های جاری در میان عشایر، زنان و نسل جوان و نمایش خصوصیات منطقه‌ای و جفرافیایی و تاریخی مردم و استان فارس است. نگره پژوهش تاریخی درمورد زندگی و آیین‌های عشایر، روابط اجتماعی و سیاسی دوران قجر و ترسیم و تصویر ایام سلطه اشراف و خوانین برکشور و مبارزات مردم ضد آنها و بیگانه‌ها از امتیازهای ساخته خوب مجتبی راعی، کارگردان متدین و متعهد سینما و تلویزیون است که در کنار دیگر نقاط قوت آتش و باد از جمله متن بامحتوا و خوش‌پرداخت، بازی‌های مطلوب، کارگردانی حرفه‌ای و رو به جلو، تصویر و فضاسازی‌های جذاب و پرداخت قدر مضمونی و محتوایی و ساختار هنری حساب‌شده، از این سریال، اثری دیدنی، مخاطب‌پسند و پرخاطره ساخته است. مجتبی راعی، پیشتر فیلم‌ها و مجموعه‌های خوب؛ تولد یک پروانه، انسان و اسلحه، ترنج، عصر روز دهم، صنوبر، جای امن، تونل، سفر به هیدالو و... را در کارنامه هنری خود به ثبت رسانده است. کارگردانی متبحرانه سریال به‌یادماندنی آتش و باد، بخشی دیگر از توانایی‌ها و قابلیت‌های او را به رخ می‌کشد و سریالی مانا به پرونده سریال‌های ماندگار رسانه‌ملی می‌افزاید. آتش و باد، نمایش هنرمندانه و متعهدانه بخشی از تاریخ یک کشور و ملت است.

«نون خ ۴»، پر از محاورات آشنا!

حسین سلطان‌محمدی - منتقد
درگیر کردن تماشاگران با اثر، با استفاده از محاورات کلامی گوناگون و ترکیب آنها در داستانی که می‌تواند تصویرسازی‌های آشنا داشته باشد، به گونه‌ای به قدرت پیش برنده تماشاگر با مجموعه «نون خ ۴» تبدیل شده است. آنچنان درهم آمیختگی عبارات آشنا از نوع سنتی تا محاورات دنیای امروزی، در داستانی روستایی، و البته نوین، در این مجموعه به کار آمده که گاه حیران و حتی در تحلیل یا هضم آنها، از مجموعه جا می‌مانیم. جای خوش شانسی است که این گفت‌و‌گوها، بسیار ساده و روان به کار می‌آید و تا نیمه‌های تعطیلات نوروزی، همگان را با خود سازگار کرده است. نه سخن ثقیل و باستانی در روایت است و نه بذله‌گویی‌های ناپسند. سادگی و سلامت در این مجموعه موج می‌زند. نویسنده مجموعه و کارگردان متبحر آن، در گذر از سه فصل این مجموعه، به چنان هماهنگی رسیده‌اند که با وجود افزایش تعداد بازیگران محلی و گسترده شدن روایت در بستری از دو روستا و همچنین نیاز به عبارات بیشتر، شیرینی را در مجموعه توزیع کرده‌اند. در این مجموعه، در عین درگیری و تضاد، یک نکته بسیار به چشم می‌آید و آن، فقدان کینه پایدار و همچنین وجود حسن ظن همه اطراف داستان، به یکدیگر است. برخلاف خیلی از روایت‌های تصویری که برای ایجاد تضاد و کنش، به خصیصه منفی بعدی بالفطره می‌دهند که به هیچ عنوان اصلاح‌شدنی نیست؛ در این مجموعه، اختلافات و درگیری‌ها و گفتارها، با کمترین اصرار بر خصوصیت منفی کاراکترها، به پیش رفته است. حتی با این‌که خصلت افراد برای‌شان ماندگار گذاشته شده، یعنی بزرگی نورالدین یا ویژگی کیوان و مهیار، کاووس، ادریس، سلمان، بازیگران خانم همچون عمه‌ها و دختران و فریده و ماه کاووس و همه و همه، و حتی سودجویی خلیل؛ باز هم با یکدیگر با کمترین حقد و کینه، در تعامل هستند و به نوعی تعادلی میان این خصلت‌ها، در مجموعه دیده می‌شود که علاوه بر پیشبرد داستان، این خصلت‌های فردی کاراکترها، بیننده را به انتظار مواردی غیرقابل پیش‌بینی گذارده است. اصلا نمی‌توان برای این داستان به شدت خاص، تعریفی یا پایانی متصور شد و این‌که قرار است به کجا برود.بهره‌برداری از گفتارهای آشنا، اما یک پرسش جدی را ایجاد می‌کند و شاید یک کاستی را به رخ می‌کشد؛ این همه عبارات‌ متنوع از ورزش و سینما و سیاست و... چگونه در زبان شخصیت‌های این روستاها وجود دارد؟ بجز سکانسی که نشان می‌داد عمه‌ها در حال دیدن «گیم آو ترونز» از تلویزیون هستند یا استفاده از تلفن همراه برای برقراری ارتباط با سلمان مفقودشده، دیگر هیچ تعاملی با تلویزیون و فضای مجازی و محصولاتی چون فیلم نمی‌بینیم تا بتوانیم درک کنیم که این اطلاعات کامل از نوع ماشین خلیل، عبارت آبراموویچ، واژه‌های مرتبط با رویدادهای سیاسی معاصر نظیر «کار خودشان است»، پروتکل‌ها، نامگذاری مستعار برای افراد در تلفن همراه مانند حکایت سهیلا۱ و سهیلا۲ و...، چگونه در این افراد ایجاد شده و چگونه درک همگانی از آن در داستان نشان داده می‌شود؟ شاید برای فیلم‌ها می‌شد از تمهید «هفت‌تیرهای چوبی» برای دیدن دسته‌جمعی و کسب اطلاعات آثار سینمایی یا مسابقات ورزشی و مانند آن استفاده کرد. این فقدان پیش‌زمینه، نوعی کاستی برای اهل فن است، وگر نه مردم همه نقاط کشور، آنچنان با این عبارات مأنوس هستند که کاری ندارند روایت در روستای سنتی همچون ده بالا با ویدئو پروجکشن اما جابه‌جایی با الاغ صورت می‌گیرد و افتخار به دندان‌های طلا، یا روستایی سنتی همچون ده پایین و ماشین مدل بالا و بومگردی و دانشگاه آزاد تهران مرکز درس‌خواندن و مانند آن. در بستری پاک از آلودگی‌های شهری امروزی، با رفتارهایی سالم و گفتارهای نغز اما ساده، روایت «نون‌خ ۴»، بیان می‌شود، روایتی شیرین حتی اگر بار قصه‌ای آن ضعیف به نظر برسد.