فولاد، اسیر زمستان سخت

زمستان سخت با آغاز سرمای هوا برای صنایع آغاز شد. همان‌طور که قابل پیش‌بینی بود با شروع فصل سرما سهمیه گاز در بخش‌های نیروگاهی و صنعت کاهش خواهد یافت. این کاهش گاز تحویلی به بخش‌های صنعتی‌ مولد و تولید، زیان‌های فراوانی را به اقتصاد کشور تحمیل کرده است. با وجود هشدارهای فراوان کارشناسان درخصوص کمبود گاز، امسال نیز برنامه‌ای برای عبور از شرایط در نظر گرفته نشد و تمام طرح‌های وزارت نفت برای مدیریت مصرف همچنان روی کاغذ ماند. در این میان بخش‌های تولید و مولد کشور به‌دلیل اولویت مشترکان خانگی اسیر مصرف بی‌رویه گاز در این گروه شدند.

فولاد، هدف اول اعمال محدودیت گاز

محمدرضا جولایی، مدیر دیسپچینگ شرکت ملی گاز ایران با اشاره به افزایش مصرف گاز در کشور می‌‌گوید: «از ۱۰روز گذشته تاکنون میزان مصرف بخش خانگی و تجاری ۵/۱برابر افزایش یافته است. طبیعتا این میزان کسری باید از جای دیگری جبران شود چراکه تولید دیگری وجود ندارد لذا باید با اعمال محدودیت راهی برای تامین سوخت کشور لحاظ کرد.»

به گفته وی، درحال‌حاضر اعمال محدودیت برای صنایع فولاد و پتروشیمی در اولویت است و به غیر از این مواردی نیز وجود دارد که پس از هماهنگی با وزارت صمت اگر لازم باشد اعمال خواهیم کرد. البته سیاست‌گذاری وزارت نفت اولویت را بر تامین گاز در بخش خانگی قرار داده و بخش‌های مولد در این دایره جای ندارند. در همین خصوص وحید یعقوبی، عضو هیات‌مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران در گفت‌‌وگو با جام‌‌جم می‌گوید: «اکثر کارخانه‌های تولید فولاد به‌دلیل کمبود گاز با توقف تولید مواجه شدند به‌طور‌مثال آهن اسفنجی که در کشور تولید می‌شود مبنای تولید آن براساس تامین گاز است و درصورت عدم تامین آن، محصول مذکور تولید نخواهد شد. بنابراین به‌دلیل کمبود گاز، کارخانه‌های فولادسازی در حال استفاده از ذخایر آهن‌اسفنجی خود هستند.»

به گفته وی، وزارت نفت برای قطع گاز هیچ‌گونه اطلاع‌رسانی یا جدول قطعی ارائه نمی‌کند و می‌توان با قاطعیت گفت این وزارتخانه در قطع گاز بدون برنامه عمل می‌کند. این تصمیم‌های لحظه‌ای زیان‌های هنگفتی برای تولیدکنندگان فولاد به‌دنبال داشته‌است.

کاهش ۳میلیون تنی تولید فولاد

سیدرضا شهرستانی، عضو هیات‌مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران در گفت‌وگو با جام‌جم می‌گوید: «میزان تولید گاز یک‌میلیارد مترمعکب است که با احتساب ۳۰میلیون تن فولاد، میزان گاز مصرفی در این بخش ۴۰میلیون مترمکعب است که این میزان کمتر از ۴درصد تولید گاز در کشور است و در مقابل مصرف ۶۳۰میلیون مترمکعبی بخش خانگی و تجاری رقم ناچیزی است. به گفته وی، در تمام دنیا برای جلوگیری از توقف تولید و ادامه روند اشتغال‌زایی سهم بخش خانگی را کاهش می‌دهند اما این موضوع در کشور برعکس است و اولویت با تامین گاز بخش خانگی است، به‌همین‌دلیل سهم بخش فولاد از ۴۰میلیون مترمکعب به ۱۵ میلیون مترمکعب رسید. این کاهش دوسومی تامین گاز قطعا در کاهش تولید موثر خواهد بود. البته برای مدیریت مصرف در بخش فولاد تصمیم گرفته شد که این گاز به بخش احیا در فولاد سازی داده شود و در بخش‌های نورد و ذوب از سوخت مایع مانند گازوئیل، مازوت و نفت استفاده می‌شود.

وی با اشاره به کاهش تولید فولاد می‌گوید: «در این ۱۰ هفته کمبود گاز که تا پایان بهمن نیز ادامه دارد، برآورد شده است که صنعت فولاد سه‌میلیون تن کاهش تولید خواهد داشت. به‌دلیل کاهش تولید، قیمت محصولات فولادی به‌هم‌ریخته‌است به‌طوری‌که سهم قیمت آهن اسفنجی از ۵۲ درصد به ۹۲ درصد شمش رسیده و دیگر تولید آن توجیهی ندارد.» وی معتقد است اگر کمبود برق و گاز نبود میزان تولید فولاد به ۳۸میلیون تن می‌رسید همین میزان تولید تامین‌کننده نیاز داخل است و حتی مازاد عرضه نیز داریم و باید با اقداماتی زمینه را برای صادرات آن فراهم کنیم.

شهرستانی با اشاره به راهکارهایی برای مدیریت مصرف گاز عنوان می‌کند: «در راهکار کوتاه‌مدت می‌توان به‌ازای هر نفر و بسته برای هر استان یک الگوی مصرف تعریف کنیم و درصورتی‌که مشترک خانگی مصرف خود را به این میزان رساند، با ارائه مشوق‌هایی مانند ارائه ۲۰۰۰ تومان به‌ازای کاهش مصرف این بخش را ترغیب به مدیریت مصرف کنیم. در میان‌مدت باید به سمت بهینه‌سازی تجهیزات گرمایشی حرکت کرد. درحال‌حاضر راندمان این محصولات کمتر از ۳۰ درصد است، درحالی‌که این رقم در کشورهای پیشرفته به ۱۰۵درصد بهینه‌سازی رسیده است.

ضعف وزارتخانه مشهود است

لطف‌ا... سیاهکلی، عضو کمیسیون صنایع‌ومعادن در پاسخ به این پرسش که تعدادی از صنایع از کمبود گاز و مازوت گلایه دارند، آیا برنامه‌ای برای تامین سوخت صنایع در دستورکار قرار گرفته است؟ گفت: اگر بیش از این مازوت مصرف شود تنفس در ایران دشوار خواهد شد و همان‌گونه که آب را در شیشه کردیم، باید هوا را نیز در شیشه کنیم و برای تنفس به مردم بدهیم، آقای رئیس‌جمهور چه قبول کند چه قبول نکند وزیر صمت دولتش ضعیف بوده و این وزیر هم‌اکنون باید مورد سوال قرار گیرد.​​​​​​​