برگزاری رزمایش مشترک میان آذربایجان و ترکیه اتفاق جدیدی نیست و طی دو سال سپریشده از جنگ ۴۴روزه میان باکو و ایروان بر سر قرهباغ، رزمایشهای متعدد کوچک و بزرگ دوجانبه یا سهجانبه برگزار شدهاست. از جمله رزمایش دوجانبه «زمستان۲۰۲۱» در بهمن۱۳۹۹ در استان قارص ترکیه با هدف توانمندی عملیات در شرایط آبوهوایی سخت زمستان، رزمایش «برنامه اقدام مشترک برای۲۰۲۱» در خرداد۱۴۰۰، رزمایش «سه برادر۲۰۲۱» با حضور پاکستان، رزمایش «بینهایت ۲۰۲۱» در مهر۱۴۰۰ به همراهی گرجستان در تفلیس، رزمایش «برادری خدشهناپذیر ۲۰۲۱» در مهر۱۴۰۰ با هدف افزایش سطح هماهنگی میان ارتش دو کشور بر مبنای اصل دو دولت یک ملت در نخجوان و رزمایش هوایی «شاهین ترکیه و آذربایجان ۲۰۲۲» در شهریور امسال. برگزاری رزمایش توسط ارتش کشورها به صورت اختصاصی یا مشترک با ارتش دیگر کشورها، موضوعی عادی است که بهعنوان یک برنامه ثابت در جدول فعالیت نیروهای مسلح هر کشوری وجود دارد و در جهان پذیرفته شده است اما تعداد رزمایش و اهداف و برنامههایی که در رزمایشها تمرین میشود نشان میدهد که آیا این رزمایش صرفا برای خارجکردن نیروهای نظامی از حالت رخوت و حفظ آمادگی آنان است یا قصد دارد پیامهایی منتقل شود؟
رزمایشی توسط ۲ دولت لرزان و سرگردان
۱- دو دولت اردوغان و الهام علیاف، با بحرانهای زیادی مواجه هستند، اردوغان با شکستها و ناکامیهای متعدد، در غرب آسیا رویای آشفته امپراتوری جدید عثمانی خود را نقش برآب میبیند. اقتصاد درهم ریخته و آشفته ترکیه با تورم بیش از ۸۰درصدی و به مخاطره افتادن سرمایهگذاریهای خارجی در ترکیه، آینده اردوغان را به خطر انداخته و دولتش را متزلزل کرده است. به همین جهت، انتخابات آینده را تاحدودی از دسترفته میداند، بنابراین با تغییر دائمی صحنههای بازی و بهوجود آوردن تحرکات جدید سعی در تحریک احساسات ناسیونالیستی شهروندان ترکیه و بهرهگیری از آن به نفع خود در آینده سیاسی ترکیه دارد.
۲- دولت ضعیف الهام علیاف در داخل سرزمین آذربایجان وضعیت بدتری دارد. فساد اداری پیشرفتهای که سردسته آن شخص الهام علیاف و خانواده اوست به اضافه افزایش خفقان و اختناق برای سرکوب مخالفتهای رو به تزاید مردم و بهخصوص جوانان آذربایجان، شرایط را بر دولت باکو دشوارتر کرده است. همچنین انسجام و تشکیل روزافزون گروههای آزادیخواه مسلمان و شیعه بر نگرانی دولت الهام علیاف افزوده است، به همین جهت یکی از راهبردهای دائمی این دولت، دامن زدن به احساسات افراطی ناسیونالیستی در میان مردم و جوانان آذربایجان است. اظهارات تحریکآمیز مسئولان دولت باکو و اقدامات تنشزایی از این قبیل برای سرپوش گذاشتن روی ضعفهای مفرط داخلی و انتقال تنشها از داخل به بیرون مرزهاست.
۳- دولت باکو یکی از وابستهترین دولتها به لابی صهیونیسم جهانی است و به نوعی سیاستهای صهیونیستی را در منطقه دنبال میکند، از سوی دیگر دولت اردوغان نیز سالهاست برای تحقق رویای پیوستن به اتحادیه اروپا، تلاش دارد تا سیاستهای ناتو را در منطقه نمایندگی کند و از دیگر سو برای تنفس مصنوعی به طرح رو به احتضار احیای امپراتوری عثمانی تقلا کند. رزمایش مشترک اخیر به نوعی ارسال پیام به غرب و صهیونیسم جهانی مبنی بر تداوم سیاستهای آنان در منطقه است. بدون تردید اینگونه تحرکات در مرزهای غربی و شمالی ایران، نتیجهای جز افزایش تنش در منطقه ندارد و بهنوعی تهدیدهایی است که متوجه مرزهای ما خواهد شد. طبیعی است پاسخ ایران به اینگونه اقدامات متناسب با سطح آن، محکم و قاطع خواهد بود. جمهوری اسلامی ایران در برابر اینگونه تحرکات با هیچ دولتی تعارف ندارد.
روزنامه جام جم
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگوی «جامجم» با نماینده ولیفقیه در بنیاد شهید و امور ایثارگران عنوان شد