پایانی بر دورهمی «مامان‌ها»

سید‌میلاد ناظمی، سردبیر برنامه تلویزیونی مامان‌هاست که از فصل اول به‌عنوان سردبیر با عوامل ساخت این برنامه همراه بوده؛ از او درباره تفاوت‌های فصل اول و دوم این مجموعه سؤال کرده و می‌خواهیم بدانیم مخاطبان شبکه سوم سیما می‌توانند منتظر ساخت فصل سوم آن در آینده باشند؟
در پاسخ می‌گوید: فصل اول که به پایان رسید با توجه به میزان استقبال و بازخوردهای خوبی که از مردم، مدیران رسانه‌ملی و جامعه نخبگانی گرفتیم، مطمئن بودیم که مامان‌ها فصل دومی خواهد داشت و از همان زمان طراحی و ایده‌پردازی برای فصل دوم آغاز شد.

انتظار ۲ ساله برای استقبال از فصلی نو

وی می‌افزاید: در روند طراحی و ایده‌پردازی برای ساخت فصل دوم به یک‌سری تغییرات فرمی و محتوایی رسیدیم که بسیاری از آنها عملیاتی شد و در فصل دوم شاهد آن بودید. البته باید این نکته را هم بگویم که به‌علت برخی محدودیت‌ها، وقفه میان فصل اول و دوم طولانی شد و درحالی‌که قرار بود در سال۱۴۰۰ روی آنتن برود اما تولید آن از سال۱۴۰۱ آغاز و سپس پخش شد.

آیا قطار «مامان‌ها» به ایستگاه سوم می‌رسد؟

ناظمی ساخت فصل سوم این برنامه را حتمی نمی‌داند. سردبیر برنامه تلویزیونی مامان‌ها ادامه می‌دهد: البته که مخاطبان ما چه در فضای مجازی و چه افرادی که تعامل مستقیم با ما دارند نگاه خوبی به برنامه داشتند و استقبال خوب بوده است.
وی با اشاره به این‌که برخی سرفصل‌های برنامه امسال ما، جدید و متفاوت از فصل اول بود، بیان می‌کند: باوجود استقبال خوب، به نظرم شرایط در این مرحله مهیا نیست اما اگر تغییراتی به وجود بیاید و شرایط به سمتی برود که فصل سومی هم ساخته شود، حتما با آشنایی‌زدایی قابل‌توجهی روی آنتن می‌رود. کما این‌که فصل دوم نیز نسبت به فصل اول همین‌طور بود و ما تغییرات فرمی قابل‌توجهی داشتیم از مجری گرفته تا سرفصل‌های محتوایی و ساختار آیتم‌ها. البته که دکور تقریبا شبیه به فصل اول بود و تنها اصلاحاتی داشت اما اگر فصل سوم ساخته شود حتما دکور برنامه هم تغییر کرده و شاید
مدل برنامه متفاوت شود.

چالش تغییر «مجری» و مخاطبان پروپاقرصی که پای برنامه ایستادند

منصوره مصطفی‌زاده را با آن سبک پوشش متفاوت و شخصیت پرانرژی و پرنشاطی که دارد شاید بتوان به‌نوعی شناسنامه و برند برنامه مامان‌ها دانست؛ از ناظمی درباره تأثیر تغییر مجری در فصل دوم و تأثیری که روی مخاطبان ثابت و فعال برنامه داشته می‌پرسم: بله، همین‌طور است، تغییر مجری واکنش‌های مثبت و منفی بسیاری به همراه داشت. برخی شخصیت خانم عسگری را به علت آرامشی که حین اجرا داشت بیشتر می‌پسندیدند و عده‌ای دیگر که شخصیت پرهیجان و پرشور خانم مصطفی‌زاده را دوست داشتند گلایه‌ها و انتقاداتی به ما داشتند.
وی ادامه می‌دهد: خانم مصطفی‌زاده بیشتر از تجربیات شخصی خودش می‌گفت اما خانم عسگری این فرصت را می‌داد که مهمان‌ها بیشتر از تجربیات‌شان بگویند و این تفاوت هم در نوع خود جالب‌توجه و متفاوت بود. باوجود سلایق متفاوتی که مخاطبان ما داشتند اما باز هم از برنامه دل نمی‌کندند و سعی می‌کردند به دیدن برنامه ادامه بدهند و همراه باشند.
مامان‌ها در فصل اول به دغدغه مادران دارای کودک سه، چهار ساله و بالاتر می‌پرداخت و طبیعتا مهمان‌هایی هم که به برنامه دعوت می‌شدند همین‌گونه بودند اما ناظمی می‌گوید دامنه موضوعات و دغدغه‌های مادرانه در سری دوم این مجموعه گسترده شد و حتی به موضوعاتی پرداخت که مادرها باید پیش از مادر شدن به آن فکر کنند.
او درباره سرفصل‌های محتوایی این برنامه خانوادگی این‌گونه توضیح می‌دهد: در سرفصل‌های محتوایی و حتی در برگیری مخاطبان چند تغییر مهم داشتیم. موضوعات فصل اول مامان‌ها به مادرهای دارای فرزندان بالای سه سال اختصاص داشت اما در فصل دوم حتی روی مخاطبی سرمایه‌گذاری کردیم که نیت مادر شدن دارد و موضوعات جدیدی را در برنامه مطرح کردیم که دغدغه‌های پیش از مادر شدن، نحوه زایمان، افسردگی پس از زایمان و انتخاب‌های شغلی بعد از مادری از جمله آنهاست.
سردبیر برنامه تلویزیونی مامان‌ها می‌افزاید: در فصل اول، ورود خوبی به سبک زندگی در عصر تکنولوژی و فضای مجازی داشتیم اما در فصل دوم سراغ موضوعاتی رفتیم که از قدیم‌الایام وجود داشته و همچنان ذهن مادرها را درگیر می‌کند مثل دوست‌یابی، بارداری در دوره عقد، نحوه زایمان و... .

تابوشکنی و عبور از خط‌هایی که دیگر قرمز نیستند

ناظمی یک شاخصه مهم فصل دوم مامان‌ها را عبور از برخی خط قرمزها و طرح مسائل حساسی چون بارداری در دوره عقد می‌داند و می‌گوید: بارداری در دوره عقد یکی از موضوعات خاصی بود که به آن ورود کردیم و شاید کمتر در تلویزیون به آنها اشاره شده بود و خیلی‌ها آن را تابوشکنی در تلویزیون می‌دانند و به نظرم هم همین‌طور است؛ کما این‌که در فصل اول هم به موضوعاتی از این جنس پرداخته بودیم و خط‌شکنی‌هایی داشتیم مانند قسمتی که درباره مادران مطلقه یا مادران مجرد صحبت کردیم.
او می‌افزاید: در فصل دوم به سقط‌جنین عمد و غیرعمد هم پرداختیم که بسیار چالش‌برانگیز بود. عبور از خط قرمز یا این‌که بتوانیم کمی این خطوط را جابه‌جای‌شان کنیم از فصل اول در دستور کار ما بود.
سردبیر برنامه تلویزیونی مامان‌ها با اشاره به این‌که در فصل اول برنامه مهمان‌های ما درنهایت از تهران و دو سه استان مجاور انتخاب می‌شدند، می‌گوید: در سری جدید از هفت استان مهمان داشتیم که خراسان رضوی، اصفهان، قم و شیراز از این جمله‌اند؛ ضمن این‌که علاوه بر مادران شهری، مادران روستایی هم مهمان ما بودند. رفتن به این استان‌ها سختی‌هایی برای عوامل داشت اما اتفاقات خوبی را رقم زد و از نتیجه آن راضی هستیم.
ناظمی با اشاره به این‌که فصل اول ۵۱ و فصل دوم ۵۳ قسمت بود و در دوره جدید پخش، مخاطبان بیشتری را درگیر خود کرد و بر مخاطبان ما افزوده شد، می‌گوید: تا حد قابل قبولی به اهدافی که مدنظر داشتیم، دست‌یافتیم و آن‌طور که مدیران تلویزیون به ما منتقل کردند هفت برنامه دیگر با الهام از این برنامه ساخته‌شده که در حال پخش است یا در آینده پخش خواهد شد.
او می‌افزاید: مامان‌ها تأثیر خوبی روی برنامه‌سازی در حوزه خانواده گذاشته است و به‌مثابه نقطه عطفی در ایده‌پردازی و برنامه‌سازی در حوزه زنان شناخته می‌شود که اتفاق بزرگ و قابل‌توجهی است. این موضوع نه‌تنها موجب ناراحتی نیست، بلکه باعث خوشحالی ماست. از این جوان برنامه‌ساز درباره سختی‌ها و شیرینی‌های کار با تلویزیون سؤال می‌کنم که در پاسخ می‌گوید: کار با تلویزیون همیشه سختی‌ها و جذابیت‌های خاص خودش را دارد. باوجودآن‌که در پلتفرم‌ها یا سایر ساختارهای تولید محتوا و دسترسی به مخاطب، برخی خط قرمزها کمرنگ‌تر و پرداختن به یک سری موضوعات آسان‌‌تر است اما گستره مخاطب، میزان تأثیرگذاری و آنتن فراگیر تلویزیون را هیچ‌کدام از بسترهای دیگر ندارند و همین باعث می‌شود دل کندن از تلویزیون خیلی سخت باشد.

ساخت برنامه‌ای جدید با فضایی زنانه

سردبیر برنامه تلویزیونی مامان‌ها در خاتمه درباره ایده‌هایی که برای ساخت برنامه در تلویزیون دارد، می‌گوید: فارغ از این‌که فصل سوم برنامه مامان‌ها ساخته شود یا نه، در پی آن هستیم تا برنامه جدیدی را با طرح و ایده‌ای نو کلید بزنیم که فضایی خانوادگی و زنانه دارد اما به لحاظ محتوایی و فرم متفاوت‌تر است. در حال ایده‌پردازی هستیم و امیدواریم این روند به‌خوبی پیش برود.
او ادامه می‌دهد: شما یعنی هرجا به تولید برنامه بپردازید حتی با برنامه‌های کم مخاطب تلویزیون هم قابل‌مقایسه نیست، زیرا ضریب نفوذ مخاطبانش بسیار بالاست. امیدوارم فرآیند برنامه‌سازی در حوزه خانواده به شکل تخصصی‌اش در تلویزیون تسهیل شود، زیرا برنامه‌سازی در حوزه خانواده به شکل تخصصی دنبال نمی‌شود و برخلاف این‌که مثلا در حوزه ورزشی، سیاسی یا اقتصادی برنامه‌ساز تخصصی داریم اما در حوزه خانواده این‌گونه نیست که می‌تواند آسیب‌زا هم باشد.

گپی با چهره جدید اجرا که به دل مخاطبان شبکه ۳ نشست

عطیه عسگری، مجری فصل دوم برنامه مامان‌ها که پیشتر او را در قاب تلویزیون ندیده بودیم؛ درباره خودش و این‌که چه طور پایش به این برنامه باز شده، می‌گوید: کارشناسی ارشد روان‌شناسی دارم و ۱۶سال است در رادیو جوان مشغول برنامه‌سازی هستم. علت انتخابم را باید از تهیه‌کننده و سردبیر برنامه بپرسید به این دلیل که شاید اجرای برنامه مامان‌ها توسط کسی که رویکرد روان‌شناسی دارد و با مباحث روان‌شناسی آشناست، می‌تواند به پیشبرد بهتر اهداف برنامه کمک کند.
وی ادامه می‌دهد: به‌هرحال اجرای این کار به من پیشنهاد شد و پس از کش‌وقوس‌های فراوان به سرانجام رسید. قبلا هم پیشنهاد اجرا داشتم اما دغدغه‌اش را نداشتم و بیشتر در مراحل طرح و ایده مشارکت داشتم تا اجرا. با این‌حال اجرای برنامه مامان‌ها برای من متفاوت بود و بیشتر نقش میزبان را داشتم.
عسگری با اشاره به این‌که پخش فصل دوم مامان‌ها پس از ۵۴ قسمت هفته گذشته به پایان رسید، گفت: ایده مرکزی برنامه مامان‌ها هم در فصل اول و هم در فصل دوم این بود که نظرات متفاوت مامان‌ها را در حوزه‌های مختلف مطرح کند و به مسائلی بپردازد که همه مامان‌ها هریک به نحوی با آن درگیر هستند.
مجری فصل دوم برنامه مامان‌ها می‌افزاید: در برنامه‌های مشابه معمولا از یک کارشناس دعوت می‌شود اما برنامه مامان‌ها رویکرد و نگاه متفاوتی داشت و به‌جز یک‌سری مباحث که نیاز به نگاه کارشناسانه داشتیم و تعدادشان هم کم و انگشت‌شمار بود؛ موضوعات مامان‌ها در قالب یک دورهمی مطرح می‌شد. مهمانان ما تجربیات‌شان را به اشتراک می‌گذاشتند و الزاما دستورالعمل و راهکار مشخص و قطعی نمی‌دادیم و همین مورد، دلیل اقبال از برنامه مامان‌ها بود. مخاطب، دغدغه‌اش را از زبان یکی از مامان‌ها می‌شنید و می‌توانست راه‌حل‌های مختلف مادران دیگر را ازنظر بگذراند. وی با بیان این‌که به‌منظور پوشش سلایق مختلف، پذیرای مهمانان مختلف از نقاط مختلف کشور بودیم و این‌که درنهایت مخاطب ما ایده کدام‌یک از مادران را می‌پسندید به خودش برمی‌گشت و خودش می‌توانست جمع‌بندی کند، می‌گوید: ما روی کمک گرفتن و نیاز به کمک داشتن مادران این نسل صحبت کردیم؛ مادران امروز واقعا به کمک نیاز دارند.
او درباره نظراتی که مردم درباره این برنامه و اجرای وی داشتند، می‌گوید: در زمان پخش برنامه بازخوردهای خوبی از اطرافیان و مخاطبان برنامه می‌گرفتیم و اظهار لطف داشتند که برایم دلنشین بود. البته همکاران اهل‌فن درباره اجرا نقطه نظرات فنی داشتند که برایم ارزشمند بود.

دوستی با ۱۲۰مادر

مجری فصل دوم برنامه مامان‌ها که خود مادر است و تجربه مادری دارد، می‌گوید: درباره شماری از مسائل مطرح شده در برنامه خودم هم تجربیات و دغدغه‌هایی داشتم که توانست برای من هم مفید باشد. برنامه مامان‌ها برای من برنامه خیلی ارزشمندی بود، در این ۵۴ برنامه با ۱۲۰مادر صحبت کردم. همه ما دوستان، همکاران، بستگان و همکلاسی‌هایی داشتیم و داریم که مادر هستند و می‌توان با آنها درباره مشکلات مربوط به بچه‌ها صحبت کرد. حتی خودم به‌واسطه مشاوره‌هایی که انجام می‌دهم مراجعانی داشتم که مادر بوده اما در این برنامه مواجهه متفاوتی با ۱۲۰دوست جدید داشتم و تجربیات‌شان را شنیدم.

مادرانه‌هایی از جنس آگاهی و تجربه

عسگری می‌گوید مامان‌ها تلاش کرد روی آگاهی‌سازی و ارائه اطلاعات به مادران کمک کند و راهکارهایی بدهد که شاید در کتاب‌ها نتوان آنها را پیدا کرد و هیچ روان‌شناسی آنها را به شما نگوید. به اشتراک گذاشتن تجربه‌های زیسته بسیار ارزشمند است. زندگی همه ما شبیه هم نیست اما قطعا اشتراکاتی زیادی را می‌توان پیدا کرد. ممکن است مخاطب از یک سری ایده‌ها خوشش بیاید و از آنها در زندگی شخصی‌اش استفاده کند. مخاطبان ما همین خصیصه برنامه را دوست داشتند، زیرا مادرانی با شرایط مشابه آنها در فضایی بدون سرزنش، دیکته کردن، با تفاخر حرف زدن و قضاوت کردن می‌آمدند و دیدگاه‌هایی را مطرح می‌کردند که می‌شد از برخی از آنها ایده گرفت.