سانسور آزادی به‌سبک قرون‌وسطی

هرچند این اقدام شرکت یوتل‌ست برخلاف مقررات بین‌المللی و آزادی رسانه‌هاست. البته این نخستین‌بار نیست که رسانه‌های ایران مورد حملات کشور‌های غربی قرار می‌گیرند. گفته می‌شود میشل دروزن، مدیر اسرائیلی ــ فرانسوی یوتل‌ست در ماه‌های اخیر با اعمال فشار بر شرکت‌های خدمات ماهواره‌ای اروپا و آسیا برای قطع‌کردن صدای رسانه‌های ایرانی، تلاش‌های خود را افزایش داده است. همچنین پرس‌تی‌وی در حالی تحریم شده که در یک عرصه نابرابر با رسانه‌های قدرتمندی که از لحاظ امکانات سخت‌افزاری و حمایت‌های مالی، قویا پشتیبانی می‌شوند، رقابت می‌کند، اما دولت‌های اروپایی و صاحبان رسانه‌های غربی، تاب شنیدن صدایی مخالف جریان‌سازی‌های خود را ندارند. البته واقعیت این است که تجربه چنین رویکرد‌هایی آن‌قدر تکراری شده که دیگر هیچ‌کس را شوکه نمی‌کند. به بهانه حذف پرس‌تی‌وی از ماهواره یوتل‌ست با مدیران و کارشناسان رسانه صحبت کرده‌ایم.

خیل رسانه‌های معاند فارسی‌زبان و غیرفارسی‌زبانی که از اواخر شهریور تاکنون، مدام بر طبل خشونت‌ورزی علیه جان، امنیت و تمامیت اکثریت ناهمسو با اغتشاشگران ایران در داخل مرز‌های این کشور می‌کوبند، دقیقا در پرتو حمایتگران حقیقی و حقوقی خارجی فعالیت می‌کنند که اتحادیه اروپا نیز یکی از آنان است.

به گزارش جام‌جم، حالا شمایل کلی این حرکت وضوح یافته و همه می‌دانند برای اتحادیه اروپا رضایت‌بخش آن است که با سکوت معنادار یا اقدامات مثلا محدودکننده خود ضد پرس‌تی‌وی، از شبکه‌هایی مثل ایران اینترنشنال حمایت کند تا تصویری واژگون و اغراق‌شده و دروغین از واقعیت آنچه در ایران در جریان است، نشان بدهند.

اقدامات محدودسازی

احمد نوروزی، معاون برون‌مرزی سازمان صداوسیما در این رابطه به جام‌جم می‌گوید: اخطار قطع خدمات‌دهی پرس‌تی‌وی به‌تازگی اعلام شده و هنوز قطع کامل انجام نشده، اما هر لحظه ممکن است وارد فاز اجرایی شود. آنچه در نامه آمده این است که به دلیل تحریم‌های اتحادیه اروپا، قرار است، پخش از یوتل‌ست قطع شود. البته این اولین‌بار برای رسانه‌های معاونت برون‌مرزی نیست که با اقدامات محدودساز مواجه می‌شوند. سال‌هاست با این مسائل دست به گریبان هستیم کما این‌که پخش کابلی در مناطقی مثل اروپا محدود شده بود و در بستر فضای اینترنت مکرر با این اقدامات روبه‌رو شده‌ایم.

وی ادامه می‌دهد: ما این محدودسازی را در شبکه‌های اجتماعی هم شاهد بودیم. حتی دامنه دات‌کام شبکه پرس‌تی‌وی چند سال قبل توسط آمریکا متوقف و حضور این شبکه محدود شد. در حال حاضر پخش پرس‌تی روی ماهواره‌های دیگر در سایر نقاط ادامه دارد، اما اگر اقدامات محدودکننده در اروپا اجرایی شود، گزینه پیش رو فعلا استفاده از پخش آنلاین شبکه در محدوده اروپا خواهد بود. هرچند با توجه به اقداماتی که از قبل صورت گرفته، بعید نیست هر روز اتفاقات بیشتری را شاهد باشیم. البته این مسائل محدود به پرس‌تی‌وی نیست و در سال‌های قبل معاونت برون‌مرزی بار‌ها با این محدودیت‌ها در رسانه‌های مختلف خود مواجه بود. نوروزی تاکید می‌کند: به نظرم اگر این اقدامات محدودسازی که به شکل فراگیر اتفاق می‌افتد طی این سال‌ها علیه ما وضع نشده بود، در حال حاضر رسانه‌های مرتبط با معاونت برون‌مرزی به شکل فراگیرتری با مخاطب بیشتری در فضا‌های مختلف در حال فعالیت بود.

وی به سابقه محدودسازی رسانه‌های معاونت برون‌مرزی اشاره کرده و می‌گوید: از زمان تاسیس شبکه که حدود سال ۲۰۰۷ بود تا الان، چند مورد به این شکل داشتیم. بخشی از آن به تحریم‌های کلی علیه ایران بازمی‌گشت. در یک مقطع با توجه به فتنه ۸۸ محدودیت‌هایی علیه پرس‌تی‌وی اعمال شد. اما این مسائل تناوب داشت و گستره سرزمینی‌ها متفاوت بود، اما این‌که خدمات به صورت کامل قطع شود نبوده است. از نظر کلی محدودسازی در ماهواره، بار سوم است که اتفاق می‌افتد. ما سال‌هاست با محدودیت‌های خصمانه در فضای وب روبه‌رو هستیم. اگر بخواهیم محدودیت‌های وب را هم در نظر بگیریم، آمار خیلی بالا می‌رود. برای تلویزیون‌های بین‌المللی فعالیت در بستر یوتیوب یک اصل واجب است که این امکان سال‌هاست از رسانه‌های معاونت برون‌مرزی گرفته شده و در پرس‌تی‌وی هشت بار صفحه یوتیوب حذف شد تا جایی که امکان ایجاد صفحه به نام خود شبکه را به آن ندادند. مجموع این‌ها بیشتر از ۱۰بار اقدامات خصمانه محدودساز طی این سال‌ها بوده است.

نقض مقررات جهانی، عین دیکتاتوری

محمودرضا کبیری، پژوهشگر رسانه در این ارتباط به جام‌جم می‌گوید: خارج کردن پرس‌تی‌وی از شبکه یوتل‌ست به معنای نقض تمام مقررات جهانی است. با این کار نشان داده‌اند که قوانین‌شان ملعبه‌ای برای دست سیاستمداران است. این کار اوج فضاحتی است که می‌توانست وجود داشته باشد. به نظر می‌رسد یک صدای مخالف را هم نمی‌توانند بشنوند. ما در حوزه رسانه خیلی تنها هستیم که حتی یک صدای ما را هم تحمل نمی‌کنند. حدود ۴۷۰۰ شبکه رادیو و تلویزیونی هر روز در حال تخریب ایران هستند. در این میان، یک شبکه پرس‌تی‌وی را هم تحمل نمی‌کنند. آن وقت ایران را متهم به هزار چیز می‌کنند. اگر معنای دیکتاتوری را عوض نکرده باشند، این کارشان عین دیکتاتوری است.

اما نکته‌ای که در این میان مطرح می‌شود، قطع صدایی از ایران است که به ادعای غربی‌ها حرفه‌ای نیست. کبیری در این خصوص عنوان می‌کند: اگر طبق ادعای آن‌ها ایران کار حرفه‌ای در حوزه رسانه نمی‌کند، برای چه صدای‌مان را قطع می‌کنند. این مسأله درماندگی و دیکتاتوری این کشور‌ها را نشان می‌دهد. وقتی درباره دیکتاتوری فضای مجازی و رسانه صحبت می‌کنم، یعنی همین رفتار‌هایی که از سمت کشور‌های دیگر روانه ایران می‌شود. کشور‌های دیگر هزاران شبکه دارند، اما تحمل یک شبکه و صدای مخالف را از سوی ایران ندارند. این نشان بدبختی و درماندگی‌شان است. اگر ادعای‌شان این است که ایران رسانه حرفه‌ای ندارد، پس چرا آن را این‌طور کنار می‌زنند.

قطع کردن صدای محور مقاومت

این پژوهشگر رسانه عنوان می‌کند: من اساسا اعتقاد دارم موضوعی به نام آزادی بیان برای این جماعت وجود خارجی ندارد. کافی است نگاهی به قوانین آمریکا یا کشور‌هایی مثل فرانسه داشته باشید تا متوجه شوید. آن‌ها خط پررنگی به نام قانون دارند و می‌گویند اگر کسی پایش را فراتر از آن بگذارد به حسابش می‌رسند. اگر آن‌ها به یک نفر برچسب امنیتی بزنند، آن فرد از هیچ حقوق اولیه یا بشردوستانه نمی‌تواند استفاده کند. این‌ها همه در بطن قوانین‌شان قید شده است. همین جماعت به ایران می‌گویند آزادی بیان ندارید. ما که ۵۰هزار نفر هم از بین جمعیت ۸۰میلیونی آشوب می‌کنند به آن‌ها می‌گوییم بیایید صحبت کنیم، از نظر آن‌ها آزادی بیان نداریم. این افراد حتی پرس‌تی‌وی را هم نمی‌توانند تحمل کنند.

به گزارش جام‌جم، بعد از تحریم پرس‌تی‌وی از سوی اتحادیه اروپا، این دومین بار است که این شبکه محل دشمنی کشور‌های غربی قرار می‌گیرد. باید این پرسش را مطرح کرد که این کشور‌ها دنبال چه هستند؟ کبیری در این رابطه تاکید می‌کند: من فکر می‌کنم این افراد به دنبال قطع کردن صدای محور مقاومت و همه آن‌هایی هستند که با دیدگاه‌های آنان مخالفند. به نظرم درست مثل قرون وسطی رفتار می‌کنند. رفتار آن‌ها با چند صد سال قبل‌شان که دارودسته نیویورکی‌ها بود، هیچ تفاوتی ندارد. همان‌قدر خشن و بی‌مبالات هستند و وحشیانه رفتار می‌کنند. به نظرم صهیونیسم رسانه‌ای است که باعث این کار می‌شود. این استاد دانشگاه تصریح می‌کند: ما تا آخر ایستاده‌ایم، چون به این راه اعتقاد داریم، اما آن‌ها که صدای یک شبکه ما را هم تحمل نمی‌کنند، قطعا بازنده هستند. این‌ها در حال سلاخی کردن مظلومان هستند.

بروز و ظهور جریان استبدادی

معصومه نصیری، دبیرکل باشگاه مدیریت رسانه و توسعه سوادرسانه‌ای یونسکو ایران درباره اهداف اروپا از این اقدام به جام‌جم توضیح می‌دهد: ما امروز با یک اصطلاح جدی و مهمی به نام استبداد فرانوین مواجه هستیم. این استبداد فرا نوین می‌گوید کسانی که صاحبان قدرت هستند، از این قدرت‌شان به‌صورت نابرابر برای حذف دسترسی‌های اطلاعاتی و درواقع محدودسازی آن‌ها و ضریب دادن به برخی از مطالب و تلاش برای دیده نشدن برخی محتوا‌ها مثلا مطالب حوزه فلسطین و یمن و ... بهره‌برداری می‌کنند؛ بنابراین اگر ذیل این کلان موضوع که استبداد فرا نوین است بخواهیم صحبت کنیم، امروز شیوه‌های بروز و ظهور استبداد دچار تفاوت شده است. یعنی استبداد از حالت کنش‌های سرزمینی و تهاجمات جغرافیایی روی کمک به انسداد جریان رسیدن اطلاعات برخی از گروه‌ها، کشور‌ها و هر آن چیزی که نظام سلطه را در حوزه افکار عمومی مورد بازخواست قرار می‌دهد.

حذف جریان آزاد اطلاعات

وی ادامه می‌دهد: این اولین بار نیست که اتحادیه اروپا چنین اقداماتی انجام می‌دهد و در گذشته هم شاهد چنین رفتار‌هایی بودیم و الان وقتی چنین اقدامی می‌کند و پرس‌تی‌وی را از یوتل‌ست حذف می‌کند، معنایش بروز و ظهور جریان استبدادی بر قالب‌های نوین است، یعنی باعث انسداد شنیدن صدای بخشی از جهان به بخش دیگری از افکار عمومی است. نکته اینجاست آن چیزی که دارای اهمیت است، تناقض رفتاری و حتی گفتاری آن‌ها و عملکردی‌شان است درباره این‌که می‌گویند ما آزادی اطلاعات داریم و از جریان آزاد اطلاعات و ضرورت آن صحبت می‌کنند. اما در عمل می‌بینیم این جریان آزاد اطلاعات را حذف می‌کنند.

این استاد دانشگاه بیان می‌کند: بنابراین اتحادیه اروپا به دلیل این‌که دکترین ما دکترین حمایت از مظلوم و آگاه‌سازی افکار عمومی برای فهم آنچه در قالب‌های جهانی‌سازی روز به خورد ملت‌ها داده می‌شود و بحث مقاومت و دکترین مقاومت است، انسداد را ایجاد می‌کند و مثل همان چیزی که در اینستاگرام و توییتر اتفاق می‌افتد، می‌گوید جریان آزاد اطلاعات وجود داشته باشد، اما تا جایی که ما تعیین می‌کنیم.

نصیری همچنین درباره قطع کردن صدای رسانه‌های ایران توسط اروپا نیز بیان می‌کند: من معتقدم باید فراتر نگاه کنیم. یعنی تلاش برای شنیده نشدن رسانه‌های جریان مقاومت حتما خوش خدمتی به نظام سرمایه‌داری و کاپیتالیستی است که در دنیای امروز افکار عمومی را مدیریت می‌کند و سعی دارد آن را به حاشیه‌ای ببرد و باعث شود این صدا شنیده نشود؛ بنابراین قطع کردن رسانه‌های ایرانی و مواجه کردن افکار عمومی با تک صدایی که ویترین چند صدایی دارد، اما در دل خودش عملا یک‌صدا شنیده می‌شود خودش در تناقض آشکار آن‌ها در حوزه شعار و عمل کردن‌شان است.

گسترش عملیات تروریستی علیه ایران

احمد نوروزی، معاون برون‌مرزی سازمان صداوسیما در بخشی از صحبت‌هایش تصریح می‌کند: آنچه غرب درباره آزادی رسانه‌ها می‌گوید، عملا باید به آزادی تصمیم‌گیری از سوی خودشان تعبیر کرد، چون تصمیم می‌گیرند چه چیزی قابل پخش است یا خیر. وقتی در خاک اروپا شبه‌رسانه‌ها در حال گسترش عملیات تروریستی علیه ایران هستند و حمایت نظامی و امنیتی در این حوزه دارند، محدودسازی صدا‌های مخالف که روایت خشونت را زیرسؤال می‌برد، خلاف آزادی بیان است. نظام حکمرانی غرب تنها در ساحت رسانه نیست، بلکه در ساحت‌های اجتماعی، سیاسی هم اتفاق می‌افتد.

روزنامه جام جم