چگونه استرس دانش‌آموزان را کاهش دهیم؟

اکنون لازم است تا سبک‌زندگی خانواده‌ها و رفتار دانش‌آموزان با تغییراتی همراه شود؛ منتها تغییراتی که با کمترین اضطراب و نگرانی باشد. پس از مدت‌ها دوری از مدرسه، دانش‌آموزان با همکلاسی‌ها و معلم‌های جدید، برنامه درسی فشرده در یک محیط بسته و در مجموع با تغییری جدی در سبک زندگی خود مواجه می‌شوند. این تغییرات با فشار عصبی همراه است و سال تحصیلی امسال می‌تواند استرس‌های زیادی برای دانش‌آموزان داشته باشد.

دور شدن از محیط خانه و ورود به یک محیط تازه در حالت عادی هیجان و نگرانی برای کودک ایجاد می‌کند. وقفه مربوط به شیوع کرونا این هیجان را برای دانش‌آموزان کنونی چندبرابر کرده و درنتیجه نقش والدین هم برای حمایت از فرزندان‌شان به طور تصاعدی افزایش پیدا کرده است.

ناگفته نماند که دانش‌آموز قبل از بازگشایی مدارس در خانه وضعیت بسیار راحتی داشت. مثلا برخی مدارس، موقع برگزاری کلاس آنلاین تاکید داشتند دانش‌آموزان لباس فرم مدرسه به تن کنند، اما این قضیه رعایت نمی‌شد. در زمان آموزش غیرحضوری، کمک خانواده‌ها به فرزندشان در انجام تکالیف را هم باید درنظر گرفت. کمتر خانواده‌ای بود که در انجام تکالیف به فرزندانش کمک نمی‌کرد. مدارس از خانواده‌ها در این زمینه می‌خواستند فقط ناظر باشند، اما به هر حال وقتی آموزش در خانه‌ها باشد، بسیاری از خانواده‌ها حاضر نیستند فقط ناظر باشند و ترجیح می‌دهند در انجام تکالیف کمک کنند.

محمد صیدی، یک مدیر مدرسه و کارشناس حوزه آموزش‌وپرورش هم با اشاره به این‌که دوره دو سال و نیمه کرونا، اثراتی بر روح و روان افراد جامعه بر جای گذاشته که قابل انکار نیست در گفتگو با ایسنا تصریح کرد: «دانش‌آموزان ما، مثل سابق نیستند و از ابعاد گوناگون تفاوت دارند. قدرت تاب‌آوری آن‌ها کمتر شده و ساعات کمتری را می‌توانند در کلاس درس بنشینند. آن‌ها طی دو سال گذشته در کلاس آنلاین بودند و هر زمان خسته می‌شدند، دوربین‌شان را خاموش می‌کردند یا در رختخواب دراز می‌کشیدند و وقتی ناچار می‌شدند به سوالی پاسخ دهند، دوربین خود را باز کرده و می‌نشستند.»

از نگاه وی دانش‌آموزان امروز، یک شلختگی دارند و آن دانش‌آموزان مرتب و منظمی را که قبل از کرونا داشتیم، کمتر می‌بینیم. تا این‌ها را به سیستمی برگردانیم که از شلختگی خارج و تابع نظم و قانون شوند، مدتی زمان لازم است و معلم‌ها باید مدارا کنند.

وی با اشاره به این‌که از اولیای خواستیم بچه‌ها را به مدرسه بسپارند و با مدرسه همکاری کنند، گفت: توصیه به همه خانواده‌ها این است که به بچه‌ها فرصت بدهند تا به یک استقلالی برسند، مسئولیت‌پذیری داشته باشند و خودشان چه از نظر درسی و چه انضباطی پاسخگوی کار خود باشند. یک توصیه دیگر این‌که از دانش‌آموزان انتظار داریم با جدیت بیشتری به درس‌های خود بپردازند. دانش‌آموزان ما اکنون
با روحیه بهتری در مدرسه حضور می‌یابند و باید قدرت تاب‌آوری، قدر ت تحمل و احساس وظیفه‌شناسی‌شان را تقویت کنند. باید فرصت دهیم مستقل باشند و مهارت حل مسأله را در وجود آن‌ها بپرورانیم.

یک روان‌شناس و مدرس دانشگاه هم در این زمینه به جام‌جم توضیح داد: «گاهی دیده می‌شود که نگرانی و اضطراب والدین از فرزندان هم بیشتر است و آن‌ها در گفتگو با هم برخی موضوعات کوچک را بسیار بزرگ می‌کنند. این قضیه هم تاثیر منفی زیادی بر فرزندان دارد و آن‌ها هم خود را محقق می‌بینند که برخی مشکلات را بیش از حد برای خود بزرگ کنند.»

فرزانه عسگری افزود: «کودکانی هم هستند که برای نخستین بار پا به مدرسه گذاشتهاند و نباید انتظار داشت تمام قوانین و مقررات مدرسه را بدانند و اجرا کنند. این دسته از دانش‌آموزان از نظر آداب اجتماعی هم چندان توانمند نیستند، زیرا آن‌ها برای نخستین بار مدرسه را می‌بینند و قوانین آن را نمی‌شناسند. به همین دلیل کادر مدرسه و معلمان باید صبوری بیشتر به خرج دهند و مربی پرورشی مدرسه هم یک تنه نمی‌تواند موارد تربیتی کل مدرسه را انجام دهد و تمام کادر مدرسه باید فعالیت‌های تربیتی و پرورشی را بر فعالیت‌های آموزشی مقدم بدانند.»

این روان‌شناس با اشاره به وضعیت کنونی معلمان گفت: «آموزگاری در شرایط کنونی نسبت به سال‌های قبل از کرونا با چالش‌های بیشتری همراه است. با توجه به افزایش اضطراب در برخی دانش‌آموزان ممکن است
آن‌ها به‌راحتی توانایی درک مطلب را نداشته باشند. حتی دستور پذیری آن‌ها از معلمان هم با واکنش‌هایی همراه باشد که کار را برای کادر مدرسه به‌خصوص ناظم‌ها در زنگ‌های تفریح و استراحت سخت‌تر کند.»

به گفته عسگری، بنابراین معلمان نباید هر نوع واکنش منفی از سوی دانش‌آموزان را با شدت عمل پاسخ دهند یا به آن‌ها پرخاش کرده و تنبیه‌های درسی درنظر بگیرند. کودکانی که به‌دلایل متعدد فعلا تحمل شرایط مدرسه را ندارند، نیاز به همراهی دارند و باید با آن‌ها با صبوری برخورد کرد. کودکان این نوع برخورد‌های مهربانانه را درک می‌کنند و زودتر خود را با شرایط وفق می‌دهند.

این مدرس دانشگاه تصریح کرد: «والدین به هیچ وجه نباید نگرانی‌های خود را به فرزندان منتقل کنند. برنامه‌های تلویزیون هم می‌تواند به والدین و فرزندان مشاوره‌های خوبی بدهد. برنامه‌هایی که آموزش می‌دهند چطور کودکان در مدرسه مشکلات خود در کلاس یا مشکلات خود با دیگر دانش‌آموزان را با معلمان درمیان بگذارند. رابطه خوب والدین و مدرسه هم نقش بسیار مهمی در کاهش مشکلات دانش‌آموزان دارد.»

روزنامه جام جم