فرآیند تبدیل ایده‌ به ثروت را تسهیل می‌کنیم

حضور بیش از ۱۰ شرکت دانش‌بنیان برگزیده در پارک علم و فناوری این دانشگاه و نمایش توانمندی‌های این شرکت‌ها در رفع نیازهای داخلی در شرایط تحریم، شور و امید را به فضای دانشگاه آورده بود.

این مجموعه نمایانگر گوشه‌ای از توانمندی‌های زیست بوم دانش‌ بنیان کشور بود که اکنون بیش از ۶۵۰۰ عضو در سراسر ایران دارد و به تولید کالاهای حیاتی برای کشور می‌پردازد.

اختتامیه این رویداد که با حضور دکتر محمدعلی زلفی‌ گل، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری و دکتر فرهاد دانشجو، رئیس دانشگاه تربیت مدرس و دیگر مسؤولان برگزار شد، فرصتی برای پاسخگویی آنها نسبت به برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته در بدنه وزارت علوم و دانشگاه‌ها برای تحقق اهداف شعار سال ۱۴۰۱ یعنی «تولید، دانش‌ بنیان، اشتغال‌ آفرین» فراهم آورد.

در نخستین نمایشگاه دانش‌بنیان «سینا» شرکت‌های مختلف مستقر در پارک علم و فناوری تربیت مدرس در حوزه‌های فنی‌مهندسی، تجهیزات پزشکی، داروسازی، صنایع وابسته به نفت و گاز، رباتیک و فناوری اطلاعات به ارائه محصولات خود پرداختند؛ محصولاتی که بیشترشان برای اولین بار در کشور تولید شده و ظرفیت خوبی را برای جلوگیری از خروج ارز از کشور برای واردات نمونه‌های خارجی فراهم کرده بودند. ربات اسکلت بیرونی برای فراهم‌کردن امکان راه رفتن بیماران قطع‌نخاعی برای اولین بار در کشور، دستگاه‌های دکانتور صنعتی با کاربری در صنایع پتروشیمی، غشاهای افزایش گازهای محلول در مایعات با کاربری در صنایع شیلات و نفت و پتروشیمی، دستگاه دریافت زباله‌های بازیافتی هوشمند و... از جمله فناوری‌های ارائه شده در این نمایشگاه بودند که همگی روزی از میان ایده‌ای خام به شکل پایان‌نامه دانشجویی به مرور رشد کرده و حالا به محصولی کاربردی و استراتژیک تبدیل شده‌اند.

تصویب آیین‌نامه در جهت رونق مفاهیم دانش‌ بنیان در دانشگاه‌ها

در بسیاری از موارد، موضوعات دارای ظرفیتی در پژوهش‌های دانشگاهی و پایان‌نامه‌های دانشجویی مطرح می‌شود که تبدیل آنها به ایده‌های کسب‌وکاری و رساندن‌شان به محصول دقیقا همان حلقه ارتباطی میان دانشگاه و صنعت است.

از زمان شکل‌گیری زیست‌بوم دانش‌بنیان در کشور و تشکیل‌شدن اجزای مختلف این زنجیره، مراکز رشد و پارک‌های علم و فناوری سهم بزرگی در تسهیل تبدیل شدن ایده‌های نوآورانه دانشجویان و استادان دانشگاهی به محصولات فناورانه و دانش‌محور را ایفا کرده‌اند. با وجود این همچنان تعداد پایان‌نامه‌هایی که بدون تبدیل شدن به محصولی به قفسه کتابخانه می‌روند و بایگانی می‌شوند در کشور کم نیست.

وزیر علوم در پاسخ به پرسش جام‌جم در خصوص اقدامات جدید این وزارتخانه جهت توسعه زیست‌بوم دانش‌بنیان و تحکیم ارتباط میان دانشگاهیان با این زیست‌بوم، می‌گوید: «آیین‌نامه جدیدی در وزارتخانه تدوین شده و به تصویب شورای معاونان وزارتخانه رسیده‌است و به زودی در جلسه هیات دولت مطرح خواهدشد. این آیین‌نامه با هدف استفاده از ظرفیت‌های قانونی در جهت جذب ایده‌ها، صاحبان ایده در مراکز رشد، پارک‌های علم و فناوری و شرکت‌های دانش‌بنیان و دانش‌محور و تسهیل روند صدور مجوز تدوین شده‌است تا بتوانیم زمینه‌ساز رشد و توسعه این زیست‌بوم باشیم.»

بیش از افزایش تعداد به فکر تسهیل فعالیت‌های دانش‌بنیان‌ها هستیم

رئیس دانشگاه تربیت‌مدرس، با اشاره به ظرفیت‌های موجود در این دانشگاه، در مسیر توسعه زیست‌بوم دانش‌بنیان به جام‌جم می‌گوید: «دانشگاه تربیت‌مدرس دارای ۱۷ دانشکده و ۱۷ پژوهشکده با تنوع بالایی از رشته‌های مختلف و تحقیقات متعدد است. علاوه بر این پارک علم و فناوری تربیت مدرس دارای ۱۷۱ شرکت دانش‌بنیان یا مستعد دانش‌بنیان شدن است. به همین دلیل ظرفیت و بسترسازی مناسبی برای توسعه فعالیت‌های دانش‌بنیان در این فضا فراهم شده‌است. تلاش ما در دانشگاه این است که با فراهم کردن شرایط حمایت برای طی شدن مراحل سطوح آمادگی فناوری از تی‌آراِل۱، که شکل‌گیری ایده خام است تا تی‌آر‌اِل۵ که تولید نمونه اولیه محصول است شرایط را تا حد امکان برای رسیدن ایده‌ها به مرحل تجاری، ورود به پارک علم و فناوری و شکل‌گیری شرکت‌های ‌دانش‌بنیان تسهیل کنیم.»دکتر فرهاد دانشجو در پاسخ به پرسش جام‌جم در خصوص اقداماتی که در مدت سه ماهه ابتدای سال در مسیر دستیابی به این هدف صورت گرفته‌است، می‌گوید: «ما در طول این مدت بیش از آن که به فکر افزایش شکل‌گیری شرکت‌های دانش‌بنیان و بالا بردن آمار شرکت‌های مستقر در پارک باشیم، بیشتر توجه‌مان به بهبود بسترسازی و از سوی دیگر تسهیل ارتباط میان پارک و دانشگاه است تا شرایطی فراهم شود شرکت‌های مستقر در پارک با دریافت حمایت‌های موردنیاز بتوانند به صورت مساله‌محور، پاسخگوی مسائل و نیازهای کشور شوند. نیاز کنونی زیست‌بوم دانش‌بنیان در کشور بیش از افزایش تعداد شرکت‌ها، توسعه فعالیت‌ها در مسیر رفع چالش‌های کشور است.»

به‌دنبال حلقه اتصال میان دانشگاه و زیست‌بوم کسب‌و‌کار

دکتر دانشجو با اشاره به زمینه‌های تحقیقاتی این دانشگاه در حوزه‌های مختلف، تصریح می‌کند: «ظرفیت بالایی برای تحقیقات در زمینه‌های فنی و مهندسی در حوزه‌های مکانیک، الکترونیک، برق و کامپیوتر، تولیدات کشاورزی، مواد زیستی، منابع طبیعی و علوم دریایی در دانشکده‌های مختلف ما فراهم شده که همین موضوع، موجب تنوع خوبی در فضای شرکت‌های مستقر در پارک علم و فناوری تربیت مدرس و محصولات آنها در زمینه‌های داروسازی، کشاورزی و تولید کود و مکمل‌ها، فنی و مهندسی و تجهیزات صنعتی شده‌است.»

از آنجا که دانشگاه‌ها نقشی مهم در شکل‌گیری ذهنیت و مسیر فکری دانشجویان دارند از دکتر دانشجو پرسیدیم، دانشگاه تربیت‌مدرس چگونه سهم خود را در شکل‌گیری دیدگاه دانش‌بنیان در میان دانشگاهیان ایفا کرده‌است و وی در پاسخ می‌گوید: «در دانشگاه تربیت مدرس از سال‌ها پیش سکوها و زمینه‌ها برای شکل‌گیری این ذهنیت به وجود آمده‌بود اما همچنان اتصال دانشگاه به فضای کسب‌وکار برقرار نبود. ما در طول هشت ماه گذشته بیشترین تلاش مان برای ایجاد این ارتباط بوده‌است. دکتر نادری‌منش، رئیس پارک علم و فناوری تربیت مدرس نیز در این مسیر اقدامات و ابتکارات خوبی را اجرایی کردند تا بیش از پیش ارتباط میان دانشکده‌ها و پارک تحکیم شود و افراد بیشتر با فعالیت‌ها و حمایت‌های پارک آشنا شوند و از فرصت پیش روی خود بیشترین بهره‌برداری را در جهت توسعه محصولات دانش‌محور و فناورانه داشته‌باشند.»

گام‌های وزارت علوم در جهت تحقق شعار سال

وزیر علوم در پاسخ به پرسش جام‌جم در خصوص اقدامات صورت گرفته از سوی وزارت علوم در سه ماه ابتدایی سال «تولید، دانش‌بنیان، اشتغال‌آفرین» تصریح می‌کند: «در طول این مدت در شهرهای مختلف کشور از جمله بجنورد، اراک، همدان و... پردیس‌های علم و فناوری و مراکز رشد جدیدی افتتاح شده‌اند تا زمینه فعالیت و حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان بیشتری مهیا شود.از سوی دیگر سیاست‌های مهم دیگری که به مرحله اجرا رسیده‌است، فراهم کردن شرایط گذراندن دوران سربازی در طرح امریه فناوری و همچنین ایجاد فرصت اشتغال در شرکت‌های دانش‌بنیان به عنوان دستیار فناوری با حمایت وزارت علوم است تا مسیر ورود فارغ‌التحصیلان متقاضی به زیست‌بوم دانش‌بنیان تسهیل شود؛ به این ترتیب فرد به مرور آمادگی‌های لازم برای تبدیل ایده‌های خود به کسب‌وکار دانش‌بنیان را کسب کند.»

محمدعلی زلفی‌گل در خصوص نمایشگاه برگزار شده، می‌افزاید: «برخی شرکت‌هایی که در این نمایشگاه محصولات خود را ارائه کرده‌اند مرزشکنی‌هایی کرده‌اند که می‌توانند به الگویی برای سایر دانشگاهیان تبدیل شوند. بسیاری از دانشجویان و استادان وقتی ببینند چنین شرکت‌هایی موفق شده‌اند از یک ایده، کسب‌وکاری را راه‌اندازی و محصول تجاری خود را با موفقیت تولید کنند، به خودباوری بیشتری برای توسعه ایده‌هایشان خواهندرسید.»