امواج شبهه پاسخ می دهد ؛

چرا رسانه های معاند موفقیت ایران در مهار کرونا را نادیده گرفتند؟

با وجود اهمال و کم کاری دولت پیشین در واردات و تولید واکسن ، دولت سیزدهم به سرعت از سدهای موجود عبور کرد و با برنامه منسجم کنترل اوضاع را به دست گرفت اما رسانه های معاند کوچکترین اشاره ای به این موفقیت نکردند و همچنان از کاستی ها سخن می گویند.

کد خبر: ۱۳۷۰۳۶۲

به گزارش جام جم آنلاین، از زمانی که ویروس مشکوک و منحوس کرونا وارد شد، همزمان جنگ شدید رسانه‌های معاند به صورت مکمل بر آن فعال گردید. نظام درمان جمهوری اسلامی ایران در حالی که تحت شدیدترین تحریم‌های غرب بود در دولت سیزدهم با عدم پیوند زدن مدیریت کشور به غربی‌ها و با واردات واکسن از کشور‌های دوست و تولید انواع داخلی، توانست این بیماری را تحت کنترل درآورد. این درحالی است که ده‌ها هزار نفر قربانی ویروس کووید ۱۹ شدند، اما به همت نظام بهداشت و درمان کشور این روز‌ها تعداد جان باختگان این ویروس به کمتر از ۱۰ نفر رسیده است.

درواقع کاهش مرگ و میر و بیماری مدیون اراده و همت بدون از دست دادن زمان و پیوند زدن مدیریت امور به اراده غرب در دولت سیزدهم اتفاق افتاد، اما همچنان تحت فشار رسانه‌های معاند و امواج شبهه ساز آن‌ها در جامعه قرار دارد. از این رو باید در قاب نظام رسانه‌ای کشور و در راستای مقابله با وارونه نمایی رسانه‌های معاند از توفیقات امروز مقابله با بیماری کرونا بیش از پیش به تبیین و روشنگری پرداخت. در همین راستا برنامه «امواج شبهه» امروز به موضوع مهار کرونا در ایران و وارونه نمایی رسانه‌های بیگانه از موفقیت دولت سیزدهم می‌پردازد. در این برنامه که به همت سرویس سیاسی رادیو گفتگو برگزار شد، علی اکبر عبدالعلی زاده، نویسنده، منتقد و مدیر رسانه و دکتر رامین آریان راد، کارشناس ارشد رسانه و روابط بین الملل و روزنامه نگار به گفتگو و مباحثه پرداختند که در ادامه مشروح آن را می‌خوانید؛

** با این که شیوع ویروس کرونا در همه دنیا اتفاق افتاد، بسیاری را به کام مرگ کشاند و هزینه‌های جبران ناپذیری به دولت‌ها وارد کرد، اما در مورد ایران شرایط بسیار سخت‌تر بود چرا که ناچار بودیم علاوه بر مقابله با بیماری، در برابر تحریم‌های ناجوانمردانه که از ورود دارو و واکسن به کشور جلوگیری می‌کرد هم ایستادگی کنیم. در شرایط فعلی هم گرچه آمار جان باختگان در برخی روز‌ها به صفر رسیده است، وضعیت بسیار بهتری نسبت به بسیاری از کشور‌های اروپایی داریم. البته با وجود این که ما توانسته ایم به روز‌های پیش از پاندمی بازگردیم، اما تصویر دیگری از وضعیت ایران به نمایش گذاشته می‌شود که در آن، ایران یک سیستم و دولت ناتوان دارد که از عهده کنترل بیماری برنیامده است. به عبارت دیگر؛ خروجی شرایط فعلی یعنی چیزی که مشاهده می‌شود با آنچه که رسانه‌های معاند از آن سخن می‌گویند بسیار متفاوت است.

آقای عبدالعلی زاده، از نظر شما چه نوع عملیات رسانه‌ای پیاده شده است تا این تصویر متفاوت و متضاد ایجاد شود؟

از آنجا که ما این رسانه‌ها را «معاند» می‌نامیم پس کاملا باور داریم که دشمنی در ذات آنهاست، اما یک تفاوت در برداشت از مفهوم "دشمنی" داریم که برای عموم جامعه به خوبی تفهیم نمی‌شود. به طور کلی جریان رسانه‌ای مقابل ما، با نظام جمهوری اسلامی مشکل ندارد، بلکه مسئله اصلی آن‌ها با «ایرانی بودن» ماست. درواقع حضور ما ایرانیان در تاریخ تمدن و ادیان و به طور کلی سرنوشت بشری آنچنان پررنگ است که هرگاه رقیب غفلت کرده است و ما فرصتی برای بازسازی داشته ایم، دوباره پرچم دار کاروان تمدنی شده ایم، آنچنان که پس از سال‌ها یورش و تاراج در دوره صفوی، دوباره خود در زمینه اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی را احیا کرده ایم. همچنین جغرافیای خاص ایران همواره مورد طمع بیگانگان و دلیلی برای دشمنی ورزیدن به این آب و خاک بوده است. متاسفانه به اندازه‌ای درباره شناخت ایران کوتاهی شده است که این مسائل برای بسیاری نامفهوم و ناآشنا است.

* کینه دشمن از ایران تاریخی است

بر اساس این ویژگی‌ها، دشمن در طول تاریخ سناریو‌های محتلفی برای ما آماده و اجرا کرده است یعنی حتی زمانی که رسانه‌ها به گستردگی امروز نبوده است، دشمن جنگ روانی خود را آغاز کرده است و امروز با توجه به تسلط کهن خود و ابزار‌های نوین که به آن اشراف کامل دارند، به این نقطه رسیده اند که اگر هر موضوع کوچک و بزرگ درباره ایران را برجسته کنند و در باره آن برنامه سازی کنند، یک بازی برد برد انجام داده اند و این کار را به قدری با تبحر انجام می‌دهند که حتی گاهی مخاطب ایرانی، واقعیت زندگی خود را کنار می‌گذارد و دروغ آن‌ها را می‌پذیرد؛ آنچنان که در شرایط کرونا دیدیم بسیاری از چهره‌ها حتی به فریاد زدن، گریه کردن و التماس کردن رسیدند که به داد ما برسید، در حالی که در همان شرایط کم کاری سیاسی دولت پیشین، می‌دانستیم که گاهی مسیر بر اساس جنبش‌های فردی قطعا نتایج امید بخشی دارد، اما هجمه وارد شده رقیب آن چنان بزرگ و قدرتمند بود که مخاطب را دچار دو بینی کرد.

* پایه‌های محکم؛ سازه‌های سست در جریان کرونا

** بله دقیقا به نکته درستی اشاره کردید. در تکنیک‌های رسانه‌ای، تاکتیکی با نام «پایه‌های محکم، سازه‌های سست» داریم که تفسیری از گفته‌های شماست. به عنوان مثال بسیاری از کشور‌های امریکایی و اروپایی موفق نشدندکرونا را کنترل کنند، اما در ایران شاهد موفقیت‌های بزرگی بودیم. در این میان رسانه‌های معاند، اخبار کرونا را به عنوان نقطه ضعف ما منتشر می‌کنند و آرام آرام با یک تصویر سازی مبهم، مخاطب را به این نتیجه می‌رسانند که یک بدبختی بزرگ به نام عدم مدیریت بحران کرونا در مکانی که او نمی‌بیند رخ داده است. گرچه این اتفاق در غرب افتاده، سنگینی بیشتری دارد و هنوز به مرحله مهار نرسیده است، اما هیچ رسانه‌ای از خسارت‌ها و مشکلات اقتصادی که در پی شیوع این ویروس ایجاد شده است سخن نمی‌گوید. در مقابل کوچکترین مشکلات و کاستی‌هایی که در ایران به وجود آمده را گزارش می‌کنند و حتی از موفقیت‌های ما در تولید واکسن در شرایطی که کشور‌های مدعی حقوق بشر، از ورود مواد اولیه مورد نیاز واکسن به کشور جلوگیری کرده اند، هم چیزی نمی‌گویند.

* تلاش برای از بین بردن دستاورد‌های دولت سیزدهم

آقای آریان راد، به نظر می‌رسد رسانه‌های معاند یک سیاست یک بام و دو هوایی را پی می‌گیرند. شما عملیات رسانه‌ای این جریان را چگونه ارزیابی می‌کنید.

غرب به ویژه امریکا و تمامی افرادی که پشت رسانه‌های معاند هستند از چهار چهره قدرت استفاده می‌کنند تا دستاورد‌هایی که ملت و دولت ایران دارد را از بین ببرند یا کمرنگ کنند. چهره نخست قدرت، مادی است. امریکا سالانه ۷۰۰ میلیارد دلار برای ارتش هزینه می‌کند و برای حوزه‌های مختلف نیز بودجه‌های هنگفتی درنظر گرفته است. در چهره نهادی استفاده از نهاد‌های مختلف بین المللی و رسمی مانند سازمان ملل استفاده می‌کند. در چهره ساختاری قواعد بین المللی را تنظیم می‌کند تا حق ملت ایران را از بین ببرد. رسانه در چهره چهارم قرار داد که همان وجه گفتمانی و فرهنگی است. با توجه به این که برای وجه نخست هزینه‌های سرسام آوری را تقبل می‌کنند، در چهره فرهنگی که همان رسانه است و صد‌ها سال در این حوزه تجربه دارند هم بودجه‌های بزرگی را در نظر می‌گیرند. این سازماندهی رسانه که پیش‌تر با روزنامه‌ها و رادیو صورت می‌گرفت، امروز در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی گسترش پیدا کرده است تا موفقیت‌های جمهوری اسلامی، به ویژه دولت سیزدهم که در مدت زمان بسیار کوتاهی بر سر کار آمده و توانست با اقدامات فوری آمار کشته شدگان را کاهش دهد را از بین ببرند و در نظر مخاطب کوچک نشان دهند.

* هجمه معاندین به کرونا محدود نمی‌شود

** از سخنان شما این گونه استنباط می‌شود که در نبرد شناختی که در رسانه‌های معاند جریان دارد، یک فضا دو وجهی جریان دارد یعنی فضای غرب بهشت است و ایران یک فضای جهنمی دارد. به بیان دیگر، غربی‌ها که هنوز موفق به مهار ویروس نشده اند، موفق نشان داده می‌شوند و ایران که روز‌های بدون مرگ ناشی از این ویروس را تجربه می‌کند نابسامان جلوه داده می‌شود. آقای عبدالعلی زاده از نظر شما رسانه‌ها در نبرد شناختی این حوزه چگونه حرکت می‌کنند؟

هجمه رسانه‌های معاند را نباید تنها در موضوع کرونا دید. ما دائما در معرض یورش آن‌ها هستیم. این هجوم رسانه‌ای را در مورد کشتی سانچی، انتخابات‌های گوناگون، دوچرخه سواری بانوان و نقطه‌های دیگر اجتماعی دیدیم و این موضوع کاملا روشن بود که یک سناریو تکرار می‌شود. هیچ یک از موفقیت‌های ایران چه در حوزه علمی، نظامی و ... نباید پوشش داده شود و آن‌ها برای این هدف بسیار جدی هستند. نگاه ما به رسانه بسیار مثبت و ناظر به وجه آگاهی بخشی آن است (البته در این زمینه هم موفقیت چندانی نداشته ایم)، اما غرب نگاه ابزاری به رسانه دارد که برای تحقق اهداف استفاده می‌شود.

* رسانه از نظر عملیاتی یک دروغ بزرگ است

از نگاه عملیاتی رسانه یک دروغ بزرگ است چرا که با تعریف سبک زندگی مورد نظر، افراد را به توده‌های رسانه‌ای باورپذیر تبدیل کرده اند و به این طریق مدیریت افکار عمومی را در دست گرفته اند، خوشبختانه هنوز جامعه ایرانی به توده رسانه‌ای تبدیل نشده است. درواقع گرچه در نگاه عمومی این گونه نشان می‌دهند که رسانه برای چرخش اطلاعات و آگاهی بخشی است، اما در حقیقت اهداف دیگری دنبال می‌شود و در این مسیر بنیاد‌ها و مبانی رسانه‌ای زیرپا گذاشته می‌شود. به عنوان مثال، منابع غیرموثق و تکراری در رسانه‌ای مانند بی بی سی به وفور دیده می‌شود. افراد در بحران‌های شهری و اتفاقات اجتماعی به عنوان شخص حاضر در اتفاق اظهار نظر و اعلام موضع می‌کند. بی بی سی به مرور زمان مخاطبی را تربیت می‌کند که دچار دو بینی و تناقض در بینش است.

* تلاش غرب برای کاهش دسترسی ایرانیان به دانش

افزون بر این که رسانه‌های معاند برای پوشاندن موفقیت‌های ایرانیان تمام تلاش خود را به کار می‌بندند، در وجه تمدنی آن‌ها می‌کوشند که ایرانی به دانش دسترسی پیدا نکند. این تجربه‌ای است که غرب در دوران قاجار به خوبی به آن دست پیدا کرده است. در این دوران با استفاده از اختلافات و جنگ‌های داخلی، بحران‌های متعددی در کشور ایجاد کردند و با مدیریت در طول زمان، آن را به قحطی و مرگ دسته جمعی ایرانیان رسانده اند. در بیان کلی کاری که امروز رسانه‌های معاند انجام می‌دهد نمایش تصویر بزک کرده و زیبای زندگی در غرب است. خوشبختانه مستنداتی از پژوهش‌های غربی‌ها در باره مشکلات کشورهایشان وجود دارد که می‌تواند حقیقت زندگی در غرب را نشان دهد.

* استمرار رسانه‌ای نداریم

** آقای عبدالعلی زاده اگر بخواهیم از زاویه دیگر به موضوع وارونه نمایی نگاه کنیم، اجتماعی سازی در حال شکل گیری است یعنی اتفاقاتی در داخل رخ می‌دهد که از بیرون از کشور مدیریت می‌شود که به زعم برخی از روی ناآگاهی مخاطب و در نگاه بدبینانه بیانگر نفوذ است. در همین راستا گاهی رسانه‌های داخلی هم با جریان موجود هم جهت شده و به وارونه نمایی دامن می‌زنند. شما این روند را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

استمرار در انجام عملیات در رسانه‌های معاند اهمیت بسیاری دارد. این حرکت مستمر در ذهن مخاطب ارزش افزوده برای زمینه‌های منفی ایجاد می‌کند و سبب می‌شود مخاطب دچار سرگردانی شود، چون حجم اطلاعات ورودی بسیار زیاد است. در مقابل رسانه‌های داخلی، خیلی گذرا به یک خبر بسیار مهم می‌پردازند. درواقع ما استمرار رسانه‌ای نداریم که بخشی از آن به دلیل ضعف ما در دانش تسلط بر این حوزه است. نمونه آن مبانی دانشگاهی است که مربوط به سال‌های بسیار دور و دوران آن به سر آمده است.

* هدف رسانه‌های معاند از بحران‌های ساختگی

موضوع دیگری که باید به آن توجه داشت این است که عمل رسانه‌ای تک صدایی و تک محوری نیست، درواقع یک حرکت یا کار ارگانیک است که زمینه میدانی و فرارسانه‌ای دارد. مثلا برای آن که در دنیا یک راهبردی را پیش ببرند، از چندین سال قبل شروع به زمینه سازی می‌کنند یعنی دانه آن را در ذهن و ناخودآگاه مخاطب می‌کارند و سپس با عملیات رسانه‌ای آن را تقویت می‌کنند. پس از آن در میدان، نوبت به برداشت رسانه‌ای می‌رسد. درواقع بلافاصله پس از آن که بحران‌هایی خلاف ساختار کشوری ساخته می‌شود، بزرگنمایی صورت می‌گیرد. هدف از این کار این است که اولا کشور مورد نظر را ضعیف کنند و دوم این که عیب خود را بپوشانند. برای نمونه می‌توان کشور فرانسه را نام برد که در آمار هرساله بالاترین نرخ خشونت علیه زنان را دارد، اما در تصور مخاطب ما یک کشور آزاد است. همچنین درباره کشتار در مدارس امریکا چند خبر کوتاه در بی بی سی منتشر می‌شود، اما درباره متروپل تعداد زیادی خبر و محتوا تولید می‌شود. سال‌های گذشته یک آتش سوزی بسیار بزرگ در کشور انگلستان رخ داد که اگر امروز بخواهید درباره آن تحقیق کنید مطالب زیادی پیدا نمی‌کنید. حتی در ارائه تصویر به روز از خبری که امروز رخ داده است با احتیاط عمل می‌کنند تا مدرکی برای ضعف خود به دست دیگران ندهند. این درحالی است که خبر‌های کوچک ایران را به بحران تبدیل می‌کنند و در شرایطی که دستشان خالی، سوژه ایجاد می‌کنند.

* بیماری همیشه عامل پیشبرد اهداف بوده است

** آقای آریان راد، از نظر شما رسانه‌های داخلی برای مقابله با این جریان چه اقدامی باید انجام دهند؟

بیماری به سرعت می‌تواند به مسئله امنیتی و سیاسی تبدیل شود. نمونه این موضوع در طول تاریخ هم دیده شده است. به عنوان مثال در جنگ جهانی دوم، زمانی که آلمان هیتلری به به کشور شوروی حمله می‌کند، زمین گیر شدن آن‌ها در سرمای زمستان و شیوع بیماری بین نیرو‌های آلمانی، سرنوشت جنگ را تغییر داد. همچنین چند دوره جنگ صلیبی بین مسیحیان و مسلمانان، در جایی متوقف می‌شود که بیماری طاعون در اروپا گسترش پیدا می‌کند و حجم بزرگی از نیرو‌ها را از بین می‌برد. در حال حاضر هم از یک بیماری به نام کرونا استفاده شد تا حادثه‌های امنیتی و سیاسی ایجاد شود. در این میان بازوی گسترش این جریان رسانه‌ها هستند. تاثیر رسانه‌ها بر امنیتی شدن حوادث را می‌توان در انگلستان دید که اعتراضات کسب و کار‌ها و مردم به مدیریت بحران کرونا پوشش خبری داده نشد و مسائل ایجاد شده در این کشور به گوش مردم جهان نرسید.
در ایران با استفاده از خبر‌های جعلی شیوع کرونا تلاش کردند تا حضور مردم در انتخابات نمایندگان مجلس را کمرنگ کنند، در مقابل موفقیت ایران درباره مقابله با کرونا که یک رکورد در دنیا محسوب می‌شود خبری منتشر نشد.

* برای کنشگری باید بر فضای مجازی متمرکز شویم

برای این که توانایی ایستادگی در برابر این هجمه‌ها را داشته و کنشگر باشیم نباید به صدا و سیما محدود شویم چرا که دشمن در شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی بسیار پررنگ و تاثیرگذار وارد شده است در حالی که ما به اندازه دشمن به این فضا توجه نداشته ایم تا مردم را از حقیقت مسائل آگاه کنیم.

برنامه امواج شبهه که گفتگوی تخصصی پیرامون ماهیت شناسی رسانه‌های معاند فارسی زبان است، روز‌های یکشنبه و سه شنبه ساعت ۱۶ به مدت ۶۰ دقیقه به روی آنتن این شبکه به نشانی موج اف ام ردیف ۱۰۳.۵ مگاهرتز می‌رود و در این قسمت به موضوع مهار کرونا در ایران و وارونه نمایی رسانه‌های بیگانه از موفقیت دولت سیزدهم پرداخت.

این برنامه به تهیه‌کنندگی سیده فاطمه شعار، هماهنگی گیسو جعفرزاده، آیتم‌سازی سمیرا صدیق کردی، گویندگی فاطمه عبدالوند و با کارشناسی و اجرای مصطفی صادقی تقدیم مخاطبان می‌شود.