کرونــا پـشـت خـاکریــز

به گزارش جام جم، از زمانی که ویروس منحوس کرونا وارد ایران شده تا به امروز، گزارش‌های زیادی در این‌باره چاپ شده است. همچنین این موضوع دستمایه قصه برخی سریال‌های تلویزیونی هم شده و شخصیت‌های قصه با ماسک و رعایت کردن پروتکل‌های بهداشتی از کرونا گفتند، اما خط اصلی قصه هیچ‌یک از آثار پخش‌شده کاملا درباره این موضوع نبوده و بیشتر کرونا به عنوان داستانک فرعی در قصه حضور داشته، ولی سعید کمانی تهیه‌کننده آثار تلویزیونی دست به کار شده و یک مجموعه تلویزیونی با نام موج اول، در سه فصل با محوریت شیوع کرونا در ایران تولید می‌کند که پخش فصل اول آن از شبکه سه سیما شروع شده است. کارگردانی فصل اول این سریال به عهده امیرسجاد حسینی است.

هر فصل از این سریال ۱۰ قسمت است، فصل دوم را محمدصادق بکتاشیان و فصل سوم را محمد علیزاده کارگردانی می‌کنند. به گفته تهیه‌کننده، هدف از ساخت این مجموعه نشان دادن فعالیت کادر درمان در روز‌های ابتدایی شیوع کروناست که آنها با شرایط سختی که وجود داشت، در بیمارستان صحرایی حاشیه شهر حضور پیدا کردند تا اپیدمی کرونا ادامه پیدا نکند. در این فصل از سریال مهدی فخیم‌زاده، فریبا متخصص، محسن قصابیان، زنده‌یاد سیامک اطلسی، نیلوفر رجایی، کورش سلیمانی، اصغر نقی‌زاده، آتش تقی‌پور و... بازی کرده‌اند. با تهیه‌کننده، کارگردان و بازیگران این فصل از سریال به گفت‌و‌گو نشستیم که در ذیل می‌خوانید.

رزمنده‌ای که راننده آمبولانس شد

اصغر نقی‌زاده نقش یک راننده آمبولانس را در این سریال بازی می‌کند. او در این باره توضیحاتی ارائه می‌کند:

نقش و دلایل آن: من نقش کریم سواری که راننده آمبولانس است را بازی می‌کنم. البته این نقش برای من نبود و قرار بود زنده‌یاد علی سلیمانی بازی کند. ایشان تست لباس داده بود و زمانی که می‌خواست تست گریم بدهد، کرونا گرفت و در بیمارستان بستری شد و بعد هم به رحمت خدا رفت.

ویژگی‌های نقش: کریم سواری، رزمنده‌ای است که سال‌ها پس از پایان جنگ با ون مسافرکشی می‌کند. تا این‌که کرونا که می‌آید، دوستش دکتر جهان، بیمارستان صحرایی راه می‌اندازد و دوستان قدیمی‌اش را دور هم جمع می‌کند، کریم سواری هم راننده آمبولانس می‌شود.در اصل این سریال درباره زحمات و فداکاری‌های کادر درمان است. من وقتی برای بازی در این نقش آمدم و فهمیدم علی سلیمانی قرار بود این نقش را بازی کند، دو روز فقط گریه می‌کردم. البته به کارگردان گفتم به نظرم این نقش به سن علی سلیمانی نمی‌خورد. چون علی برای این نقش جوان بود.

همکاری با کارگردان: من سر هر کاری که می‌روم، اصلا به این موضوع فکر نمی‌کنم که آن کارگردان اولین تجربه‌اش است یا بیستمین تجربه، جوان است یا پیر. من به عنوان بازیگر سعی می‌کنم خودم را به کارگردان بسپارم، به او اعتماد کنم و همان‌طور که مدنظر او هست، کار کنم. چون به هر حال اعتماد متقابل است و هردو به همدیگر اعتماد می‌کنیم. من همیشه سر هر کاری که می‌روم، می‌گویم اصغر نقی‌زاده چیزی بلد نیست و می‌رود که یاد بگیرد.

پیش‌بینی: تا جایی که من در جریان کار و قصه هستم، به نظرم می‌آید که «موج اول» کار خوبی خواهد شد. البته چون خودم عضوی از این پروژه هستم، نمی‌توانم از کار تعریف کنم. باید مردم ببینند و نظر بدهند. اما فکر می‌کنم تلاش گروه بر این بوده که گوشه‌ای از زحمات کادر درمان دیده شود. چون ما شهدای بسیاری در کادر درمان داریم.

فخیم‌زاده در لباس فوق‌تخصص بیماری‌های عفونی

وقتی نام مهدی فخیم‌زاده شنیده می‌شود، مخاطبان به‌یاد «اصغر کپک» در سریال تلویزیونی خواب و بیدار می‌افتند که ناپدری شخصی به نام ناتاشا بود. همچنین از دیگر نقش‌های ماندگار او عمربن سعد در سریال تلویزیونی مختارنامه بود. البته تعداد نقش‌های خوب این بازیگر کم نیست که هر کدام ویژگی‌های خاصی برای مخاطبان دارد. فخیم‌زاده جزو بازیگرانی گزیده‌کار است که هر نقشی را نمی‌پذیرد، مگر آن‌که نقش حرفی برای گفتن داشته باشد.

حال او در تازه‌ترین اثرش در سریال موج اول، نقش یک پزشک را بازی کرده است. سعید کمانی درباره حضور مهدی فخیم‌زاده در این سریال می‌گوید: «آقای فخیم‌زاده فیلمنامه را خواند و قصه را دوست داشت، چراکه تاکنون نقش دکتر بازی نکرده بود و علاقه‌مند بود این نقش را تجربه کند. نکته‌هایی داشتند که قرار شد اصلاح کنیم تا در سریال حضور پیدا کنند. او نقش دکتر جهان را بازی می‌کند که فوق‌تخصص بیماری‌های عفونی است و با ابراهیم که از بچه‌های جنگ است، تصمیم به راه‌اندازی بیمارستان صحرایی می‌گیرند. او در قصه این سریال، همسرش را در اثر تصادف از دست داده، گوشه‌گیر شده و در اطراف تهران زندگی می‌کند تا این‌که مسوولیت راه‌اندازی بیمارستان‌های صحرایی را به عهده می‌گیرد.»

حضور زنده‌یاد اطلسی در موج اول

علی سلیمانی چندی پیش به دلیل کرونا فوت شد و جامعه هنری را داغدار خودش کرد. او که به مهربانی شهره بود، در آثار بسیاری بازی کرده و از خودش نقش‌های ماندگاری به جا گذاشته است. کمانی درباره حضورش در سریال موج اول توضیح می‌دهد: «قرار بود علی یکی از نقش‌های سریال را بازی کند. حتی برای نقشش هم تست گریم شد، اما قبل از شروع ضبط سریال ما، درگیر کرونا و در بیمارستانی بستری شد. علی متاسفانه جانش را از دست داد و ما نتوانستیم از حضورش بهره ببریم. البته علی بازی نکرده بود و فقط تست گریم شده بود. یادش مانا. بعد از آن اصغر نقی‌زاده را جایگزین کردیم.» این تهیه‌کننده درباره حضور زنده یاد سیامک اطلسی می‌گوید: «متاسفانه این هنرمند هم در اثر کرونا فوت شد. او در این سریال نقش دکتر نوروزی رئیس بیمارستان را بازی می‌کرد. البته نقش این بازیگر در این سریال تمام شده بود و ما هم آخرین تصویر از سیامک اطلسی را در سریال نشان می‌دهیم. شخصیت دکتر نوروزی همچون شخصیت واقعی سیامک اطلسی مهربان بود. خدایش او را بیامرزد.»

روایت حماسه کادر درمان و نیروهای جهادی

سعید کمانی، تهیه‌کنندگی سریال تلویزیونی موج اول را دارد. او درباره جزئیات این مجموعه صحبت کرده است. وی درباره اهداف ساخت این اثر می‌گوید: «طبق فرمایش رهبری که ایشان تاکید کردند به حماسه کادر درمان و نیروهای جهادی از ابتدای شیوع کرونا در ایران پرداخت شود، به همین دلیل ما تلاش کردیم در قالب یک مجموعه تلویزیونی به این موضوع بپردازیم و تصویرگر حماسه کادر درمان باشیم که چگونه با زحمات‌شان توانستند مانع مرگ و میر بیشتر شوند. این مجموعه تلویزیونی از آثار خانه تولیدات جوان است که آقای فروغی سفارش آن را داده‌اند و ما هم به سهم خودمان سعی کرده‌ایم اتفاقاتی که در این برهه زمانی رخ داده را به تصویر بکشیم.»

وی ادامه می‌دهد: «در پیک پنجم مشکلات بیشتر شده بود، حتی در برخی استان‌ها دستگاه اکسیژن هم کم بود، به همین دلیل سپاه و ارتش به کمک استان‌های محروم آمدند و بیمارستان‌های صحرایی دایر کردند و با این اقدام جهادی باعث شدند تا جان زیادی از مردم نجات پیدا کند و اگر این اتفاق نمی‌افتاد، تعداد مرگ و میر بیشتر می‌شد. ما در سریال موج اول به همه این موارد پرداخته‌ایم.» کمانی با اشاره به یکی از شخصیت‌های

سریال موج اول توضیح می‌دهد: «دکتر جهان که نقش آن را مهدی فخیم‌زاده بازی می‌کند، به کمک ابراهیم (محسن قصابیان) که از بچه‌های جنگ است، می‌آید و کمک می‌کند که بیمارستان صحرایی راه‌اندازی کنند تا فشار بیماران کرونایی از شهرهای بزرگ برداشته شود. در کنار این شخصیت‌های اصلی، شخصیت‌های دیگری هم داریم مثل امیرعلی که خلافکار است یا شخصیت کریم سواری که اصغر نقی‌زاده این نقش را بازی می‌کند، او راننده آمبولانس و از بچه‌رزمنده‌های قدیمی است. همچنین آفاق که سوپروایزر سختکوشی است و فریبا متخصص این نقش را بازی می‌کند. کوروش سلیمانی و دیگر بازیگران در این سریال حضور دارند. در مجموع سعی کرده‌ایم در قالب شخصیت‌های متفاوت به موضوع کرونا بپردازیم.»

وی می‌افزاید: «ما در سکانس‌هایی باید حضور مردم در روز‌های ابتدایی کرونا را روایت می‌کردیم. به همین خاطر بیش از ۱۰ هزار هنرور در۳۰ قسمت سریال موج اول شرکت داشتند. البته قصه سریال پیوسته است و این طور نیست که اپیزودیک باشد. هر فصل از سریال را هم یک کارگردان، کارگردانی می‌کند. البته ما در حین تولید هستیم و نمی‌خواستیم به این زودی سریال را پخش کنیم، اما دستور شبکه سه بود که فصل اول سریال موج اول پخش شود و بعد در آینده فصل‌های دو و سه روی آنتن برود. در حال حاضر آن دو فصل در مرحله تصویربرداری هستند. ضمن این‌که فاصله میان پخش فصل‌ها ما را کمی دچار مشکل هم می‌کند، اما تلاش می‌کنیم یک سریال تماشایی را برای مخاطبان آماده کنیم. قصه فصل‌های اول و دوم سریال از ابتدای شیوع کروناست و به پیک‌ها اشاره می‌کنیم و در فصل سوم به موضوع واکسیناسیون می‌پردازیم.»

کمانی درباره لوکیشن‌های این مجموعه توضیح می‌دهد: «ما در بوستان ولایت، بیمارستان واقعی ساختیم. بهداری نیروی دریایی سپاه بیمارستانی در گناوه ساخته بود که بعد از خوابیده شدن پیک، این بیمارستان را به ما تحویل دادند. بخش‌هایی از سریال را در بیمارستان عدل قوه قضاییه تصویربرداری کردیم. البته بیمارستانی که ما کار کردیم، به حدی مجهز است که اگر بیمار کرونایی هم باشد، همه امکانات در بیمارستان است.»

این تهیه‌کننده درباره انتخاب امیرسجاد حسینی برای کارگردانی فصل اول این مجموعه بیان می‌کند: «خانه تولیدات جوان از نامش مشخص است که به دنبال استعدادهای جوان می‌گردد. به همین دلیل شرایط را برای جوانان مستعد فراهم کرده است. به همین دلیل امیرسجاد حسینی را برای کارگردانی فصل اول انتخاب کردم. احساسم این بود که او می‌تواند از پس کار به بهترین شکل بر بیاید. داستان فصل اول این سریال هم امیرمحمد عبدی اپیزودیک نوشته بود، اما با اجازه خودش تغییر دادیم و قصه را پیوسته کردیم. نویسندگان این فصل به غیر از آقای عبدی، امیرسجاد حسینی و مهدی فناییان است.»

بازیگر نقش منصور در لباس یک رزمنده دیگر

محسن قصابیان فیلم سینمایی منصور را روی پرده سینما دارد که در این فیلم نقش شهید ستاری را به زیبایی ایفا کرده و توانسته نگاه مردم و منتقدان را جلب کند. او بسیار گزیده‌کار است و بیشتر از آن‌که در سینما و تلویزیون بازی کند، در تئاتر حضور داشته است و نقش‌های بسیاری را بازی کرده که در ذهن مخاطب ماندگار شده است. حالا او در تازه‌ترین فعالیتش، در سریال موج اول نقش یک فرمانده را به نام ابراهیم بازی می‌کند. تهیه‌کننده سریال در این‌باره می‌گوید: «ابراهیم یکی از نقش‌های اصلی سریال است که از فرماندهان جنگ بوده و در دوران بعد از جنگ هم مشغول به کارهای جهادی است. حال او در تازه‌ترین اقدام، دست به راه‌اندازی بیمارستان صحرایی می‌زند.»

کار باکیفیت حق مخاطب تلویزیون است

امیرسجاد حسینی کارگردانی فصل اول مجموعه «موج اول» را برعهده دارد که نخستین تجربه سریال‌سازی او محسوب می‌شود. حسینی پیش از این تجربه ساخت کارهای کوتاه و مستند داشته است. او در این باره نکاتی را ارائه کرد:

چطور شد که نخستین تجربه‌تان در سریال‌سازی با این مجموعه شکل گرفت؟

از آنجایی که موضوع این سریال به روز و موضوعی بود که کل دنیا با آن درگیر شدند، به همین دلیل با ساخت این سریال می‌شد مسائل اجتماعی و روابط انسانی را بیان کرد. همچنین به نکات مهمی مثل مرگ، زندگی، گذشت و ایثار هم اشاره کرده‌ایم. از طرفی نمی‌خواستم درام، درام پزشکی شود. چون موضوع سریال کرونا است و این خطر وجود داشت که سریال به آن سمت و سو پیش برود. به همین دلیل مدام کنترل می‌کردیم که این اتفاق نیفتد.

شما نویسنده فیلمنامه فصل اول هم هستید. در این باره هم توضیح می‌دهید؟

آقای عبدی طرح و فیلمنامه کاملی را نوشته بود، ولی ما در پیش‌تولید به این نتیجه رسیدیم که باید تغییراتی را ایجاد کنیم. در نهایت قصه فصل اول را که ۱۰ قسمت است، خودم نوشتم.

خودتان تمایلی به ساخت فصل‌های بعدی نداشتید یا تصمیم تهیه‌کننده بود؟

از ابتدا هم بنا بر این بود که هر کارگردان یک فصل از سریال را بسازد. چون قرار بر این بود که هر فصل رنگ و لعاب خودش را داشته باشد و از زاویه نگاه یک کارگردان باشد. ولی بنا بر این شد که خط و ربط فصل‌های دیگر بر مبنای فصل یک باشد.

با توجه به گستردگی مخاطب تلویزیون، از ویژگی‌های کار در تلویزیون بگویید.

ما سعی کردیم مدل سینمایی کار کنیم. یعنی از قاب‌بندی گرفته تا این‌که تک‌دوربینه کار کردیم. همچنین میزانسن‌ها پویا و سینمایی است، تعدد لوکیشن داریم و سعی کردیم در نوع بازی‌ها هم این اتفاق بیفتد. اما نکته مهمی که من خیلی روی آن تاکید دارم، این است که باید برای مخاطب تلویزیون احترام قائل بود و کار با کیفیت ساخت.

قطعا همین طور است. چون مخاطبان تلویزیون بسیار باهوش و نکته سنج هستند؟

بله دقیقا. اتفاقا برخی از دوستان و همکاران می‌گفتند برای تلویزیون کار می‌کنی، خیلی سختگیری و دقت نکن. من با این نظر مخالفم. چون فکر می‌کنم تماشاگر تلویزیون باید به قدری کارهای خوب و باکیفیت ببیند که از یک جایی به بعد، همه فیلمسازها و همکاران دقت بیشتری در ساخت آثار تلویزیونی داشته باشند. ما سریال‌های فاخری داشتیم که به ریزترین نکات هم در آنها اهمیت داده شده است. ما هم سعی کردیم کاری انجام بدهیم که مخاطب علاوه‌بر قصه، حظ بصری هم ببرد و ما جذابیت بصری خلق کنیم. بنابراین من معتقدم حتی برای تله‌فیلم و اصولا هر کاری که ساخته می‌شود هم باید به همه نکات توجه کنیم. البته می‌دانم که شرایط تولید و زمان برای آثار تلویزیونی کوتاه است و به نسبت سینما، زمان بیشتری لازم است تا یک اثر ساخته شود.

هر چند تهیه‌کننده همواره پشتیبان کار بود و در این زمینه همراهی خوبی با ما داشت تا کوتاهی نکنیم. تلاش من و همه دوستانی که در ساخت این سریال نقش داشتند این بود که به مخاطب تلویزیون احترام بگذاریم و سعی کنیم خروجی خوب و با کیفیتی ارائه بدهیم. نگرانی دیگری که برای ما وجود داشت این بود تا سریال بخواهد بیننده پیدا کند، فصل اول تمام شده است. چون فصل دوم با فاصله پخش خواهد شد.

در انتخاب بازیگران چطور شد که نقش اصلی را به آقای فخیم‌زاده سپردید و همچنین از محسن قصابیان که سال‌هاست در تلویزیون حضور نداشته، دعوت به همکاری کردید؟

برای نقش دکتر جهان که پزشکی بداخلاق و گاهی بی‌حوصله است اما رگه‌های مهربانی و گاهی شوخ‌طبعی در شخصیتش وجود دارد، به دنبال بازیگر مناسبی بودیم که به آقای فخیم‌زاده رسیدیم. می‌توانم بگویم پزشک سریال ما اصلا شبیه هیچ پزشکی نیست. گاهی روپوش نمی‌پوشد و یک جاهایی ماسک نمی‌زند، حوصله ندارد و حتی یک جایی می‌گوید من کشاورزم. بنابراین اصلا تیپ نیست و آقای فخیم‌زاده و بازی خوبی که دارد، ما را از آن کلیشه پزشک بودن، دور کرد. درباره آقای قصابیان هم باید بگویم من فقط تیزر فیلم «منصور» را دیده بودم. ایشان به من پیشنهاد شد و به نظرم بازی رئال و خوبی داشت. ناگفته نماند که جنس بازی ایشان و آقای فخیم‌زاده را یکدست کردیم. چون بازی‌شان دو جنس متفاوت بود. اما هر دوی این بازیگرها دو نقش جالب و متفاوت دارند.
 

مهم‌ترین چالش شما در ساخت این سریال چه بود؟

یکدست کردن بازی‌ها بود. چون هرکدام از نقش‌ها ویژگی‌های خاص خودش را داشت و به همین دلیل مهم‌ترین چالش من یکدست کردن آنها بود.

از بازی در این سریال راضی هستم

کورش سلیمانی در این سریال نقش مدیر بیمارستان را بازی می‌کند که در این باره توضیحاتی را ارائه داد:

نقش و دلایل پذیرش آن: در این سریال نقش شاه‌میری را بازی می‌کنم که مدیر یک بیمارستان است و دختری هم دارد که جزو پرستاران این بیمارستان است. این نقش ویژگی‌های خاصی دارد که در نقش‌هایی که تا به امروز به من پیشنهاد شده، کمتر وجود داشته است. به نوعی این نقش برای من تازگی دارد و خصوصیاتی دارد که تا به‌حال چنین نقشی را تجربه نکرده بودم. یعنی وقتی فیلمنامه را خواندم، به نظرم نقش جذاب و متفاوتی آمد. می‌توانم بگویم یکی از نقش‌هایی است که در فیلمنامه خیلی خوب به آن پرداخته شده است. ضمن این‌که همه عوامل این سریال، چه در پشت صحنه و چه بازیگران حرفه‌ای هستند. بنابراین از حضور در این سریال و نقشی که بازی کردم، راضی هستم. معمولا خیلی کم پیش می‌آید که سریال را ندیده بگویم راضی هستم. اما در کل حس خوبی به این کار دارم. امیدوارم مردم هم هنگام پخش، سریال را دوست داشته باشند.

فضاسازی: با توجه به این‌که من قبلا در بیمارستان کار کرده‌ام. یعنی قبل از این‌که تئاتر بخوانم، علوم آزمایشگاهی خوانده بودم و با فضای بیمارستان آشنا هستم. بنابراین فضاسازی بیمارستان در این سریال برای من باورپذیر بود. اما نکته مهم در این زمینه این بود که ما در شرایطی کار می‌کردیم که کرونای دلتا در اوج خودش بود و رعایت کردن اصول بهداشتی و ماسک زدن کمی سخت بود. چون ما مقابل دوربین ماسک نمی‌زدیم و این هم یک ریسک است که فقط بازیگرها انجام می‌دادند. از طرفی نقشی که من در این سریال بازی می‌کردم، از آن دست افرادی بود که این جمله مضحک و مسخره را می‌گفتند که ما به کرونا اعتقادی نداریم. بنابراین این شخصیت در سریال ماسک نمی‌زد.

همکاری و تعامل با کارگردان: من وقتی سر یک کار می‌روم، مجموع عوامل را در نظر می‌گیرم. اولین چیزی که در نظر می‌گیرم، فیلمنامه و نقشی است که قرار است بازی کنم که این از نظر من حل شده بود. نکته بعدی گروه بازیگران سریال است که با توجه به حضور بازیگرانی چون: خانم متخصص، آقای فخیم‌زاده، محسن قصابیان، زنده‌یاد اطلسی و دوستان دیگر، این دلگرمی را به من می‌داد که با همبازی‌های خوبی در این کار مواجه هستم. بعد از فیلمنامه و بازیگران، عوامل پشت دوربین برای من در یک کار اهمیت دارد که خوشبختانه دوستان حرفه‌ای در این سریال حضور داشتند و با اغلب این دوستان قبلا کار کرده بودم. اما نخستین همکاری‌ام با کارگردان بود که چند جلسه با هم صحبت کردیم و متوجه شدم که خیلی اهل تعامل است، پیشنهادها را می‌پذیرد و می‌توان به ایشان اعتماد کرد. بنابراین اتفاق خوبی در این کار افتاد.

تصویر درستی از زحمات کادر درمان: البته که نمی‌شود حق مطلب را ادا کرد. چون کادر درمان در این سال‌ها به قدری زحمت کشیده و تلاش کرده که قابل جبران نیست. اما گروه تهیه و تولید از هیچ چیزی دریغ نکردند. یعنی هم بیمارستان صحرایی خوبی آماده شد و هم مشاوران خوبی در زمینه پزشکی و پرستاری کنار ما بودند. به نظرم تا حدودی که بگوییم قدرتان را می‌دانیم توانسته‌ایم اثری را آماده کنیم که درباره تلاش‌های این عزیزان باشد.

فاطمه عودباشی، زینب علیپور طهرانی/جام جم