آیا مصرف داروی رقیق‌کننده خون به همه افراد توصیه می‌شود؟

سال‌ ها توصیه می‌شد سالمندان روزانه یک قرص آسپرین مصرف کنند تا از حمله قلبی یا سکته مغزی در امان باشند اما از آنجا که بسیاری از توصیه‌ های پزشکی پس از مدتی ممکن است جای خود را به دیدگاه‌ های جدید دهد، در مورد مصرف آسپرین هم نظر محققان امروزه تغییر کرده و دیگر به افراد بالای ۶۰ سال چنین توصیه‌ ای نمی‌شود.

کد خبر: ۱۳۴۹۰۴۴

البته این توصیه خطاب به افرادی نیست که پیش از این برای پیشگیری از حمله یا سکته قلبی آسپرین مصرف می‌کردند و این افراد باید به مصرف داروی تجویزی خود زیر نظر پزشک معالج خود ادامه دهند، مگر این که با دستور پزشک معالج آن را قطع کنند.

در این میان، محققان هشدار می‌دهند مصرف آسپرین می‌تواند خطراتی در پی داشته باشد و افراد باید مراقب باشند.

به طورکلی، مصرف آسپرین با عوارضی مانند جوش‌ های پوستی، بروز زخم‌ های گوارشی، دردهای شکمی، سوزش سر دل، معده‌درد، خواب‌آلودگی، سردرد، گرفتگی عضلانی، حالت تهوع، التهاب معده و خونریزی همراه است. علاوه بر عوارض کلی که آسپرین به همراه دارد، با همه‌گیری بیماری کووید ۱۹، مصرف آسپرین در برخی مبتلایان به کرونا توصیه می‌شود تا از بروز لخته‌های خون در عروق خونی آنها پیشگیری شود. اما این‌که آیا همه مبتلایان به کرونا مجاز به مصرف آن هستند یا نه، پاسخی است که طی این گزارش به آن هم می‌پردازیم.

شواهد جدید علمی نشان می‌دهد در حالی که مصرف روزانه آسپرین می‌تواند از بروز سکته‌های قلبی و مغزی در برخی افراد جلوگیری کند اما ممکن است خطرات جدی مانند خونریزی داخلی برای سلامتی ایجاد کند.

در این میان باید جنبه‌های مختلف آن شامل فواید مصرف این دارو در پیشگیری از بروز سکته‌های قلبی و مغزی و خطرات احتمالی آن در خونریزی داخلی مورد ارزیابی و تجزیه و تحلیل قرار بگیرد.

خطر خونریزی بزرگ‌ترین خطری است که همه افراد، به‌ویژه افراد بدون عوامل پرخطر و سابقه بیماری‌های قلبی و سکته را تهدید می‌کند. بزرگ‌ترین خطری که افراد بالای ۶۰‌سال را تهدید می‌کند خطر خونریزی دستگاه گوارش است که با مصرف آسپرین افزایش می‌یابد.

بالا بودن خطر بیماری قلبی در افراد سیاهپوست

محققان بر این باورند که افراد سیاهپوست بیشتر در معرض چاقی، فشار خون بالا، کلسترول بالا، دیابت و بیماری‌های دیگر قرار دارند که اغلب با وضعیت ضعیف‌تر اجتماعی ــ اقتصادی در آنها و عدم دسترسی آسان‌تر به امکانات بهداشتی درمانی مرتبط است.

تمام این عوامل پرخطر می‌توانند باعث ایجاد بیماری‌های قلبی و عروقی در آنها شود. اگر چنین بیماری سابقه سکته یا حمله قلبی داشته باشد، آنگاه پزشک مصرف روزانه آسپرین را توصیه می‌کند. در غیر این صورت، نمی‌توان با تجویز این دارو، آنها را در معرض خطرات و عوارض جانبی آسپرین قرار داد.

اقدامات پیشگیرانه در کنار مصرف آسپرین

در حالی که آسپرین را می‌توان دارویی پیشگیری‌کننده در برابر بیماری‌های قلبی به‌شمار آورد، در کنار آن باید اقدامات پیشگیرانه دیگر ازجمله کاهش کلسترول، کنترل دیابت، کاهش وزن، ورزش و فعالیت بدنی و ترک سیگار را هم در دستور کار قرار داد. آسپرین به‌تنهایی نمی‌تواند به‌اندازه کافی از بروز حملات و سکته‌های قلبی پیشگیری کند. این در حالی است که رعایت این اقدامات پیشگیرانه حتی شما را از مصرف آسپرین بی‌نیاز می‌کند.

حساسیت به آسپرین

علاوه بر عوارضی که برای آسپرین اشاره شد، برخی افراد ممکن است به این دارو حساسیت داشته باشند. البته این حالت خیلی شایع نیست اما نمی‌توان وجود آن را در عده‌ای نادیده گرفت. مهم‌ترین عارضه‌ای که در حساسیت به آسپرین می‌توان به آن اشاره کرد، خونریزی‌های دستگاه گوارش است و باید پیش از تجویز این دارو برای بیماران، از وجود یا عدم وجود سابقه حساسیت به این دارو مطمئن شد. از این‌رو، حتی به افرادی هم که از این دارو استفاده می‌کنند، توصیه می‌شود پس از مصرف آسپرین آب فراوان بنوشند.

همه افراد نباید مصرف آسپرین را ترک کنند

مصرف آسپرین در تمام گروه‌ها به منظور پیشگیری از بروز بیماری‌های قلبی و عروقی توصیه نمی‌شود و طبق دستورات جدید، تنها در افرادی که سابقه حمله قلبی، استنت‌گذاری قلبی، عمل بای‌پس قلب و سکته قلبی و مغزی داشته‌اند به‌عنوان درمانی پیشگیرانه مورد استفاده قرار می‌گیرد. بنابراین، در برخی افراد مصرف این دارو بدون تجویز پزشک توصیه نمی‌شود و حتی ممکن است مکانیسم پاتولوژیک متفاوتی در بدن این افراد نسبت به مبتلایان به کووید ۱۹ ایجاد کند. اما در این میان عده‌ای هستند که باید برای ادامه یا حتی شروع درمان منظم با آسپرین برای پیشگیری از مشکلات قلبی و عروقی اقدام کنند، اگر بین ۴۰ تا ۷۰ سال سن دارید و در معرض ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی هستید و خطر خونریزی پایینی دارید، اگر سابقه قبلی حمله قلبی، سکته مغزی، استنت‌گذاری قلبی و عمل بای‌پس قلب دارید با نظر پزشک می‌توانید از آسپرین استفاده کنید. اما اگر کمتر از ۴۰ سال سن دارید یا با بالای ۷۰ سال سن، بدن سالمی دارید و اگر خطر بروز خونریزی ناشی از مصرف آسپرین به علت بیماری زمینه‌ای با مصرف داروهای دیگر در شما بالاست، مجاز به مصرف آسپرین نیستید.

آسپرین در دوران بارداری

مصرف آسپرین در دوران بارداری با احتیاط زیاد و فقط با تجویز پزشک باید صورت گیرد در غیر این صورت ممکن است عوارض جانبی شدیدی بر جنین به‌جا بگذارد. مصرف این دارو در دوران بارداری فقط زمانی تجویز می‌شود که فواید آن برای زن باردار بیشتر از عوارض دارو باشد.

مصرف دوزهای بالای آسپرین در سه ماهه سوم بارداری خطر مسدودشدن عروق قلبی جنین را افزایش می‌دهد. مصرف این دارو با دوز بالا در طولانی‌مدت در دوران بارداری همچنین خطر خونریزی مغزی نوزادان نارس را افزایش می‌دهد.

اسید سالیسیلیک موجود در آسپرین در شیر مادر ترشح می‌شود و به این ترتیب عوارضی برای نوزاد ایجاد می‌کند. بنابراین پزشکان توصیه می‌کنند مادران شیرده یک تا دو ساعت پس از مصرف آسپرین از شیردادن به نوزاد خودداری کنند تا عوارض ناشی از این دارو روی نوزادان کاهش یابد.

مصرف آسپرین در زمان ابتلا به کرونا

از زمان شیوع ویروس کرونا در دنیا، بسیاری از محققان توصیه کرده‌اند مبتلایان به کووید ۱۹ بهتر است برای جلوگیری از انعقاد خون از آسپرین استفاده کنند. اما این کار نباید بدون تجویز پزشک صورت بگیرد و افراد مبتلا ابتدا باید با پزشک مشورت کنند. به‌طورکلی، بروز حملات و سکته‌های قلبی و مغزی در بیمارانی که مبتلا به عفونت کووید ۱۹ به صورت علامت‌دار یا بدون علامت هستند، زیاد دیده می‌شود. در بیماری کرونا، مکانیسمی در بدن ایجاد می‌شود که حالت انعقادی بیش از حدی در خون افراد آلوده به ویروس ایجاد می‌شود. این مکانیسم باعث تشکیل لخته‌های خونی در عروق خونی تأمین‌کننده گردش خون مغزی و عروق کرونر بیمار می‌شود که در نتیجه، سکته‌های مغزی و حملات قلبی را به‌دنبال دارد. این عوارض با مصرف داروهای ضدانعقادی یا رقیق‌کننده‌های خون مانند آسپرین کاهش می‌یابد البته پیش‌بینی این که کدام‌یک از مبتلایان به کرونا دچار این عارضه می‌شوند، دشوار است. با توجه به توصیه‌های جدید، اقدامات پیشگیرانه‌ای مانند مصرف آسپرین در عین مفید بودن، تیغ دو‌لبه‌ای است که می‌تواند مضر هم باشد. بنابراین پیش از مصرف حتما باید با پزشک مشورت کرد و هر بیمار باید به طور موردی و شخصی تحت درمان قرار گیرد.

مراقب این عوارض باشید

محققان توصیه می‌کنند افرادی که از آسپرین استفاده می‌کنند در صورت مشاهده عوارضی مانند کهیر، دشواری در تنفس، تورم صورت، لب‌ها، زبان و گلو حتما به مراکز درمانی مراجعه کنند. علاوه بر این، در صورت مشاهده علائمی مثل زنگ‌زدن گوش‌ها، احساس گیجی، هذیان، سریع‌شدن تنفس و صرع، تهوع شدید، استفراغ و معده درد، مدفوع خونی، استفراغ خونی با ظاهری شبیه به دانه‌های قهوه، تبی که بیش از سه روز ادامه‌دار باشد، تورم یا درد در بدن بیش از ۱۰ روز مصرف دارو را حتما قطع کنید.