رمزگشایی از علت بالابودن نرخ ابتلا به سرطان‌های گوارش در استان مازندران

باید توجه داشت که استفاده از آب آشامیدنی سالم امروزه یک معضل جهانی است و تقریبا یک هفتم جمعیت جهان در معرض آب‌های آلوده هستند.

طبق آمارها 1.8 میلیون کودک به‌دلیل استفاده از این نوع آب‌ها به بیماری‌های التهابی مبتلا می‌شوند و متاسفانه فوت می‌کنند.

۱۵میلیون نفر هم به دلیل بیماری‌های مسری جان خود را از دست می‌دهند. اصولا ۸۰درصد بیماری‌های جهان ناشی از استفاده آب‌های ناپاک و دفع غیربهداشتی فاضلاب است. بحث بعدی وجود نیترات در آب است که ممکن است عاملی جدی برای ابتلا به سرطان باشد.

علل ابتلا به سرطان با تمرکز بر شرایط استان مازندران

در خصوص نرخ بالای ابتلا به سرطان در استان مازندران باید به نکات مهمی توجه کنیم.

اول این که افزایش امید به زندگی و بحث رعایت مسائل بهداشتی موجب شده سن افراد افزایش پیدا کرده و به موازات آن نیز ابتلا به سرطان بیشتر شود.

کودها و مواد شیمیایی از عواملی هستند که اگر صحیح استفاده نشوند می‌توانند عاملی برای ابتلا به سرطان در استان مازندران باشند که منطقه‌ متکی به کشاورزی است.

دوم مسأله مصرف غذاهای چرب، اضافه‌ وزن و کم‌ تحرکی که از علل بروز سرطان است. در کل اگر در نظر بگیریم سرطان معده شایع‌ترین نوع سرطان در استان مازندران است و سرطان سینه و مری در مقایسه با کل کشور شیوع بیشتری دارد.

در کل در استان مازندران ابتلا به سرطان‌های معده، روده بزرگ و مری شیوع بالایی دارد. اصولا تغییر رفتار می‌تواند تا ۵۰درصد شیوع سرطان را کاهش دهد.

اضافه وزن، چاقی، کم‌تحرکی، غذای سرخ‌کردنی و مصرف فست‌فود و از اینها مهم‌تر بهداشت پایین دهان و دندان علل مهمی‌ هستند که باید در شیوع بیماری سرطان به آن توجه کرد.

اصولا ورود فاضلاب به آب‌های سطحی و آلودگی آب آشامیدنی چاه‌ها نقش مهمی‌در ابتلا به سرطان می‌تواند داشته باشد. دو سوم جمعیت مازندران اضافه‌وزن دارد؛ یعنی نزدیک به ۶۲درصد خانم‌ها و ۴۷درصد آقایان چاق هستند و این می‌تواند خطر ابتلا به سرطان را بیشتر کند.

عوامل محیطی مانند نیترات‌ها و نیتریت در آب و سموم (خصوصا در سمومی که در کشت دوم برنج استفاده می‌شود) می‌تواند عامل زیادبودن سرطان در این منطقه باشد.

بر اساس تحقیقات انجام‌گرفته ثابت شده میکروب هلیکوباکتر عامل ایجاد سرطان معده و رشد این باکتری در غذاهایی است که بیرون از یخچال نگهداری می‌شود. بسیار مهم است که غذاها بلافاصله بعد از پخت در یخچال نگه‌داشته شود و از مصرف غذاهای مانده پرهیز شود.

بحث بعدی ترشی‌ها هستند که در مازندران مصرف‌شان بسیار مرسوم است و اینها گاهی حاوی قارچ و برخی هم کپک‌زده هستند و ثابت شده است که مصرف ترشی‌های مانده و غیربهداشتی می‌تواند عامل ابتلا به سرطان باشد.

راهکارهایی برای دورماندن از سرطان

راهکارهایی که برای مهار سرطان پیشنهاد می‌شود عمدتا مبتنی بر تغییر روش زندگی است؛ مانند کاهش وزن، مصرف‌نکردن فست‌فود و غذاهای چرب و ورزش مداوم حداقل چهار روز در هفته به مدت نیم‌ساعت در محله، مصرف میوه و سبزیجات تازه، استفاده صحیح از یخچال و نحوه نگهداری از مواد غذایی که بسیار مهم است. استفاده کارشناسی شده از سموم استاندارد به‌خصوص در کشت دوم برنج نیز در نوع خود حائز اهمیت بسزایی است.

بدیهی است در صورت استفاده از آب چاه باید به این نکات توجه کرد : فاصله چاه فاضلاب و آب به نسبت خاک منطقه متفاوت است. در صورتی که خاک شنی و سست باشد حداقل باید ۱۵ متر بین چاه فاضلاب و چاه آب آشامیدنی فاصله باشد. گاهی بسته به نوع خاک این فاصله تا ۷ متر هم قابل قبول است. هر چه خاک سست‌تر و شنی‌تر باشد احتمال آلودگی چاه آبی که در مجاورت چاه فاضلاب قرار دارد بیشتر است. سعی شود چاه فاضلاب در پایین‌دست و چاه آب آشامیدنی در بالادست باشد تا احتمال آلودگی آب آشامیدنی کمتر باشد.

توجه به زه‌آب‌های زمین‌های کشاورزی مهم است که اگر حجم زیادی از آب در مجاورت چاه آب قرار گیرد خود می‌تواند عامل آلودگی باشد. افرادی که از آب چاه استفاده می‌کنند باید به رنگ و طعم آن دقت کنند و هر چند وقت یک بار آب را در لیوان بریزند و به ذرات معلق و شناورش توجه کنند. اگر ذرات شناور یا ته‌نشین شده وجود داشته باشد نشانه آلودگی آب است.

گاهی لازم است میزان نیترات آب اندازه‌گیری شود. حتی در میزان بیشتر از ۱۰ پی‌پی‌ام می‌تواند برای نوزادان و افراد مسن مشکل‌ساز باشد. بهتر است گاهی آب را بجوشانید هرچند در همه موارد توصیه نمی‌شود و استاندارد نیست اما در شرایط بحرانی می‌تواند کمک‌کننده باشد.

در صورت بروز سیل یا این‌که ساخت‌وسازهای صنعتی وجود داشته باشد به تغییر رنگ، مزه و بوی آب باید حساس و هوشیار باشید و به‌ سرعت آب را مورد بررسی قرار دهید و در صورت آلوده‌ بودن از مصرف آن پرهیز کنید.

دکتر وحید حسینی - فوق تخصص گوارش و کبد و دانشیار دانشکده علوم پزشکی مازندران / روزنامه جام جم