احتمال کشف حیات در زهره باریکه امیدی که خاموش شد

سیاره‌ای آتشفشانی که حضور حیات از نوعی که ما می‌شناسیم روی آن ناممکن به نظر می‌رسد اما اوضاع در ارتفاعات جوی زهره کاملا متفاوت است.

ازجمله این تفاوت‌ها می‌توان به دما و فشار اشاره کرد که در این نواحی از سیاره به شرایط زمین بسیار نزدیک می‌شود.

برای چند دهه‌ این احتمال مطرح می‌شد که ممکن است برخی از این نواحی برای حضور گونه‌هایی از میکروارگانیسم‌ها مناسب باشد تا این‌که 24شهریور99، گروهی از محققان دانشگاه کاردیف به سرپرستی جین‌گریوز اعلام کردند شواهدی از حضور گاز فسفین در اتمسفر سیاره زهره یافته‌اند.

فسفین ترکیبی است که در زمین در جریان فعالیت‌های صنعتی تولید می‌شود یا بعضی از میکروب‌ها آن را می‌سازند.

در آن زمان نتیجه‌گیری گریوز و همکارانش این بود که وجود فسفین ممکن است نشانه‌ای از حضور میکروارگانیسم‌‌ها در ابرهای سیاره زهره باشد.

گرچه نتایج به‌دست‌آمده در این مطالعه بارها به‌چالش کشیده شده و بسیاری از بررسی‌های مجدد که دیگر گروه‌های تحقیقاتی انجام داده‌اند آن را کاملا رد می‌کند، به‌تازگی مطالعه جدیدی که از سوی جان هالسوورث و همکارانش از دانشگاه کویینز انجام شد نشان می‌دهد میزان فعالیت آبی در ابرهای زهره بسیار کمتر از حدی است که حیات بتواند در آن مجالی برای بروز پیدا کند.

فعالیت آبی پارامتری است بین اعداد صفر تا یک که آب خالص را با عدد یک و خشکی مطلق را با صفر نشان می‌دهند.

حداقل میزان فعالیت آبی که سلول‌ها می‌توانند در آن زندگی کنند عدد 0.585 است اما براساس یافته‌های مطالعه مذکور میزان فعالیت آبی محاسبه‌شده در ابرهای سیاره زهره 0.400 است؛ این یعنی ۱۰۰برابر خشک‌تر از حدی که سرسخت‌ترین میکروارگانیسم‌ها می‌توانند در آن دوام بیاورند.

مقصر اصلی کم‌بودن فعالیت آبی، شدت بالای اسیدسولفوریک در جو زهره است. وجود چنین شرایط اسیدی، فعالیت آبی را کاهش می‌دهد و برخلاف تصور قبلی که اتمسفر زهره می‌تواند از میکروارگانیزم‌ها محافظت کند، سلول‌ها به‌دلیل شرایط خاصی که در ابرهای سیاره حاکم است، نمی‌توانند عملکرد خود را به‌خوبی حفظ کنند و درنهایت هیچ حیاتی وجود نخواهد داشت.

البته هنوز نمی‌توان با اطمینان کامل دراین‌باره سخن گفت، زیرا شرایط اسیدی در همه‌جای جو سیاره زهره به‌طور یکنواخت پراکنده نشده و هنوز هم ممکن است در نقاطی از ابرهای سیاره محیطی مناسب برای حیات پیدا شود.

امین رضا کیفرگیر - دانش / روزنامه جام جم 

منابع: Nature، New Scientist، Space و phys.org