روز بزرگداشت شیخ صفی الدین اردبیلی معمار وحدت مذهبی و جغرافیایی ایران

به گزارش جام جم آنلاین اردبیل؛ روز چهارم مرداد به عنوان روز شیخ صفی الدین اردبیلی عارف نامی تاریخ تشیع و سلطان‌العارفین در تقویم رسمی کشور است، این روز نقطه عطف تاریخی برای استان اردبیل و یادآور معمار وحدت مذهبی و جغرافیایی کشور است.
 
۴ مرداد ۸۹۲ هجری قمری روز تولد شاه اسماعیل صفوی و تابستان سال ۹۰۷ قمری روز قیام شاه اسماعیل است که این دو تقارن در کنار سفر پر برکت مقام معظم رهبری به استان اردبیل در مرداد سال ۱۳۷۹ سبب شد تا این روز به نام استان اردبیل شناخته شود.
 
این روز به عنوان روز استان اردبیل به شورای عالی انقلاب فرهنگی پیشنهاد شد و با توجه به اینکه سنگ بنای تفکر وحدت مذهبی و جغرافیایی کشور با روی کار آمدن خاندان صفویه و قیام شاه اسماعیل گذاشته شده بود، روز چهارم مرداد به عنوان روز شیخ صفی‌الدین اردبیلی عارف نامی تاریخ تشیع در تقویم رسمی کشور ثبت شد.

 
با توجه به خدمات صفویه و شیخ صفی‌الدین به ایران و تشیع مناسب بود تا یک روز در تقویم رسمی کشور به نام سلطان‌العارفین ثبت شود که مناسب‌ترین روز برای ثبت این رویداد مهم روز چهارم مرداد بود چرا که چهارم مرداد جایگاه ویژه‌ای در استان اردبیل دارد.

روز استان اردبیل، روزی است که همزمان با آن در ۹۰۷ هجری شاه اسماعیل اول، حکومت شیعی ایرانی صفویان را تاسیس کرد؛ او فرزند دلاور اردبیل است. اسماعیل فرزند حیدر در ۹۰۵ هجری شروان را تصرف کرده و انتقام خون شیخ حیدر و شیخ جنید پدر و پدر بزرگش را از شروانشاهان گرفته بود.

دوره حکومت شاه اسماعیل قلمرو ایران بسط یافت و یکپارچگی ملی و مذهبی تحقق پیدا کرد، فرمانروایی او ۲۵ سال طول کشید و طی آن قلمرو ملی را تا جیحون در شرق و بغداد در غرب رساند. از آنجا که اردبیل زادگاه شاه اسماعیل و اجداد اوست، روز تاسیس دولت صفوی روز اردبیل نام گرفته است.

طبق اسناد تاریخی، سلسله صفویه به عنوان یکی از تاثیرگذارترین و مهم‌ترین سلسله‌های ایرانی پس از اسلام در روز چهارم مردادماه تاسیس شد و شاهد نوآوری‌های علمی و معماری شگرفی در زمان صفویان هستیم به‌طوری‌که دانشمندان ایران سرآمد جهانیان شدند.
در این دوره دانشمندان و عارفان بسیاری از جمله ملاصدرا شیرازی، شیخ بهانی، سپهسالار الله وردی خان، حسین خوانساری، علامه مجلسی، میرداماد در کنار هنرمندان برجسته‌ای همچون میرعماد، آقامیرک، رضا عباسی و. حضور داشتند که هر کدام در حرفه خود صاحب سبک بودند وهنوز هم آثار این دانشمندان و نبوغ آن‌ها در جهان بی‌مثال است.

شیخ صفی‌الدین اردبیلی نامش با فرهنگ و تاریخ و روز اردبیل گره خورده است، او را با اشعارش که به زبان آذری سروده می‌شناسند و از همه مهمتر او نیای خاندان صفویه نیز بوده است. شیخ صفی‌الدین اردبیلی یک زاهد و شاعر تمام عیار اردبیلی بود که توانست رد پای خود را در ایران برجای بگذارد و بزرگداشت این شخصیت بزرگ تاریخ‌ساز همه‌ساله به صورت باشکوه با برنامه‌ها و همایش‌های مختلف به ویژه در سال‌های اخیر برگزار می‌شد.

 
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اردبیل در گفتگو با رادیو مرکز اردبیل گفت: ثبت ۴ مرداد در تقویم رسمی کشور به عنوان روز ملی بزرگداشت شیخ صفی الدین اردبیلی و روز اردبیل نقطه عطف مهمی برای استان اردبیل است.

فلاحی اظهار کرد: روز چهارم مردادماه سالروز استقرار سلسله صفویه یکی از مهمترین رویداد‌های تاریخی کشور است که برخی مورخان تاریخ این خطه را به قبل و بعد از آن تقسیم می‌کنند.

وی افزود: چهارم مرداد روزی است که شاه اسماعیل صفوی از نوادگان شیخ صفی‌الدین اردبیلی در چنین تاریخی توانست با اعلام رسمی حکومتی منسجم وحدت ملی و دینی را در کشور حاکم کرده و با برافراشتن پرچم شیعه، اتحاد سیاسی و مذهبی را در کشوری که با حکومت‌های ملوک الطوایفی پاره پاره شده بود، فراهم آورد.

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اردبیل بیان کرد: خدمات شیخ صفی و فرزند وی شاه اسماعیل صفوی در حالی ایران را به انسجام رسانید که تا به امروز برکات آن ملموس بوده و به عینه قابل مشاهده است، اما در طرح، اطلاع‌رسانی و تبیین آن ضعف‌های قابل توجهی مشاهده می‌شود که موجب شد موضوع ثبت این روز تاریخی در تقویم رسمی کشور طی سال‌های اخیر به مطالبه جدی اصحاب فرهنگ استان تبدیل شود.

مسئولیت خطیر مسئولان در تبیین هویت تاریخی
فلاحی ادامه داد: در راستای پاسخ به این مطالبه بزرگداشت سالانه هفته استان اردبیل از چهارم مرداد به مدت یک هفته، راه‌اندازی پژوهشکده صفویه‌شناسی، حمایت از رساله‌های مرتبط با صفویه، همایش علمی سالانه صفویه‌شناسی، مرمت، صیانت و معرفی مجموعه جهانی بقعه شیخ صفی‌الدین اردبیلی و سایر اقدامات صورت گرفته از گذشته در راستای تبیین هویت تاریخی دوره صفوی انجام شده است.

مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان اردبیل گفت: با این وجود مسئولان ثبت چهارم مرداد در تقویم رسمی کشور را نقطه عطف برنامه‌های خود توصیف کرده‌اند که با تحقق آن مسئولیت خطیری متوجه اصحاب فرهنگ و دستگاه‌های فرهنگی خواهد شد.

وی افزود: در این راستا نقش صفویه در شکوفایی هنر و معماری، تاثیر بانوان دوره صفوی در شکل‌گیری رویداد‌های تاریخی، اثرات ماندگار در فرهنگ کشور، تغییر ادبیات با اعلام زبان فارسی به عنوان زبان رسمی کشور، رویداد‌های برون‌مرزی و بین‌المللی که در عهد صفوی به وقوع پیوست و اثرات آن همچنان باقی است و تاثیر تصمیمات شاه اسماعیل و حاکمان بعد از وی در وضعیت سیاسی امروز کشور، نیازمند تحقیق و پژوهش است.