8+1 واکسن

به گزارش جام جم آنلاین ، واکسن های تایید شده هر کدام ویژگی خاصی دارند. البته برخی از آنها از لحاظ ماهیت ساخت شبیه به یکدیگر هستند. این واکسن های کرونا در کشورهای مختلف توزیع شده اند هرچند سهم برخی از کشورها از واکسن های ساخته شده صفر بوده است.

شرح این 9 واکسن که البته یکی از آنها هنوز وارد چرخه واکسینه نشده در ادامه آمده است. باید به این مسئله توجه داشت که برکت از ایران جدیدترین واکسن به شمار می رود. 

سینوواک (کروناواک)

سینوواک محصول چینی هاست و در میان واکسن هایی که اکنون در سراسر جهان مورد استفاده قرار گرفته اند کمترین میزان اثربخشی را دارد. این واکسن 59.50 درصد از بروز کرونای علامت دار جلوگیری می کند و تا 84 درصد هم از بیماری شدید کرونا و مرگ ناشی از آن ممانعت به عمل می آورد. واکسن سینوواک فعلا به ایران صادر نشده است. سینوواک به صورت دو دوز است و در واقع یک ویروس غیرفعال شده به شمار می رود که تزریق می شود.

فعلا برنامه ای برای صادرات سینوواک به ایران وجود ندارد. 

آسترازنکا

یکی از جنجالی ترین، مشکل دارترین و پربحث ترین واکسن های کرونا در جهان را بریتانیایی ها ساختند، واکسنی به نام آکسفورد آسترازنکا.  این واکسن بر روی جوانان عوارضی جدی را پدید آورده است تا دانشگاه آکسفورد که این واکسن را ساخته بود به فکر جدی برای اصلاح آن بیفتد. به هر حال آسترازنکا از سوی سازمان جهانی بهداشت تایید شده است و در دو نوبت باید تزریق شود.

این واکسن به صورت وایرال وکتور تضعیف شده است، یعنی ویروس ضعیف شده سرماخوردگی در آن به کار رفته. به صورت علمی تر و دقیق تر این واکسن ها در واقع واکسن هایی که حاوی وکتورهای ویروسی هستند و  برای حمل ژن های ویروس کرونا طراحی شده اند. برخی از واکسن های وکتور(ناقل) ویروسی وارد سلول ها می شوند و باعث تولید پروتئین های ویروسی می شوند. سایر وکتورهای ویروسی به آرامی تکثیر می شوند و پروتئین های ویروس کرونا را در سطح خود حمل می کنند.

آسترازنکای آکسفورد به ایران وارد نشد اما آسترازنکای کره جنوبی در روند واکسیناسیون بالای 70 ساله ها در ایران استفاده شد.

آسترازنکا از کرونای علامت دار 76 درصد و از کرونای شدید و مرگ ناشی از آن 100 درصد جلوگیری می کند.

فایزر/بایونتک

این مورد محصول مشترک آمریکا و آلمان است و نخستین واکسنی بود که در روند واکسیناسیون همگانی در آمریکا مورد استفاده قرار گرفت.

این واکسن به صورت mRNA ساخته شده است. ماهیت این نوع واکسن ها به این شکل است که فرد به جای تزریق پروتئین ویروسی، مواد ژنتیکی (mRNA) را دریافت می کند که این مواد ژنتیکی، پروتئین ویروسی را کد دار کرده و وقتی که این دستورالعمل های ژنتیکی به قسمت فوقانی و بالایی بازوها تزریق می شود، سلول های عضلانی با ترجمه این کدها، پروتئین های ویروسی را مستقیما در بدن ایجاد می کنند.

فایزر/بایونتک از کرونای علامت دار 95 درصد و از کرونای شدید و مرگ ناشی از آن 100 درصد جلوگیری می کند. واکسن در دو دوز تزریق می شود.

این واکسن در روند واکسینه همگانی درایران مورد استفاده قرار نمی گیرد.

مدرنا

دیگر مورد که ساخت آمریکا محسوب می شود و دومین واکسنی در این کشور بود که در واکسینه همگانی استفاده شد.

ساختار این واکسن شبیه به فایزر/بایونتک است و دقیقا ماهیت آن را دارد، بدان معنا که به صورت mRNA تهیه شده و در دو دوز تزریق می شود.

البته میزان اثرگذاری آن برای جلوگیری از کرونای علامت دار کمتر از واکسن فایزر/بایونتک است و این عدد 90 درصد ارزیابی شده اما در مقابل کاهش بیماری شدید و مرگ و میر همان اثربخشی 100 درصد را دارد.

این واکسن نیز در روند واکسینه همگانی درایران مورد استفاده قرار نمی گیرد.

جانسون اند جانسون

این واکسن را نیز آمریکایی ها ساختند اما اشکالاتی داشت و جنجال زیادی به پا کرد، به حدی که در برخی از کشورها استفاده از آن ممنوع شد.

جانسون در حال حاضر تنها واکسن تک دوز در جهان به شمار می رود.

این واکسن همانند آسترازنکا به صورت وایرال وکتور تهیه شده است.

واکسن جانسون و جانسون از کرونای علامت دار 67 درصد و از کرونای شدید و مرگ ناشی از آن 100 درصد جلوگیری می کند.

این واکسن در ایران مورد استفاده قرار نمی گیرد.

اسپوتنیک وی

یکی از واکسن های ساخت روسیه که اکنون در ابعاد بین المللی مورد استفاده قرار گرفته است.

واکسن روس ها وایرال وکتور است و در دو نوبت باید تزریق شود.

اسپوتنیک وی از کرونای علامت دار 92 درصد و از کرونای شدید و مرگ ناشی از آن 100 درصد جلوگیری می کند.

این واکسن در واکسیناسیون همگانی ایران مورد استفاده قرار می گیرد و به تازگی یک محموله دیگر از آن وارد ایران شده است.

سینوفارم

چینی ها واکسن های خود را شبیه به هم ساخته اند بدان معنا که سینوواک همانند سینوفارم به صورت ویروس غیرفعال کرونا تهیه شده و تزریق می شود.

نحوه تزریق آن به صورت دو دوز است.

سینوفارم از کرونای علامت دار 73 درصد و از کرونای شدید و مرگ ناشی از آن 100 درصد جلوگیری می کند.

از سینوفارم چین هم در روند واکسینه همگانی در ایران استفاده شده است.

برکت

«کوو ایران برکت» و یا به طور خلاصه شده برکت، نخستین واکسن ایرانی است که آزمایشات فازهای مختلف را با موفقیت پشت سر می‌گذارد و این خبر به طور رسمی اعلام شد. به این ترتیب برکت با پایان دادن به آزمایشات از این پس به طور رسمی در مسیر واکسینه جمعیت کشور اضافه می شود. 

پیش از این رئیس مرکز تحقیقات ویروس شناسی وزارت بهداشت از تولید سه میلیون دوز از این واکسن تا تیر ماه خبر داده بود.

این واکسن در نهایت تمامی مراحل را با موفقیت پشت سر گذاشت و به زودی در چرخه واکسینه همگانی در کشور قرار می گیرد.

وزیر بهداشت پیش از این از صادرات این واکسن هم خبر داده بود. این واکسن توسط شرکت داروسازی شفا به مرحله تولید انبوه می رسد.

مطابق اطلاعات ثبت شده این واکسن در فهرست سازمان جهانی بهداشت، واکسن مورد آزمایش داروسازی شفا با استفاده از روش ویروس غیرفعال شده(Inactivated virus) تولید شده است.

مینو محرز که یکی از اعضای شورای تولید واکسن برکت است اثربخشی این واکسن را بالای 90 درصد ارزیابی کرده هر چند هم او و هم سایر اعضای کمیته علمی در مصاحبه های مختلف تاکید کردند که برای مشخص شدن اثربخشی واقعی این واکسن باید تا زمان واکسیناسیون همگانی صبر کرد. اما آزمایشات مراحل بالینی نشان داده که برکت بالای 90 درصد اثربخشی دارد.

در روش سنتی تولید واکسن‌ علیه بیماری‌های ویروسی معمولا از ویروس ضعیف یا کشته شده آن برای تحریک سیستم ایمنی بدن انسان استفاده می‌شود. سپس وقتی بدن برای دفعه بعدی با آن ویروس خاص مواجه می‌شود، پادتن(آنتی‌بادی) خاصی تولید می‌کند، درست شبیه نحوه ایمن‌سازی بدن در مقابل بیماری فلج اطفال.

شرکت داروسازی «سینوفارم» و «سینوواک» چین نیز که پیشتر واکسن‌های ویروس کرونا را به بازار عرضه کرده‌اند، از روشی مشابه شرکت شفا استفاده کرده‌اند.

نوواواکس

جدیدترین واکسن در جهان کرونا زده نوواواکس است که در مریلند آمریکا ساخته شده و از سپتامبر (شهریور) وارد چرخه واکسیناسیون می شود.

توان و اثربخشی نوواواکس در برابر کرونای با علامت و جلوگیری از مرگ و بیماری شدید به ترتیب 90.4 و 100 درصد ارزیابی شده است.

این واکسن به صورت پروتئینی تهیه شده است.

محصول جدید آمریکا نیز در ایران مورد استفاده قرار نخواهد گرفت. 

و دیگر واکسن ها... 

*به زودی واکسن های دیگری از کشورهای مختلف به خصوص ایران وارد چرخه واکسینه خواهد شد. واکسن های ایرانی رازی، پاستور (مشترک با کوبا) و فخرا هستند.

ضمن اینکه دولت های فرانسه و استرالیا و البته هند نیز واکسن های دیگری در دست ساخت دارند. واکسن بهارات هند نیز در روند واکسیناسیون جهانی حضور دارد اما در این گزارش به آن پرداخته نشده است.

هیلدا حسینی خواه / جام جم آنلاین