رودست ارتش به سوچی

این كودتا در حالی صورت گرفت كه حزب حاكم اتحادیه ملی دموكراسی به رهبری سوچی در انتخابات میانمار ادعای پیروزی كرده بود.

ارتش میانمار سحرگاه دوشنبه اول فوریه (به وقت محلی) آنگ سان‌سوچی و وین مینت رئیس‌جمهوری و چندین مقام بلندپایه دیگر دولت را بازداشت كرد.

چنانچه شبكه دویچه وله گزارش داده است، حزب اتحادیه ملی دموكراسی، مردم میانمار را فراخوانده تا در برابر كودتای نظامی از خود مقاومت به خرج دهند که كشور به دوران دیكتاتوری نظامی بازنگردد.

چند ساعت بعد از این اتفاقات ارتش میانمار اعلام وضعیت اضطراری كرد. تلویزیون نظامی اعلام كرد كه از دولت غیرنظامی سلب قدرت شده است.

شاهدان عینی گفته‌اند كه خودروهای نظامی در بزرگ‌ترین شهر میانمار، رانگون مستقر شده‌اند. اینترنت، شبكه تلفن و موبایل نیز قطع شده است. براساس آخرین خبرها، رهبران چندین حزب كوچك نیز جزو بازداشت‌شدگان هستند.

شبكه تلویزیونی دولتی MRTV در فیسبوك نوشته كه به دلیل مشكلات فنی قادر به پخش برنامه نیست. اتحادیه بانك‌های میانمار نیز اعلام كرد كه به دلیل كاهش پهنای باند اینترنت، تمامی بانك‌های كشور تعطیل شده‌اند. حزب اتحادیه ملی دموكراسی در انتخابات ماه نوامبر پیروز شد.

ارتش میانمار اما می‌گوید در انتخابات تقلب شده است. بالاترین مقام ارتش نیز تهدید كرده بود كه در صورت رعایت نكردن قانون اساسی آن را فسخ خواهد كرد.

از این رو، وقوع كودتا در میانمار طی روزهای اخیر قابل پیش‌بینی بود. با این‌حال آنگ سان‌ سوچی كه خود در فربه كردن نظامیان و خصوصا استفاده از قدرت آنها علیه مسلمانان میانمار و نسل‌كشی آنها نقش داشته، هرگز تصور نمی‌كرد روزی از نظامیان این كشور رودست بخورد!

براساس قانون اساسی سال ۲۰۰۸ یك‌چهارم كرسی‌های پارلمان در اختیار نیروهای ارتش است. همچنین براساس یك ماده الحاقی در قانون اساسی، سوچی نمی‌تواند رئیس‌جمهوری باشد بلكه به عنوان رئیس بالقوه دولت یا نخست‌وزیر بالقوه خدمت می‌كند.

بدون رضایت ارتش تغییر قانون اساسی نیز ممكن نیست. علاوه‌بر آن مهم‌ترین وزارتخانه‌ها نیز در اختیار ارتش است.

آنگ سان‌سوچی ۷۵ ساله در دوران دیكتاتوری نظامی در میانمار ۱۵ سال در حبس خانگی بود. او پس از رسیدن به قدرت به دلیل سركوب شدید و غیرانسانی اقلیت روهینگیا و نیز انجام ندادن وعده اصلاحات دموكراتیك، در سطح بین‌المللی بسیار مورد انتقاد قرار گرفت. میانمار در جنوب‌شرقی آسیا قرار داشته و ۵۰ میلیون جمعیت دارد.

بازخوانی یك پرونده تاریك

بازخوانی پرونده كشتار و نسل كشی مسلمانان روهینگیا در میانمار، دل هر انسانی را به درد می‌آورد. آنگ سان‌سوچی، رهبر دولت میانمار در دسامبر سال ۲۰۱۹ میلادی و در دادگاه كیفری بین‌المللی مستقر در لاهه از عملكرد كشورش در برابر اتهام نسل‌كشی مسلمانان روهینگیا دفاع كرد.

او پرونده علیه میانمار را ناقص و نادرست خواند. این در حالی بود كه صحنه‌های رقت‌بار ضبط‌شده و البته محدود توسط برخی عكاسان و خبرنگاران، حكایت از عمق فاجعه داشت.

دادگاه كیفری لاهه كه به مدت سه روز ادامه داشت، به دنبال شكایت دولت گامبیا، به نمایندگی از ده‌‌ها كشور مسلمان دیگر، تشكیل شده بود، اما در نهایت، مانعی را برای ادامه حضور سوچی و محكومیت اساسی وی در این پرونده خونین ایجاد نكرد.

دولت گامبیا از ارتش میانمار، افراد وابسته و تحت حمایت آن شكایت كرده و آنها را به حمله به روستاهای اقلیت روهینگیا و كشتن، تخریب اموال و آواره كردن چند صد هزار نفر متهم كرده است.

آنگ سان‌ سوچی كه جایزه نوبل صلح را در سال ۱۹۹۱ برنده شد، در دادگاه اتهام نسل‌كشی را رد كرده و مدعی شده بود كه مسؤولیت كشتار و آوارگی مسلمانان روهینگیا با شبه‌نظامیان روهینگیاست كه برای استقلال می‌جنگند.

با این‌حال سوچی اذعان كرد كه ارتش كمی در این خصوص زیاده‌روی كرده است! بر اثر این حملات، هزاران مسلمان به سخت‌ترین نحو ممكن توسط بوداییان و ارتش میانمار كشته شده و بیش از یك میلیون نفر آواره شدند.

بسیاری از آوارگان نیز در مسیر رسیدن به كشورهای دیگر، جان خود را از دست داده‌اند. پس از خروج صدها هزار مسلمان از میانمار (كه حتی دولت سوچی از ارائه تابعیت به آنها خودداری كرده بود)، آنها در كمپ‌های فشرده و به دور از هرگونه امكانات ممكن نگهداری شده و سازمان ملل متحد نیز تحت‌تاثیر تلاش‌های آمریكا و كشورهای اروپایی، اقدامی برای بازگرداندن آنها به خاك خود صورت نداد.

سوچی وعده داده بود كه میانمار به بازگرداندن آواره‌های روهینگیا به كشور متعهد است، اما در عمل كمترین اقدامی دراین خصوص صورت نداد حتی پس از سال ۲۰۱۹ میلادی، اقدامات خصمانه ارتش و بوداییان علیه اندك مسلمانان باقیمانده در میانمار افزایش یافت.

اكنون آنگ سان‌سوچی، خود هدف كودتای ارتشی قرار گرفته است كه قبلا از سركوبگری آنها علیه مسلمانان دفاع كرده بود! سوچی تصور نمی‌كرد روزی از ارتش كودتاگر میانمار رودست بخورد.

آغاز مداخله دولت بایدن در شرق آسیا

كاخ سفید بلافاصله پس از اطلاع یافتن از بازداشت سوچی و مقامات دولتی، طی بیانیه‌ای اعلام كرد: «ایالات متحده هرگونه تلاشی برای تغییر نتایج انتخابات اخیر و جلوگیری از روند گذار به دموكراسی در میانمار را رد كرده و در صورتی كه شرایط به حالت قبلی باز نگردد، علیه كسانی كه مسؤولیت دارند اقدام خواهد كرد.»

آنتونی بلینكن، وزیر خارجه آمریكا نیز خواهان آزادی فوری اعضای دولت میانمار شده است. دولت استرالیا كودتا در میانمار را محكوم كرده و خواهان آزادی فوری دستگیرشدگان شده است.

دولت ژاپن نیز گفته است اوضاع را زیر نظر دارد و فعلا برنامه‌ای برای بازگرداندن اتباع این كشور از میانمار ندارد.

كشورهای اروپایی نیز وقوع كودتا در میانمار را محكوم كرده‌اند. این در حالی است كه در جریان نسل‌كشی مسلمانان توسط دولت سوچی و كشتار و سوزاندن زنان و كودكان مسلمان روهینگیا در آتش (توسط بوداییان و نیروهای نظامی - امنیتی تحت فرمان دولت سوچی)، آمریكا و كشورهای اروپایی از حامیان پشت پرده این جنایات بودند.

به عبارت بهتر، جنایاتی كه توسط دولت سوچی و طی سال‌های اخیر علیه مسلمانان میانمار صورت گرفته، با چراغ سبز مقامات غربی انجام شد.

محمد علیزاده - بین الملل / روزنامه جام جم