رمزارزهای رو به پایان

نبض رمزارزها دوباره تند می‌زند

همان‌طور که گفتیم قیمت بیت‌کوین در سال ۲۰۱۹، سیر صعود مناسبی را تجربه کرد و با رد شدن از ده هزار دلار، رکورد بیشترین قیمت سال را شکست. این رشد که بالاتر از ۵۰ درصد به حساب می‌آید، کمی فروکش کرده و به
8000 دلار رسید. (در زمان نگارش این گزارش، یعنی
۲۲ آبان ارزش هر بیت‌کوین ۸ هزار و ۷۷۵ دلار است) اگر می‌خواهید ارزش هر بیت‌کوین به پول کشور خودمان را بدانید، باید بتوانید عدد عجیب و قریب 369،471،796 ریال را بخوانید. تازه این در شرایطی است که قیمت هر دلار را چهار هزار و ۲۰۰ تومان در نظر بگیریم. حالا پیش‌بینی می‌شود بار دیگر نبض بازار رمزارزها تندتر شود و ارزش بیت‌کوین به رقم افسانه‌ای سال ۲۰۱۷ نزدیک شود. پیش‌بینی این است که تا سال ۲۰۲۰ قیمت هر بیت‌کوین به ۱۹هزار دلار برسد. این در حالی است که در سال ۲۰۱۷ شاهد بیشتر از این هم بوده‌ایم، اما خیلی زود این مقدار به شکل وحشتناکی سقوط کرد. با این وجود پیش‌بینی‌ها از ثبات بیشتری برای رشد چشمگیر بیت‌کوین در سال ۲۰۲۰ خبر می‌دهند.

آخر بیت‌کوین نزدیک است!

۱۱ سال پیش که بیت‌کوین کار خود را شروع کرد، یک محدودیت برای مجموع بیت‌کوین‌های موجود در جهان اعلام شد؛ محدودیتی که در همان جزوه ۹ صفحه‌ای ساتوشی ناکاموتو (خالق بیت‌کوین) به آن اشاره شده بود. مقدار این محدودیت، عرضه ۲۱ میلیون واحد است؛ یعنی تنها ۲۱ میلیون واحد بیت‌کوین برای استخراج کردن وجود دارد. اگر بخواهیم کمی این مساله را باز کنیم، فرض کنید بانک مرکزی اعلام کند اسکناس‌های موجود در کشور یک مقدار معین است و قرار نیست هیچ اسکناس جدیدی بعد از آن تولید شود. در ۱۹ اکتبر سال ۲۰۱۹، مقدار بیت‌کوین‌های استخراج شده به ۱۸ میلیون واحد رسید، یعنی تنها سه میلیون واحد بیت‌کوین دیگر برای ماینرها باقی مانده تا آن را استخراج کنند. این در شرایطی است که از ۱۸ میلیون بیت‌کوین نزدیک به هفت میلیون واحد آن در اختیار خالق این رمزارز یعنی همان ساتوشی ناکاموتو قرار دارد و کسی دسترسی به آن مقدار ندارد. در سال ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ مقدار استخراج بیت‌کوین چهار میلیون واحد بوده است. از آنجا که با کمتر شدن مقدار بیت‌کوین‌های استخراج نشده، استخراج کردن آنها هم سخت‌تر می‌شود، در خوشبینانه‌ترین حالت می‌توان انتظار داشت که تا سه یا چهار سال آینده تمام ۲۱میلیون واحد بیت‌کوین موجود استخراج شود. انگار تمام طلاهای جهان یا تمام نفت‌های موجود در کره‌زمین از زیر خاک و اعماق اقیانوس‌ها بیرون بیاید. یک تحلیل دم‌دستی، این پیش‌بینی را پیش روی ما قرار می‌دهد که قیمت بیت‌کوین به شکل سرسام‌آوری بالا برود و سرنوشت رمزارزهای دیگر را هم تغییر دهد، اما این پیش‌بینی همان‌طور که گفتیم خیلی دم دستی است و ده‌ها مساله تاثیرگذار دیگر می‌تواند سرنوشت بیت‌کوین را بعد از پایان محدودیت عوض کند.

سکه مجهول؛ دشمن جدید محیط‌زیست

شاید فکر کنید پولی که فیزیکی نیست و برای چاپ اسکناس‌های آن نیاز به قطع هیچ درختی نیست، می‌تواند دوستدار واقعی طبیعت و راهی برای نجات تغییرات شرایط اقلیمی باشد، اما آمار و ارقام، چیز دیگری را نشان می‌دهد که خبر از یک فاجعه محیط‌زیستی می‌دهد. شاید باورش خیلی سخت باشد، اما استفاده از بیت‌کوین در یک سال به اندازه شهرهای بزرگی مانند لاس‌وگاس، هامبورگ و منچستر، کربن‌دی‌اکسید تولید می‌کند؛ یعنی نزدیک به ۲۲ مگاتن کربن‌دی‌اکسید در سال. همچنین پیش‌بینی می‌شود این مقدار تا سال ۲۰۲۰ به چهار برابر میزان فعلی برسد.
علاوه بر این استخراج بیت‌کوین نیز مقدار قابل توجهی انرژی مصرف می‌کند. ماینرها یا همان معدنچی‌های بیت‌کوینی به صورت ۲۴ ساعته و دائمی در حال تحلیل داده روی سخت‌افزارهای قدرتمند خود هستند که میزان قابل توجهی برق مصرف می‌کند. جالب است بدانید عدد تقریبی برای مصرف برق لازم برای استخراج بیت‌کوین در جهان نزدیک به ۲۲تراوات‌ساعت است که عددی بسیار بزرگ و سرسام‌آور است. همچنین میزان مصرف انرژی بیت‌کوین در ازای هر تراکنش به‌تنهایی بیشتر از مجموع مصرف شبکه جهانی بانک‌هاست. چنین میزانی از مصرف که در حال افزایش نیز هست، آثار زیست‌محیطی بسیار وحشتناکی به همراه خواهد داشت و در ده سال آینده، فاجعه اقلیمی برگشت‌ناپذیری را رقم خواهد زد.

هویت مشخص؛ محکوم به شکست

از دو سال پیش پاول دورف، مدیرعامل تلگرام، خبر از انتشار رمزارز این شرکت با نام گرام داد. از همان زمان فیس‌بوک هم عرضه رمزارز خود را بسیار جدی دنبال کرده است، اما تاکنون هیچ‌کدام از آنها موفق نشده‌اند رمزارز خود را منتشر کنند. انگار بعد از موفقیت کنترل‌ناپذیر بیت‌کوین، اقتصادهای بزرگ جهان دیگر تمایلی ندارند که رمزارزها، سکان قدرت را از ارزهای واقعی مانند دلار و یورو بگیرند. تا جایی که چندی پیش، گروه ۷ که از هفت کشور ثروتمند دنیا تشکیل شده است، در بیانیه‌ای انتشار رمزارز فیس‌بوک را در هاله‌ای از ابهام قرار دادد.

طبق این بیانیه، لیبرا یا همان رمزارز فیس‌بوک تا زمانی که تحلیل درستی در مورد خطرات آن انجام نشود، اجازه انتشار نخواهد داشت. این بیانیه مهر تاییدی بر این فرضیه است که رمزارز با هویت مشخص، محکوم به شکست خواهد بود. جالب است بدانید که بیت‌کوین اولین رمزارز منتشر‌شده نبود، اما همین هویت مجهول ساتوشی ناکاموتو، یکی از رمزهای موفقیت بیت‌کوین بوده است. از طرف دیگر، ارز رایج خلافکاران جهان، همین بیت‌کوین است؛ پولی که به هیچ وجه قابل ردیابی نیست و تمام دارک وب یا همان نیمه تاریک و غیرقابل دسترس وب را به تسخیر خود درآورده است. همچنین یکی از محتمل‌ترین افرادی که ممکن است چهره واقعی پشت شخصیت ساتوشی ناکاموتو باشد، پاول لرو است. یک خلافکار، کلاهبردار، قاچاقچی و البته مجرم سایبری که در حال حاضر سال‌های محکومیتش را در زندان می‌گذراند. با وجود این‌که در حال حاضر هر روز به تعداد عابربانک‌های بیت‌کوین در سراسر جهان اضافه می‌شود و کشورهایی مثل چین، روسیه و همچنین کشور خودمان که پیش از این استخراج و مبادلات بیت‌کوین را یک عمل مجرمانه می‌دانستند، حالا رویکردی متفاوت نسبت به آن دارند، اما باز هم نمی‌توان انتظار داشت که رمزارزهای دیگری که با هویتی مشخص عرضه خواهند شد، بتوانند عملکردی شبیه به پول محبوب خلافکاران جهان، یعنی بیت‌کوین داشته باشند. حالا باید دید بعد از تمام شدن بیت‌کوین و همچنین راهیابی نهایی رمزارزهایی مانند لیبرا، می‌توان آینده‌ای برای رمزارزها آن هم با شفافیت کامل در نظر گرفت یا خیر.

صنعتی که دیر جدی گرفته شد

همان‌طور که می‌دانید، اوج مصرف بیت‌کوین در معادلاتی است که دو طرف آن علاقه‌ای به ردیابی مبادلات خود ندارند. یعنی نه نظام مالیاتی روی آن نظارت دارد و نه لازم است به کسی یا دولتی توضیح دهند که این پول از طرف چه کسی و در ازای چه چیزی به دست آنها رسیده است. همین مساله باعث شده است خیلی از کشورهایی که معمولا در مسائل اقتصادی محتاط‌تر عمل می‌کنند، تمایلی به شکل‌گیری صنعتی در کشورشان حول محور بیت‌کوین نداشته باشند. اما حالا آن هم در زمانی که به مقدار پایانی بیت‌کوین نزدیک می‌شویم، استخراج بیت‌کوین در کشورهایی مانند چین، ایران و روسیه شکلی قانونی به خود گرفته است. تا جایی که در کشور چین کسانی که خرید خود را با بیت‌کوین از سایت علی‌بابا انجام دهند، ۵ درصد مبلغ خود را پس خواهند گرفت. روسیه نیز دنبال تسخیر ۲۰ درصد از بازار استخراج بین‌کوین است. در ایران نیز تحولات زیادی در مورد بیت‌کوین اتفاق افتاده به طوری که استخراج بیت‌کوین به عنوان یک صنعت پذیرفته شده و قرار است برق با تعرفه صنعتی در اختیار استخراج‌کننده‌های بیت‌کوین که دارای مجوز باشند قرار بگیرد. طبق گفته سخنگوی صنعت برق، قیمت برق برای استخراج‌کنندگان ارز دیجیتال به ازای هر کیلووات ۹۶۵ تومان تعیین خواهد شد که در هشت ماه غیر گرم سال معادل 480تومان محاسبه می شود. همچنین استخراج کننده‌ها 300ساعت در سال امکان استفاده از برق شبکه را ندارند. باید قبول کنیم که کمی دیر سراغ این صنعت رفته‌ایم و با توجه به مقدار محدود بیت‌کوین باقیمانده، دیگر این صنعت یک بهشت برای درآمدزایی نیست و با توجه به قیمت انرژی و زیرساخت‌های لازم، آنقدرها هم دیگر سودآور و هیجان‌انگیز نخواهد بود.

تمام صعودها و سقوط‌های تاریخی بیت‌کوین

بیت‌کوین کار خود را در سال ۲۰۱۰ با رقم کمتر از یک دلار شروع کرد، اما خیلی زود و در میانه‌های همان سال قیمت هر بیت‌کوین به ۱۰دلار رسید. اولین صعود معنادار بیت‌کوین مربوط به سال ۲۰۱۱ است؛ یعنی زمانی که قیمت آن به ۵۳دلار رسید. این یک پیشرفت وحشتناک بود، اما بعد از پنج ماه بیت‌کوین با مغز به سمت دره سقوط کرد و به ارزش ناچیز دو دلار رسید. این افت ۹۴درصدی توجهات را از بیت‌کوین دور کرد.
۲۰۱۲ را می‌توان سال ثبات و پیشرفت بیت‌کوین دانست، چراکه بدون حاشیه خاصی ارزش بیت‌کوین هر روز بیشتر شد؛ تا جایی که در سال ۲۰۱۳ ارزش این رمزارز به ۱۲۰۰دلار رسید. در همین سال و همزمان با غیرقانونی اعلام شدن مبادلات بیت‌کوین در چین، باز هم روزهای دردناک بیت‌کوین و بیت‌کویندارها شروع شد و قیمت بیت‌کوین تا دو سال بعد با رکورد همراه بود؛ تا جایی که در ژانویه سال ۲۰۱۵ قیمت آن به ۱۵۰ دلار رسید. از سال ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۷، صعود و سقوط‌های بیت‌کوین ادامه داشت و حتی می‌توان گفت به‌صورت میانگین این روند صعودی طی شد، اما در سال ۲۰۱۷ جنون‌آمیزترین جهش ارزش بیت‌کوین اتفاق افتاد و هر بیت‌کوین از ۹۴۷ دلار تا ۲۱ هزار دلار افزایش پیدا کرد. حبابی ۱۹۵۰ درصدی که خیلی زود ترکید و در سال ۲۰۱۸ بار دیگر قیمت بیت‌کوین به ۱۱۰ دلار رسید. در سال ۲۰۱۹ بیت‌کوین جان تازه‌ای به خود گرفته است، تا جایی که ارزش آن دوباره به بالای ۱۰ هزار دلار رسید. حالا چند ماهی است که بیت‌کوین با حدود ارزش ۸۰۰۰ دلار به مسیر خود ادامه می‌دهد که رقم خوشایندی برای دارندگان این رمزارز به حساب می‌آید.

آرش جهانگیری