فرار های مالیاتی را سخت‌تر می‌کنیم

به‌منظور بررسی آخرین وضعیت طرح جامع مالیاتی و مجموعه تحولات و دستاوردهای این حوزه، گفت‌وگویی با محمدابراهیم طریقت، معاون توسعه مدیریت و منابع سازمان و قائم‌مقام مجری طرح تحول مالیاتی انجام گرفته که از پیش نگاه شما می‌گذرد:

طرح جامع مالیاتی اساسا چگونه در دستور کار سازمان قرار گرفت؟

طرح جامع مالیاتی به‌منظور افزایش کارایی و اثربخشی سازمان در انجام وظایف و مأموریت‌هایش شکل گرفت. یک شرکت کانادایی با نام «دیلویت» که از جنس شرکت‌های تولید راه‌حل برای سازمان‌ها، نهادها و شرکت‌هاست، طرحی در اختیار سازمان قرار داد تا سه هدف عمده را محقق کند؛‌نخست افزایش درآمدهای مالیاتی، دوم کاهش هزینه‌های عملیات و سوم افزایش رضایتمندی ذی‌نفعان. بدیهی است با اجرای طرح جامع مالیاتی، امکان جمع‌آوری اطلاعات از دستگاه‌های مختلف و ذخیره آن در پایگاه اطلاعات مؤدیان مالیاتی ایجاد می‌شد. در نتیجه آن، اتصال اطلاعات مبادلات اقتصادی مؤدیان به پرونده مالیاتی از طریق بستر الکترونیکی، ایجاد شده و این امر امکان کاهش فرار مالیاتی در کشور و به تبع آن افزایش درآمدهای مالیاتی را به‌وجود می‌آورد.

طرح جامع مالیاتی درمجموع از چند پروژه تشکیل‌شده و وضعیت این پروژه‌ها به چه ترتیبی است؟

حقیقت طرح جامع مالیاتی که خود از 32 پروژه تشکیل‌ شده، به‌منظور شناسایی شکاف‌ها بین وضع سنتی و مدرن به اجرا در آمد و در آن مناسب‌ترین مسیر رسیدن به هدف و چارچوب‌های هزینه‌ای و زمانی مشخص شد.

نقشه راه تدوین ‌شده و برنامه اجرایی برای طرح جامع مالیاتی، مشتمل بر پنج محور موضوعی شامل محور نظام یکپارچه مالیاتی، محور زیرساخت، محور منابع انسانی، محور صاحبان منافع و محور مدیریت طرح است و در هر محور، تعدادی پروژه به‌منظور دستیابی به اهداف تعیین‌شده مشخص شده است.

طرح جامع مالیاتی چگونه به کاهش هزینه‌های عملیات سازمان منجر می‌شود؟

اجرای طرح جامع مالیاتی در بسیاری از زمینه‌ها، کاهش هزینه‌ها را در پی داشته است. یکی از مهم‌ترین موارد کاهش هزینه، رسیدگی به حدود 20 درصد پرونده‌های با ریسک بالاست. طبیعتا اگر نظام مالیاتی بخواهد صددرصد اظهارنامه‌ها را مورد رسیدگی قرار دهد، این امر هزینه و وقت بسیار زیادی را تلف می‌کند. در کشور ما نیز حدود 80 تا 85 درصد وصولی مالیات‌ها از حدود
20 تا 25 درصد پرونده‌ها اخذ می‌شود. علاوه بر اینها، کاهش مصرف کاغذ در سیستم مالیاتی نیز از پیامدهای مهم اجرای این طرح است. بدیهی است طرح جامع مالیاتی با شفاف کردن مبادلات اقتصادی در کشور، زمینه مناسبی را برای مبارزه با فرار مالیاتی و شناسایی مؤدیان جدید فراهم می‌کند.

نقش طرح جامع مالیاتی در شفاف‌سازی مبادلات اقتصادی در کشور و مبارزه با فرار مالیاتی چقدر بوده است؟

در حال حاضر با تکیه بر میلیاردها رکورد اطلاعاتی اخذ شده از سامانه‌های طرح جامع مالیاتی، امکان شناسایی فرارهای مالیاتی و شناسایی مؤدیان جدید بسیار آسان‌تر از گذشته شده است. از محل این پایگاه، ظرف مدت یک‌و‌نیم سال اخیر، حدود دو میلیون رکورد اطلاعاتی فاقد سابقه در نظام مالیاتی کشف شده که منجر به تشکیل پرونده برای تعداد زیادی مؤدی شده است. مجموع میزان فرار مالیاتی شناسایی و مطالبه شده طی سال 1396 و سه‌ماهه نخست امسال، رقمی معادل 22 هزار میلیارد تومان بوده که یک رکورد تاریخی در زمینه مبارزه با فرار مالیاتی در کشور محسوب می‌شود. بدیهی است این حجم بالای شناسایی فرارهای مالیاتی صرفا با تکیه بر ظرفیت فناوری‌های اطلاعاتی مربوط به طرح جامع مالیاتی امکان‌پذیر بوده است. طبیعی است کسانی که براساس اطلاعات پایگاه اطلاعات مؤدیان مالیاتی، اطلاعات درست و کامل ارائه نمی‌دهند یا عامدانه اظهارنامه خلاف واقع ارسال می‌کنند، جزو مؤدیان پرریسک قلمداد شده و رسیدگی و حسابرسی آنها به‌صورت دقیق‌تر انجام خواهد گرفت.

برنامه‌های آتی طرح جامع مالیاتی چیست؟

طبیعتا مهم‌ترین رویدادی که در این حوزه شاهد خواهیم بود، بالغ شدن هر چه بیشتر طرح جامع مالیاتی و تکمیل پروژه‌های آن است. برای مثال امسال صددرصد اظهارنامه‌های مالیاتی در سامانه سنیم بارگذاری و کل عملیات وصول مالیات اشخاص حقیقی و حقوقی از طریق این سامانه صورت خواهد گرفت. با تکمیل اطلاعات پایگاه اطلاعات مؤدیان مالیاتی، موتور ریسک طرح جامع مالیاتی، دقیق‌تر نسبت به انتخاب 20 تا 25 درصد مؤدیان پرریسک اقدام خواهد کرد. همچنین در بستر خدمات الکترونیک سازمان، شاهد حذف مراجعات برای مالیات نقل و انتقال املاک تا پایان سال جاری خواهیم بود و این خدمت به صورت تمام الکترونیک و به‌صورت سراسری در کل کشور ارائه می‌شود. در همین رابطه، مراجعات مؤدیان برای مالیات بر ارث نیز تا پایان سال جاری حذف خواهد شد و این خدمت نیز به صورت تمام الکترونیک و سراسری ارائه خواهد شد.

محمدحسین علی‌اکبری

اقتصاد