ائتلاف چهارجانبه در عراق و شکست حربه «مداخله جویی» ایالات متحده

براین اساس، طبیعی است که احزاب، جریان ها و ائتلاف های شیعی به عنوان پیروز اصلی انتخابات پارلمانی عراق، بیشترین فعالیت ها و رایزنی های سیاسی را برای تشکیل فراکسیون اکثریت در پارلمان، صورت دهند و بیش از سایرین به فکر تشکیل هرچه سریعتر دولت باشند لذا اتفاقی که اکنون شاهد رخ دادن آن هستیم، رایزنی های فشرده میان احزاب و جریان های شیعی است.

در این میان، شرکت کنندگان در نشست یکشنبه شب که شامل جریان حکمت ملی و سه ائتلاف «النصر»، «سائرون» و «الوطنیه» می شود اعلام کردند که میان آنها توافقی برای تشکیل فراکسیون اکثریت حاصل شده است. آنها با صدور بیانیه ای بعد از جلسه خود اعلام کردند: «امروز بر اساس تصمیم ملی که برخواسته از منافع کشور عراق و در راستای پاسخگویی به مطالبات شهروندان بر سر تشکیل هسته اولیه ائتلاف به توافق رسیدیم».

پس از تشکیل این ائتلاف برخی از رسانه های معلوم الحال و همچنین سیاسیون شکست خورده در جریان انتخابات پارلمانی عراق تمام تلاش خود را به کار بستند تا این گونه به افکار عمومی القاء کنند که ائتلاف اخیر محصول یک پروژه خارجی بوده و تحت تأثیر دخالت بیگانگان در فراسوی مرزهای عراق تشکیل شده است.

این در حالی است که نگاهی به سِیر تحولات سیاسی ازجمله رایزنی ها و گفتگوهای فشرده میان اعضای ائتلاف شکل گرفته این واقعیت را به اثبات می رساند که این ائتلاف نه محصول اوامر صادره از اتاق های فرمان خارجی که برآمده از نوعی هم افزایی و هم گرایی میان جریان های مختلف است؛ هم گرایی که در طول جلسات و نشست های متعددِ ماه های گذشته حاصل شده است.

لذا پر واضح است که این ائتلاف یک ائتلافِ صرفا عراقی بوده و هیچ خط و ربطی با بیگانگان در خارج از مرزهای عراق نداشته و ندارد. نکته قابل تأمل آنجاست که افرادی که ادعای متأثّر بودن ائتلاف جریان حکمت ملی با سائرون، نصر و الوطنیه را مطرح می کنند، حتی از ارائه سطحی‌ترین استدلال ها برای اثبات مدعای خود در نزد افکار عمومی هم عاجز مانده اند.

این نکته مهم و راهبردی را نیز باید در نظر گرفت که موضع جریان حکمت ملی چه پیش از انتخابات و چه در حین و پس از آن در خصوص دخالت های بیگانگان در امور داخلی عراق و از جمله انتخابات، کاملا واضح و روشن بوده است.

در همین ارتباط، «سید عمار حکیم»، رئیس جریان حکمت ملی عراق با بیان این که کشورش هرگز بازیچه دخالت‌های خارجی نخواهد شد، تأکید می کند: «هرگز اجازه نخواهیم داد به حاکمیت و استقلال عراق دست‌اندازی شود؛ حتی اگر دفاع از استقلال کشورمان به قیمت از دست دادن جانمان تمام شود».
وی همچنین ضمن مردود دانستن هرگونه دخالت خارجی در جریان انتخابات پارلمانی عراق صراحتا تصریح می کند: «ما در تصمیم گیری های سیاسی خود در برابر فشارها و دخالت های خارجی سر تسلیم فرود نمی آوریم».

برهمین اساس، ناگفته پیداست که در چنین شرایطی سخن گفتن از تأثیرگذاری دخالت های خارجی در ائتلاف شکل گرفته میان حکمت ملی، سائرون، نصر و الوطنیه در واقع «طنزِ تلخی» است که توسط برخی شکست خوردگان عرصه سیاست بدان دامن زده می شود؛ کسانی که امیدوارند از این رهگذر اندکی به عقده گشایی های انتخاباتی بپردازند.

نگاهی هرچند گذرا به مواضع پیشین اعضای ائتلاف جریان حکمت ملی با سائرون، نصر و الوطنیه نشان می دهد که نسبت دادن آنها به ایالات متحده آمریکا چیزی بیش از یک ادعای گزاف برای عقده گشایی های سیاسیِ مرسوم نیست.

این درحالی است که سائرون نیز پیشتر در مناسبت های مختلف موضع شفاف خود در قبال آمریکایی‌ها را به اطلاع افکار عمومی رسانده است. در همین ارتباط لازم است به اظهارات «جعفر الموسوی» از اعضای ارشد ائتلاف سائرون اشاره کرد که واکنش تندی را به برخی شایعات پیرامون تمایل این ائتلاف برای همکاری با واشنگتن، نشان داد.

الموسوی در پاسخ به این شایعات در سخنانی کاملا شفاف و غیرقابلِ تفسیر و تأویل تأکید کرد: «ائتلاف سائرون به ریاست سید مقتدی صدر معتقد است که آمریکا کشوری اشغالگر است و به هیچ وجهی نباید با کشور اشغالگر تعامل کنیم».

افزون بر این، سلسله اقدامات و اظهارات اعضای ائتلاف نصر در طول ماه ها و حتی سالهای گذشته نمی تواند این باور را در نزد افکار عمومی به وجود آورد که این ائتلاف، یک ائتلافِ همسو با ایالات متحده آمریکاست.

در این میان، ممکن است برخی به مواضع ایاد علاوی، رئیس ائتلاف الوطنیه در قبال آمریکا نقدهایی را وارد بدانند اما وضعیت مطلب این است که اعضای هر ائتلافی فارغ از آنچه بدان اعتقاد دارند، می بایست براساس قواعد و ضوابط حاکم بر یک ائتلاف که مورد توافق تمامی اعضاء هم هست، حرکت کنند؛ مسأله ای که الوطنیه هم از آن مستثنی نیست.

بنابراین، نتیجه می گیریم که ائتلاف شکل گرفته اخیر نه تنها یک ائتلاف همسو با ایالات متحده آمریکا نبوده و متأثر از دخالت های مقامات این کشور در عرصه سیاسی عراق شکل نگرفته، بلکه برعکس، به نوعی شاید بتوان گفت که در نقطه مقابلِ اهداف واشنگتن نیز قرار می گیرد.

نگاهی به روند شکل گیری ائتلاف مذکور هم این واقعیت را به اثبات می رساند که این ائتلاف، محصولِ رایزنی های دیروز و امروز نبوده و تشکیل آن ریشه در سلسله هم اندیشی های متعددی دارد که در طول ماه های گذشته اتفاق افتاده و اکنون به نتیجه رسیده است.

در واقع، رایزنی های سیاسی میان سران و رهبران اعضای ائتلاف حکمت ملی، سائرون، نصر و الوطنیه درست چند روز پس از مشخص شدن نتایج انتخابات پارلمانی آغاز شد و زمینه های شکل‌گیری آن از همان زمان چیده شده بود.

این رایزنی ها حدود دو ماه و نیم پیش به امضای یک توافقنامه همکاری میان اعضای ائتلاف منتهی شد؛ توافقنامه ای که البته برخی رسانه ها از آن به اشتباه به عنوان تشکیل یک ائتلاف یاد کرده بودند. اکنون پس از حدود دو ماه و نیم، آن توافقنامه همکاری به تشکیل ائتلاف منتهی شده که قرار است هسته اصلی ائتلاف بزرگ تر باشد.

جان کلام آنکه شاید مطرح کنندگان ادعایِ تأثیرپذیری ائتلاف چهارجانبه از بیگانگان حافظه تاریخی خوبی نداشته باشند اما قطعا با مرور سِیر تحولات سیاسی و اظهارات مقامات ارشد اعضای ائتلاف که بدان اشاره شد، به خوبی درخواهند یافت که نطفه ائتلافِ مورد اشاره از همان دو ماه و نیم پیش بسته شده بود و یکشنبه شب در هتل بابل بغداد به موفقیت رسد.

علی حیدری