اخراج «اعتیاد» از میدان ورزش

به گزارش جام جم آنلاین ، در این روز باید به ارتباط مواد مخدر با ورزش هم توجه کنیم. حیرت آور است که ورزش به عنوان یکی از مهم ترین ابزارها برای حفظ سلامتی می تواند جایگاهی برای مواد مخدر باشد. روح ورزش چیزی جز سلامتی، شادابی ، سرگرمی، زنده شدن ارزش های انسانی و تعالی روح و روان انسان نیست اما گاهی اوقات مواد مخدر از روزنه هایی به ورزش راه می یابد؟ چگونه و از چه روشی این اتفاق می‌افتد؟ در اینجا به چند مثال اشاره می کنیم. در طول سال های گذشته نام ورزشکاران مطرحی را شنیده ایم که با وجود موفقیت و کسب توفیق های ورزشی در عرصه های بین المللی به مصرف مواد مخدر روی آورده اند. ورزشکاران بسیار زیادی در سطح جهان با مصرف مواد مخدر با رسوایی بزرگی روبرو شده اند. در ایران نیز چند مورد را سراغ داریم. سوال مهم این است که یک ورزشکار بعد از دست یافتن به حجم قابل توجهی از موفقیت‌های ورزشی چطور می تواند حتی به مصرف مواد مخدر فکر کند؟ اصلا چه اتفاقاتی می افتد که باعث می شود یک ورزشکار با تمام افتخارات و شهرتش به این دام بیفتد؟

محمد حسن غفوری روانشناس ورزشی در این رابطه به جام جم آنلاین گفت: «آسیب شناسی مصرف مواد مخدر بر روی ورزشکاران را می توان از جهات زیادی مورد بررسی قرار داد. نخست به پیش زمینه ذهنی ورزشکار در رابطه با این اتفاق می پردازیم. در به وجود آمدن یک ناهنجاری علل زیادی دخیل هستند و قطعا در رابطه با اینکه یک ورزشکار چرا مواد مصرف می کند ناهنجاری های زیادی را می توان مشخص کرد. مشاوره غلط، حضور افراد غیرمنطقی در اطراف ورزشکار باعث می شود ذهنیت و اطلاعات غلطی به ورزشکار منتقل شود. به طور مثال اگر ورزشکار دچار مصدومیت شدیدی شود شاید یکی از بدترین نوع مشاوره ها این باشد که برای تسکین درد مواد مصرف کند، اتفاقی که در این سال ها به عنوان یک روان شناس ورزشی از نزدیک بارها دیده ام. ورزشکار یا تحت تاثیر راهنمایی به شدت غلط اطرافیان دست به چنین کاری می زند و یا اینکه خودش به چنین نتیجه ای می رسد. این ناهنجاری می تواند حاصل یک ذهنیت غلط و به شدت دور از منطق دیگری باشد به این ترتیب که یک بازیکن و یا ورزشکار به گمان اینکه می تواند شادابی بیشتری پیدا کند به خود اجازه دهد که مواد مخدر از هر نوع آن را مصرف کند. »

این روان شناس ورزشی در ادامه گفت:«یکی دیگر از مواردی که فرد را به مصرف مواد مخدر نزدیک می کند شکست ها و ناکامی های بزرگ او در میادین ورزشی است. فرض کنید ورزشکاری پس از موفقیت های پی در پی ورزشی ناگهان با ناکامی بزرگی روبرو شود، ناکامی غیر منتظره ای که بر خلاف تمام تلاش ها ، تمرینات و برنامه ریزی های اخیر چند سال اخیر یک ورزشکار است. فقط شکست دخیل نیست، گاهی اوقات فراموش شدن یک ورزشکار پس از یک دوره باشکوه شهرت و موفقیت باعث به هم ریختن اوضاع روانی او می شود. طبیعی است که با این اتفاق ذهن ورزشکار به هم می ریزد اما گاهی اوقات اتفاق می افتد که ورزشکار شکست خورده و ناکام برای التیام دردهای روحی و روانی خود به سراغ بدترین راه حل می رود، مصرف مواد مخدر.»

غفوری عنوان کرد: « دلایل دیگری برای یکی از بدترین نوع های ناهنجاری در ورزش (مصرف مواد مخدر) وجود دارد. باز هم باید مثالی را مطرح کنم. فرض کنید ورزشکاری که تا پیش از این اوضاع مالی خوبی نداشته و از طبقه پایین جامعه به شمار می رود والبته سطح تحصیلات او نیز پایین است در اثر موفقیت های ورزشی و شهرت خود به صورت ناگهانی به ثروتی قابل توجه دست پیدا کند. این ثروت در کنار شهرت در تمام سال های اخیر برای بسیاری از ورزشکاران دردسرساز بوده است. نداشتن ظرفیت روانی در برابر این شرایط تازه و فقدان یک مشاور خوب در کنار ورزشکار باعث می شود تا وارد شرایطی شود که در این شرایط جدید موقعیت های جدیدی در برابر خود می بیند. برخی از این موقعیت ها خوب هستند که اینجا جای بحث آنها نیست. اما برخی دیگر از آنها در دسته موقعیت های پرخطر قرار می گیرد. مثلا یکی از این موقعیت ها این است که جوان تازه به ثروت و شهرت رسیده برای خوشگذرانی و چیزهایی که تا به حال تجربه نکرده همه چیز را در اختیار دارد. یکی از این ابزارهای خطرناک مواد مخدر است.»

وی تاکید کرد: «مصرف مواد مخدر در دفعات ابتدایی برای فرد لذت به همراه دارد اما آنچه که پس از آن به سراغ او می آید در واژه هایی جای می گیرد که فقط بار منفی دارند ، واژه هایی مثل "بی آبرویی"، "ضعف شدید جسمانی"، " از دست رفتن موقعیت خوب ورزشی" ، "از دست رفتن اعتبار"، "تحت تاثیر قرار دادن آینده ورزشی و اصلا نابودی آن" ، "مخدوش شدن چهره ورزشکار نزد خانواده ، هم تیمی ها، مربیان و جامعه" و مواردی دیگر از این دست.»

این پژوهشگر و روان شناس ورزشی افزود: « در تقابل با اعتیاد همیشه دم دستی ترین راه حل برای از بین بردن آن "پیشگیری" است. یک ورزشکار اگر در مسیر درست و حرفه ای قرار بگیرد و مشاور خوبی در کنار خود داشته باشد هرگز به مواد مخدر فکر هم نمی کند چه برسد به اینکه بخواهد آن را مصرف هم کند. ایجاد راه حرفه ای برای یک ورزشکار مستلزم موارد بسیار زیادی است که یکی از آنها مطلع کردن او از ناهنجاری های غیر منتظره مثل مصرف مواد مخدر است. مثلا ورزشکاری که راه های پیشگیری از مصرف مواد را بداند خیلی کمتر از دیگر ورزشکارانی که هیچ مشاوری ندارند به این نتیجه می رسد که در مواقع سختی باید مواد مصرف کند. اطلاع ساختن ورزشکار از مضرات خانمان برانداز مواد مخدر یکی از ابتدایی ترین مواردی است که در شکل دادن یک مسیر حرفه ای ورزشی وجود دارد. ایجاد زنگ خطر برای او بسیار حیاتی است. باشگاه ، فدراسیون ها و نهادهای ورزشی نیز اگر بخش فرهنگی خود را در اینباره تقویت کنند از بسیاری از اتفاقات بد جلوگیری می شود.»

غفوری در پایان گفت: «تعیین روان شناس و مشاوره در کنار تمامی تیم ها، ورزشکاران و فدراسیون ها یک الزام است، الزامی که در موارد متعددی رعایت نمی شود. اگر چنین اصل مهمی رعایت شود از بسیاری موارد مربوط به مصرف مواد مخدر جلوگیری خواهد شد.»