تاثیر انتشار گواهی سپرده 20 درصدی بر بازار سهام

برای گواهی سپرده ریالی جریان از این قرار است که متقاضی برای خرید به شعب هر یک از بانک‌ها مراجعه کرده و بر مبنای مبلغی که در اختیار دارد سپرده‌گذاری می‌کند و بانک نیز در ازای آن سندی را تحت عنوان گواهی سپرده در اختیار مشتری قرار می‌دهد، اما بقیه جزئیات این سپرده‌گذاری تفاوت چندانی با حساب سپرده بانکی ندارد و در مقابل حتی نرخ سود برای گواهی سپرده 20 درصد تعیین شده، این در حالی است که این روزها برای سپرده‌های بانکی نرخ سود سالانه حدود

15 درصد است. علاوه بر این در گواهی سپرده، بانک در هر ماه به سپرده‌گذار سود 20 درصد پرداخت می‌کند و اگر مشتری در هر زمان مایل به برداشت مبلغی از وجهی که بابت آن گواهی سپرده تهیه کرده باشد، ابطال آن مبلغ با سود 14 درصد انجام می‌شود، ولی بقیه گواهی تا سررسید سالانه با همان سود 20 درصد است.

در خصوص گواهی سپرده ارزی نیز باید گفت گواهی سپرده مبتنی بر ارز نیز یکی دیگر از طرح‌های بانک مرکزی است که از طریق بانک‌ها اجرایی می‌شود و مانند گواهی سپرده ریالی دو هفته مهلت انتشار دارد که مطابق آن شبکه بانکی اجازه دارد گواهی سپرده ریالی ارز را با سررسیدهای یک ساله و دو ساله منتشر کند.

روال دریافت گواهی سپرده ریالی مبتنی بر ارز هم از این قرار است که متقاضی با مراجعه به بانک و اعلام درخواست برای دریافت این گواهی که مثلا بر مبنای دلار باشد، نرخ میانگین دلار از زمان اعلام تقاضای وی تا یک ماه قبل در سامانه سنا مورد بررسی قرار می‌گیرد و گواهی بر مبنای این نرخ برای سپرده‌گذار صادر می‌شود. البته دریافت مبلغ ریالی است و در زمان سررسید نرخ میانگین یک هفته قبل از آن در سامانه سنا مبنای پرداخت وجه سپرده‌گذاری شده است که باز هم ریالی انجام می‌شود.

همچنین اگر گواهی سپرده ارزی یک ساله باشد سود 4 درصد و اگر دو ساله باشد سود 5/4 درصد به آن تعلق می‌گیرد. ضمن این که اگر صاحب سپرده ارزی در زمانی قبل از سررسید منصرف شود و بخواهد گواهی را ابطال کند مبلغ آن با نرخ سود 10 درصد کوتاه مدت در شبکه بانکی پرداخت خواهد شد. از این‌رو برخی کارشناسان بر این باورند که با توجه به این‌که بازارهای مختلف از جمله مسکن، خودرو، طلا، سکه، ارز و بورس در چند هفته گذشته رشدهای قابل توجهی داشته‌اند، بنابراین پیش‌بینی می‌شود بخشی از سرمایه‌ها از این بازارها به سمت گواهی سپرده اعم از ریالی و ارزی روانه شود و برای چند وقتی این بانک‌ها باشند که نقدینگی و سرمایه‌های جامعه در آنجا پارک می‌شود.

در این میان درخصوص عرضه اوراق گواهی سپرده بانکی با نرخ سود 20 درصدی توسط بانک‌ها و تاثیر این موضوع بر معاملات بازار سهام باید گفت به طور معمول در میان فعالان اقتصادی این مورد معمول و مرسوم می‌باشد که سرمایه هوشمند است و به سمتی می‌رود که سود بیشتری را نصیب خود کند.

بر این اساس همان‌گونه که اشاره شد با توجه به این که بازارهایی مثل ارز، سکه و طلا، مسکن و خودرو و همچنین بورس در چند ماه گذشته رشد خود را کرده‌اند، بدون شک بخشی از سرمایه و نقدینگی جامعه با آسایش خیال در بانک‌ها پارک خواهند شد.

بنابراین انتشار این اوراق که با ابلاغیه بانک مرکزی در بانک‌ها در حال انجام است، بر همه بخش‌های اقتصادی و بازارها تاثیر می‌گذارد که در این میان بازار سهام نیز از این موضوع مستثنا نیست؛ چرا که نگاهی به وضعیت بازار سرمایه نشان می‌دهد در چند ماه گذشته شاخص بورس و قیمت سهام شرکت‌ها تحت تاثیر عوامل مختلف از جمله رشد جهانی قیمت نفت و کالاها و نیز افزایش قیمت دلار، از رشد قابل توجهی برخوردار بوده‌اند.

به همین دلیل اگر بخواهیم به این پرسش پاسخ دهیم که عرضه اوراق گواهی سپرده بانکی با نرخ سود 20 درصدی توسط بانک‌ها، چه تاثیری بر معاملات بازار سهام خواهد داشت، این پاسخ را باید داد که آیا بورس در یک سال آینده می‌تواند بیش از این بازده را آن هم بدون ریسک و مخاطره، نصیب سهامداران کند.

از سوی دیگر بازخرید قبل از سررسید گواهی یاد شده در شعب بانک عامل، با نرخ 14 درصد سالانه خواهد بود. بنابراین با مجموع موارد یاد شده به‌نظر نمی‌رسد دست‌کم در چند ماه پیش‌رو بویژه این که بازار سرمایه موضوع برجام را در پیش رو دارد، سرمایه‌گذاران بیش از این مقدار در تالار شیشه‌ای سود کسب کنند.

برخی کارشناسان بر این باورند که نرخ سود بالایی که به واسطه اوراق گواهی سپرده بانکی نصیب سرمایه‌گذاران می‌شود از دو جهت بر قیمت سهام شرکت‌ها در تالار شیشه‌ای اثرگذار خواهد بود؛ نخست آن که چون هزینه فرصت پول را افزایش و ارزشگذاری، قیمت سهام را کاهش می‌دهد. دومین مساله هم این که، افزایش هزینه مالی بنگاه‌های فعال در بازار سهام به دلیل بالا بودن نرخ بهره وام‌ها نیز بر سودآوری شرکت‌ها اثر منفی دارد و در نتیجه این رخداد می‌تواند به زیان بازار سهام باشد.

بر این اساس به‌نظر می‌رسد در وضعیت کنونی بخشی از سرمایه‌ها از بازار سهام به سمت بانک‌ها ـ که با این شرایط، سود تضمین شده و بدون ریسکی را نصیب سرمایه‌گذاران می‌کند ـ خواهد رفت. هر چند نباید از این نکته نیز به آسانی گذر کرد که بازار سهام، معامله‌گران خاص خود را دارد و از سوی دیگر با توجه به چشم‌انداز مثبتی که برای گزارشات منتشر شده توسط شرکت‌ها در ماه‌های پیش‌رو، پیش‌بینی می‌شود بخشی از سرمایه‌ها در بورس باقی بماند.

مهدی حاجی‌وند