طرح‌ترافیک پشت چراغ زرد

این کمیته، طرح را به شورای شهر تهران ارجاع داده تا یا ایراداتش را رفع کنند یا اگر اصرار شورایی‌ها بر اجرای طرح به همین شکل فعلی است، مرجعی بالاتر تکلیفش را روشن کند. محمد قانبیلی، عضو کمیته انطباق مصوبات تهران دیروز به ما گفت که احتمالا گذر این طرح به هیات مرکزی حل اختلاف شوراها خواهد افتاد، وضعیتی که به تعبیر ما کم از مخمصه ندارد.

طبق گفته‌های او، رشته طرح ترافیک سال 97 پایتخت سر دراز دارد، شاید به توقف اجرای طرح منجر شود، شاید سال آینده محدوده طرح برای مدتی رها شود و یا شاید حتی با شکایت یک شهروند هوشیار، دیوان عدالت اداری وارد گود شود.

آخرین خبرها حاکی از متوقف شدن طرح ترافیک جدید در کمیته انطباق است. طرح چه زمانی به دست شما رسید و نتیجه بررسی‌هایتان چه بود؟

سه‌شنبه هفته قبل طرح را بررسی کردیم و ایرادات متعدد به آن گرفتیم. البته قرار نبود مصاحبه کنیم اما به دلیل فرافکنی‌هایی که انجام می‌شود لازم است برای افکار عمومی توضیحاتی بدهیم.

منظورتان از فرافکنی چیست؟

عده‌ای طوری وانمود می‌کنند که انگار اجرای طرح ترافیک جدید از ابتدای سال آینده قطعی است درصورتی که امکان ندارد با این وضع اجرا شود، مگر این که ایرادات عمده‌ای که کمیته انطباق برآن گرفته رفع شود و یک طرح جامع و خوب ارائه دهند که در این صورت همه موافق اجرای آن هستند. اما فعلا شش بند از طرح 9 بندی ارائه شده یا ایرادات قانونی دارد یا اجرای آن به صلاح مردم نیست.

پس طبق گفته شما ایرادات طرح ترافیک جدید به دو بخش ایرادات قانونی و نکاتی که به صلاح مردم نیست تقسیم می‌شود.

یک مورد ایراد قانونی که ما در کمیته انطباق وارد دانستیم، موضوع جانبازان است. طبق ماده44 قانون حمایت از ایثارگران و جانبازان، وزارت کشور مکلف است طرح ترافیک مجانی در اختیار آنها قرار دهد، حال آن که در طرح پیشنهادی این ماده قانونی نادیده گرفته شده و بند 3 آن می‌گوید که جانبازان باید50 درصد هزینه‌ها را پرداخت کنند. این قانون مصوب مجلس شورای اسلامی است و شورای شهر نمی‌تواند مصوبه‌ای که مغایر قانون است داشته باشد.

اشکال دیگری که بر این طرح گرفتیم گنجاندن طرح در طرح است که متاسفانه در شورای شهر تهران به آن توجه نشده است. طبق طرح جدید هر کسی بخواهد وارد محدوده زوج و فرد شود باید عوارض پرداخت کند که مبلغش نصف عوارض تعیین شده برای ورود به محدوده طرح اصلی است. این موضوع به طرز ماهرانه‌ای در دل طرح گنجانده شده درحالی اجحاف درحق مردم است، به این دلیل که محدوده زوج و فرد بخش عمده‌ای از تهران را در برمی گیرد.

بحث سهمیه خبرنگاران و وضعیت وانت بارها و آژانس‌ها هم جزو ایراداتی است که کمیته انطباق بر این طرح وارد دانسته است. در بحث آژانس‌ها و وانت بارها حرف ما این است که طرح ترافیک جدید برای این عده محدودیت شغلی ایجاد می‌کند، ضمن این که بار هزینه‌هایی که بر راننده‌ها تحمیل می‌شود در نهایت به دوش مردم می‌افتد. ما این ایرادات را احصا کرده و طرح را برای اصلاح به شورای شهر ارجاع داده‌ایم.

اگر ایرادات رفع نشد و نظر کمیته انطباق تامین نشد آن وقت چه می‌شود؟

اگر شورا اصرار داشته باشد که همین طرح با همین شکل و شمایل اجرایی شود، آن وقت طرح را ارجاع می‌دهیم به هیات مرکزی حل اختلاف شوراها تا آنجا درباره آن تصمیم‌گیری شود.

این هیات کجا تشکیل می‌شود و اعضایش چه کسانی هستند؟

در وزارت کشور تشکیل می‌شود و 9 عضو ازجمله معاون عمرانی وزیرکشور، معاون حقوقی رئیس جمهور، دو نفر از نمایندگان مجلس، سه نفر از اعضای شورای عالی استان‌ها و... در آن حضور دارد. در این هیات، اختلافات و تخلفات شوراها و حتی انحلال شوراها بررسی می‌شود. در مواردی مثل طرح ترافیک که میان شورا و کمیته انطباق اختلاف وجود دارد هم همین هیات به موضوع رسیدگی می‌کند.

آنچه از ظاهر امر پیداست، کار طرح ترافیک جدید تهران به احتمال زیاد به این هیات کشیده می‌شود. فکر می‌کنید بالاخره حرف کمیته انطباق به کرسی می‌نشیند یا شورای شهر؟

البته ما به دنبال این نیستیم که حرفمان به کرسی بنشیند. ما در این هیات فقط به موارد غیرقانونی اشاره می‌کنیم و هیات نیز وقتی ببیند مواردی را که ایراد گرفته‌ایم عین قانون است، نظر کمیته انطباق را تائید خواهد کرد. اطمینان می‌دهم ایراداتی که کمیته انطباق به طرح ترافیک گرفته، مواردی است که صراحت قانونی دارد و از آن تخطی شده است.

فکر می‌کنید وضعیت خبرنگاران سرانجام چگونه شود؟ بخصوص این که شهرداری نسبت به جامعه رسانه‌ای خیلی موضع دارد!

در مورد خبرنگاران هم ما حرف داریم. شغل خبرنگاری ایجاب می‌کند در شهر آزادانه تردد کنند بویژه این که بیشترین مراکز دولتی و تصمیم‌گیر تهران در محدوده طرح ترافیک واقع شده اند و یک خبرنگار برای پیگیری کارش باید در این محدوده رفت‌و‌آمد کند. اما وقتی محدودیت ایجاد می‌کنند، خبرنگار چطور باید به کارش برسد، مگر یک خبرنگار چقدر درآمد دارد که ماهانه600 تا 700 هزارتومان هم برای خرید طرح ترافیک هزینه کند؟

اگر کسی بخواهد هر روز به طور کامل طرح بخرد باید سالانه بین شش تا هفت میلیون تومان پرداخت کند درحالی که طرح سالانه فعلی دو میلیون و 300 تا دو میلیون و 500 هزارتومان فروخته می‌شود. در واقع یک افزایش قیمت صد درصدی اتفاق افتاده و جالب این که شهرداری می‌گوید طرح جدید برای ما درآمدزایی ندارد.

در طرح ترافیک جدید بندی وجود دارد که به نظرم مغفول مانده، آن هم بحث مربوط به روزهای آلوده تهران و دریافت عوارض بیشتر از مردم است. در کمیته انطباق درباره این موضوع نیز بحث شده؟

بله. گفته شده اگر شاخص آلودگی هوا در یک روز از عدد 100 بالاتر برود، عوارض دریافتی 1.5 برابر می‌شود. آیا اگر مردم 1.5 برابر بپردازند و در ازای پرداخت پول، خودروها را وارد محدوده کنند دیگر آلودگی اتفاق نمی‌افتد؟

یک ایراد دیگر هم این که برای خودروهای هیبریدی 10درصد عوارض در نظر گرفته شده یعنی اگر طرح روزانه 30 هزار تومان است، صاحبان این خودروها فقط 3000 تومان پرداخت می‌کنند. اما برای همین موضوع هم راهکار مناسب دیده نشده، چون روزانه فقط40 هزار مجوز فروخته می‌شود و مشخص نیست اگر راننده خودروی هیبریدی نتوانست بموقع طرح بخرد و این 40 هزار طرح فروخته شد، آن وقت باید چه کارکند.

به اعتقاد من مشکل دیگری هم در این طرح وجود دارد که می‌تواند تبعات اجتماعی داشته باشد. این مشکل برمی‌گردد به اعلام معافیت معلولان از پرداخت عوارض در طرح جدید ترافیک. به این ترتیب احتمال این که عده‌ای به فکر دریافت پلاک معلولان با استفاده از روابط بیفتند، قوت می‌گیرد.

بله این موضوع جدی است اما موضوعی که به آن توجه نشده، این است که اساسا معلولان از پرداخت عوارض طرح ترافیک معاف هستند و چون این معافیت براساس قانون است دیگر نیازی نبود شهرداری این موضوع را در طرح خود بگنجاند. به اعتقاد من این یک نوع فریب افکار عمومی است.

دیروز پلیس اعلام کرد تا دوربین‌ها به طور کامل نصب نشوند، امکان اجرای طرح ترافیک جدید وجود ندارد. در واقع علاوه بر ایراداتی که شما مطرح کردید، اشکالات سخت‌افزاری هم مطرح است.

بله، این مشکلات هم هست، اما تا وقتی خود طرح در کمیته انطباق تصویب نهایی نشود، هیچ احدی نمی‌تواند آن را اجرا کند.

با این وصف آیا طرح ترافیک جدید به سرانجام می‌رسد؟

با وضعی که پیش آمده، سال 97 حتی طرح فعلی را هم نمی‌توانند عملیاتی کنند، چون مجوز اجرای آن را ندارند. قانونگذار، شورای شهر را مکلف کرده تا 15بهمن مجوز اجرای طرح ترافیک را بگیرد و به شهرداری بدهد، ولی چون مجوزی دریافت نشده حتی دیگر امکان اجرای طرح فعلی هم وجود ندارد.

پس سال آینده باید هرج و مرجی به پا باشد!

اگر اوضاع همین‌طور پیش برود، کافی است یک شهروند به دیوان عدالت اداری شکایت کند تا همه شهروندان مجازشوند سال 97 آزادانه در محدوده طرح تردد کنند. چون در موعد قانونی، مجوز اجرای طرح ترافیک فعلی نیزصادرنشده حتی اگر بخواهند از این به بعد مجوز بگیرند، خلاف قانون کار کرده‌اند.

با توجه به تصمیماتی که شهرداری در دوره جدید مدیریتش می‌گیرد به نظر می‌رسد عزم دارد تهران را به شهری گران تبدیل کند؛ طرح ترافیک گران، طرح دریافت عوارض در بزرگراه‌ها و این اواخر تلاش برای گران کردن بلیت مترو.

اگر گران کردن خدمات در ازای بهتر شدن خدمات باشد، اشکالی ندارد. مگر مردم بدشان می‌آید خودروی شخصی را بگذارند و از وسایل حمل و نقل عمومی کارآمد استفاده کنند؟ اما وقتی خدمات نیست که نمی‌شود حرف از گرانی زد. ما نمی‌توانیم ادای کشورهای اروپایی را دربیاوریم، اگر آنها خدمات را گران می‌کنند،کیفیت را هم افزایش می‌دهند. البته در حوزه حمل و نقل عمومی، دولت هم مقصر است. الان چند سال است که دولت یارانه اتوبوس و مترو را به شهرداری‌ها نداده و به بیشتر کلانشهرها بدهکار است. آیا با این وضع می‌خواهیم همه بار را روی دوش مردم بگذاریم؟

مریم خباز - جامعه / جام جم