رشد‌ شاخص بورس ماندگار است یا موقتی؟

بر این اساس نگاهی به شرایط این روزهای بازار سرمایه و دلایل رکوردشکنی‌های پیاپی شاخص بورس نشان می‌دهد در سطح جهانی مجموعه عوامل رخ داده در ماههای گذشته، بهانه‌ و دلایل مناسب و منطقی را برای رونق نسبی معاملات بورس و کلیت بازار سهام در پی داشته است. به عنوان مثال تعادل قیمت جهانی نفت و افزایش آرام آن، این روزها موجب شده تا قیمت جهانی هر بشکه نفت به حدود 65 دلار برسد که نسبت به یکی دو سال گذشته که قیمت طلای سیاه 40 دلار در هر بشکه بود اتفاق و خبر خوبی برای اقتصاد نفتی کشور ما و در پی آن بازار سهام و شاخص بورس است.

ضمن این‌که چشم‌انداز مثبت رشد جهانی قیمت نفت نیز از دیگر دلایلی است که موجب شده تا قیمت سهام برخی شرکت‌ها در بازار سرمایه با اقبال مواجه شود و کلیت بازار سهام از این جهت با تعادل و روند به نسبت مثبتی روبه‌رو شود.

از سوی دیگر بهبود شرایط جهانی کالاها بویژه فلزات پایه از دیگر دلایل بهبود شرایط بازار سهام و نیز رشد قیمت سهام شرکتهای فلزی از جمله تولیدکنندگان مس و به دنبال آن شاخص بورس است.

البته آرامش نسبی ایجاد شده در منطقه خاورمیانه در پی از میان رفتن گروه تروریستی داعش نیز در این میان در بهبود شریط بازار سرمایه بی‌تاثیر نبوده است؛ چرا که از این جنبه نیز ریسک‌های حاکم بر اقتصاد و بازار سرمایه کشور کاهش یافته و موجب شده است تا معاملات بازار سهام در فضایی آرام دنبال شود.

نکته مهم دیگر به عنوان یکی از ریسک‌های کهنه و سیاسی اقتصاد و بازار سرمایه، موضوع اجرایی شدن برجام و اظهارات تند رئیس‌جمهور ایالت متحده است که خوشبختانه با موضعگیری کشورهای اروپایی و جانبداری از برجام، بنظر نمی‌رسد که اتفاق بدی از این جنبه اقتصاد و بازار سرمایه کشور را تهدید کنند.

همچنین درخصوص عوامل داخلی و تاثیرگذار بر شرایط این روزهای بازار سهام نیز باید گفت این روزها قیمت دلار به کانال 4200 تومان رسیده است و بنظر نمی‌رسد که دیگر شاهد دلار با قیمت پایین‌تر از 4 هزار تومان در کشور باشیم.

بنابراین از این جنبه همواره بازار سرمایه از رشد قیمت دلار استقبال کرده و تاثیر مثبت گرفته است و می‌توان یکی از دلایل رشد کنونی قیمت سهام برخی شرکتها و در پی آن افزایش شاخص بورس را به این مولفه نسبت داد؛ کما این که در سال 92 هم که معامله‌گران شاهد رشد شدید شاخص بورس بودند، یکی از دلایل آن افزایش نرخ دلار بود.

از سوی دیگر معمولا در نیمه دوم چهار ساله فعالیت دولت‌ها به طور معمول بازار سهام با رشد و رونق نسبی به کار خود ادامه داده است که درخصوص دولت حسن روحانی نیز این اتفاق صدق می‌کند.

همچنین از تورم موجود در اقتصاد کشور می‌توان به عنوان عاملی دیگر در راستای افزایش شاخص بورس یاد کرد. بر این اساس این روزها دیگر بنظر نمی‌رسد که تورم موجود در جامعه یک رقمی باشد، بنابراین هر تورمی می‌تواند به عنوان محرکی برای بازار سهام مطرح باشد که نتیجه آن را می‌توان در وضعیت این روزهای بازار سهام و شاخص بورس مشاهده کرد که افزایش نامحسوس قیمت سهام شرکت‌ها را به همراه داشته است.

با توجه به مجموعه عوامل یاد شده برخی کارشناسان بر این باورند که رشد کنونی قیمت سهام و همچنین شاخص بورس کماکان بر مدار منطق و تحلیل می‌باشد و در حال حاضر در تالار شیشه‌ای همچنان عوامل بنیادی بر هیجانات غالب است. به همین دلیل انتظار می‌رود رشد بیشتر قیمت‌ها در هفته‌ها و ماه‌های آینده اتفاق بیفتد که این موضوع می‌تواند راه رسیدن شاخص بورس به محدوده 6 رقمی شدن را تا پایان سال‌ هموار شود.

علاوه بر این مواردی چون ادامه ثبات نسبی در قیمت جهانی کالاها، کاهش نرخ سود سپرده‌های بانکی، نوسانات مثبت نرخ دلار و همچنین افزایش قیمت جهانی نفت در کنار موضوعاتی چون تغییر پرتفوی صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت و الزام آنها به کاهش میزان سرمایه‌گذاری در سپرده‌های بانکی از 70 به 50 درصد می‌تواند موجب تداوم ورود نقدینگی به تالار شیشه‌ای و همچنین رشد شاخص بورس در سال آینده باشد.

بر این اساس باید گفت با توجه به مجموعه عوامل یاد شده، رونق نسبی بازار سرمایه و در پی آن رشد شاخص بورس تا حدودی توجیه‌پذیر است، اما نکته مهم و قابل تامل درخصوص رشدهای پیاپی شاخص بورس و نزدیک شدن آن به ارتفاع 100 هزار واحد این است که برخی معتقدند اتفاق خاصی در اقتصاد کشور و در پی آن صنایع و بنگاه‌های تولیدی رخ نداده که شاخص بورس بخواهد تا این اندازه و بدون دلیل رشد کند.

همچنین امسال نیز همانند سال‌های گذشته اقتصاد کشور شرایط رکودی را سپری می‌کند، از این جهت رشدهای پیاپی این روزهای شاخص بورس نمی‌تواند پایدار بماند. بعلاوه این که در شرایط کنونی رشد شاخص بورس، در پی افزایش قیمت سهام شرکت‌ها در بازار سهام اتفاق افتاده است و افزایش چشم‌گیر نماگر بورس به دلیل رشد تولید و سودآوری بنگاه‌ها و شرکت‌ها نیست؛ بنابراین نباید به رونق این روزهای شاخص بورس دلخوش کرد.

بر این اساس زمانی می‌توان از رونق پایدار در بازار سهام و افزایش شاخص یاد کرد که در پی اتفاقاتی مثبت در اقتصاد کشور و خروج آن از رکود، تولید و سودآوری شرکت‌ها افزایش یافته و از این طریق، شاخص بورس به عنوان نماگر بازار سرمایه و بورس به عنوان دماسنج اقتصاد کشور این رشد و رونق را نشان دهد.

مهدی حاجی‌وند