از این حوادث تروریستی برخی به انتقامجویی خانوادههای کشتهشدگان در حوادث سقوط مرسی، از ارتش و دولت مصر ارتباط دارد. اما آنچه در صحرای سینا رخ میدهد، کاملا متفاوت از روندی است که در مصر وجود دارد.
فضای اجتماعی، سیاسی و امنیتی در صحرای سینا و حضور ناکافی نیروهای پلیس و ارتش که به محدودیتهای قرارداد کمپدیوید برمیگردد، زمینه را برای تشدید فعالیت گروههای تروریستی در آنجا فراهم کرده است و گروههای مختلفی مانند بیت المَقدس، داعش یا دیگر گروههای تروریستی در این منطقه به ترور و انفجار علیه نیروهای نظامی و امنیتی مصر دست میزنند.
با این همه، حادثهای که روز جمعه در مسجد الروضه عریش اتفاق افتاد، کاملا متفاوت از دیگر حوادث تروریستی بود که در گذشته در مصر روی میداد. هر چند حملات علیه مسیحیان و کلیساهای آنها از سوی برخی گروههای افراطی انجام شده، حمله به مساجد مصر توسط گروههای مسلح یا انفجار در این مساجد امری کاملا نادر است. در صحرای سینا همواره عملیات تهاجمی یا تروریستی علیه پلیس و ارتش مصر صورت میگرفت و گروههای فعال در آن منطقه تلاش داشتند نیروهای پلیس و ارتش را از پای درآورند.
اما آنچه روز جمعه اتفاق افتاد،تحولی عجیب در رویکرد گروههای تروریستی است. درواقع، گروه تروریستی عملکننده سعی داشته تعداد تلفات را بالا ببرد و به احساسات مردم مسلمان مصر آسیب جدی وارد کند. این حرکت میتواند آغاز مجموعه حرکتهایی باشد که مشابه آن توسط داعش در عراق و سوریه انجام میشد یا شبیه آنچه گروههای افراطی تکفیری در پاکستان، افغانستان و حتی کویت علیه مردم مسلمان و در محل عبادت آنها انجام دادهاند.
این حرکت تروریستی بیسابقه در مصر زنگ خطری برای دولت این کشور است. داعش سعی دارد صحرای سینا را به چیزی شبیه عراق و سوریه تبدیل کند. در واقع راهبرد صهیونیستها در قبال مصر، وجود کشوری ضعیف، ناآرام و بیثبات است. مصری که بتواند روی پای خود بایستد، قطعا خطری جدی را متوجه رژیم صهیونیستی خواهد کرد. بنابراین صهیونیستها که پس از قرارداد کمپدیوید توانسته بودند با فشار و نفوذ آمریکاییها در مصر خواستههای خود را به صورت نرم پیش ببرند، پس از انقلاب مصر که زنگ خطری برای رژیم صهیونیستی بود، وارد فضای جنگ سخت با مصریها شدهاند. اما آنها نمیخواهند این جنگ را به صورت مستقیم انجام دهند. بیتردید صهیونیستها منافع زیادی در این جنایتها دارند که از یک سو موجب تفرقهافکنی میان مردم مصر میشود و از سوی دیگر به تشدید شکافهای اجتماعی در این کشور میانجامد. فرار سرمایهها و کاهش جایگاه مصر از دیگر خواستههایی است که رژیم صهیونیستی در این زمینه دنبال میکند. بر این اساس، صهیونیستها به صورت مستقیم و غیرمستقیم در چنین حوادثی در مصر دست دارند و آن را مدیریت میکنند.
باقیمانده نیروهای داعش که اکنون به صورت پراکنده در نقاط مختلف عراق و سوریه پنهان شدهاند، منتظر تعیین تکلیف از سوی حامیان خود هستند. اگر زمان این تعیین تکلیف برای ادامه مأموریتهای این افراد چه در قالب داعش یا دیگر گروههای تروریستی افزایش یابد، قطعا آنها برای رفتن به سرزمینهای خود انگیزه کافی پیدا میکنند. در میان آنها، برخی اروپاییاند و برخی دیگر از عربستان سعودی و دیگر کشورهای عربی آمدهاند و سراریز شدن آنها به سرزمینهای سابقشان خطراتی را متوجه این مناطق خواهد کرد. بنابراین به نظر میرسد باید شاهد حرکتی از سوی گروههای حامی داعش و مجموعه گروههای تروریستی باشیم.
قطعا آمریکاییها بهدنبال بر هم زدن امنیت مصر هستند، چرا که مصر ضعیف در راستای استراتژی صهیونیستها قرار دارد. به نظر میرسد سعودیها نیز باکنار گذاشتن تعارفات با مصر وارد یک جنگ پنهان با این کشور خواهند شد. مصر با وجود اینکه از سعودیها کمکهای زیادی دریافت کرده، ولی نتوانسته خواستههای آنها را برآورده کند و سعودیها دنبال امتیازات بیشتری از مصر هستند. یکی از روشهای کسب امتیاز، بر هم زدن امنیت مصر است تا این کشور دستش را بیشتر برای کمکگرفتن به سعودیها دراز کند.
بعید نیست همانگونه که صهیونیستها، آمریکا و عربستان سعودی داعش را مورد حمایتهای همهجانبه خود قرار دادند، اکنون نیز حرکتی از سوی این حامیان پیشین برای اعزام آنها به سوی دیگر کشورها صورت گیرد. پس از بروز نشانههای شکست در داعش یکی از رهبران این گروه گفته بود، ما باید به سرزمین موعود خود منتقل شویم که ارض مصر است. بر این اساس، حرکت تروریستی اخیر به گونهای ترتیب داده شد که همه داعشیها و دیگر اعضای گروههای تروریستی پراکنده در سوریه و عراق صدای آن را بشنوند و تلاش کنند خود را به صحرای سینا برسانند. یکی از راههای مهم پیشروی دولت مصر برای مقابله با این توطئهها، قطع کردن دستهای اطلاعاتی و امنیتی آمریکاییها و سعودیها در این کشور است.
مجتبی امانی
مسئول سابق دفتر حفاظت از منافع ایران در مصر
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگوی «جامجم» با نماینده ولیفقیه در بنیاد شهید و امور ایثارگران عنوان شد