چالش اقتصادی جدید آمریکا با کاهش دانشجویان خارجی

ثبت‌نام دانشجویان خارجی در مراکز آموزش عالی ایالات متحده برای سال تحصیلی 2017-2016 ‌کاهشی معادل 10‌هزار نفری را تجربه کرده است.

کارشناسان و تحلیلگران معتقدند، شاید تا یک دهه قبل آمریکا اصلی‌ترین مقصد تحصیلی دانشجویان سراسر جهان بود؛ اما اکنون مشکلات عمده‌ای سر راه این افراد قرار گرفته که باعث شده جویندگان علم و دانش دیگر کشورها، نظرشان به مراکز آموزشی دیگری خارج از مرزهای آمریکا جلب شود. روند موجود می‌تواند در آینده نزدیک، آمریکا را از فهرست اصلی‌ترین مقاصد دانشجویی جهان خارج و نام‌های جدیدی را به جای آن معرفی کند. البته کاهش تقاضای ثبت‌نام در دانشگاه‌های آمریکایی از سوی دانشجویان خارجی تنها باعث نگرانی مسئولان آموزشی این کشور نیست، چون از نظر اقتصادی برخی ایالت‌های این کشور بخش قابل توجهی از درآمد خودشان را از این طریق تأمین می‌کنند. بیشترین کاهش دانشجویان خارجی در مراکز آموزشی ایالات متحده آمریکا، در غرب میانه و جنوب این کشور ثبت شده است.

کدام کشورها در راهند

گرچه ایالات متحده دو برابر رقیب دیرینه خود یعنی انگلستان تقاضای ثبت‌نام دانشجویان خارجی را به خود می‌بیند؛ اما انگلستان درحال کاهش فاصله خود با اولین مقصد دانشگاهی جهان یعنی آمریکاست و درپی آن، کشورهایی مثل آلمان، استرالیا و کانادا درحال افزایش سهم خود از این بازار هستند.

موسسه آموزش بین‌المللی آمریکا، تغییر روند کاهشی حضور دانشجویان خارجی در ایالات متحده را این گونه توصیف کرده که چین و هند به عنوان دو کشور خارجی اصلی ارسال دانشجو به آمریکا به ترتیب، یک و 13 درصد کمتر دانشجو به آمریکا فرستاده‌اند.

آلن گودمن، رئیس یک موسسه آموزش بین‌المللی در آمریکا با اشاره به رقابت سنگین میان کشورها برای جلب نظر دانشجویان خارجی گفت: منافع اقتصادی پذیرش دانشجویان خارجی در کشورهای خارجی باعث شده رقابت جهانی گسترده‌ای در این میان ایجاد شود.

به گفته گودمن، 10 تا 12 کشور اصلی در رقابت با ایالات متحده وجود دارند که سخت درحال برنامه‌ریزی برای جذب تعداد بیشتری از دانشجویان خارجی برای کسب سهم بالاتری از درآمدهای آن هستند، به صورتی که رقیبان اصلی ایالات متحده در این زمینه عبارتند از انگلستان، کانادا، آلمان و استرالیا.

آینده مبهم، تقاضا را کاهش داده است

راجیکا بانداری، سرپرست یک موسسه آموزش بین‌المللی هندوستان درباره روند کاهشی تقاضای تحصیل در ایالات متحده آمریکا گفت: افزایش هزینه تحصیل و اقامت در خاک آمریکا در کنار سیاست‌های جدید دولت ترامپ باعث شده، نا‌اطمینانی قابل توجهی در میان متقاضیان تحصیل در خارج از مرزهای کشور محل تولدشان ایجاد شود.

به گفته بانداری براساس تحقیقات انجام شده، بیشترین کاهش تعداد تقاضای ثبت‌نام دانشجویان خارجی در آمریکا از منطقه خاورمیانه، شمال آفریقا و آمریکای لاتین بوده است. به عنوان مثال در منطقه خاورمیانه دولت عربستان با توجه به مشکلات اقتصادی خود نسبت به کاهش بورس‌های تحصیلی اقدام کرده و اثرات آن در ایالات متحده کاملا مشهود است.

وی افزود: در بخش جنوبی قاره آمریکا یعنی برزیل نیز بازهم مشکلات اقتصادی دولت باعث شده تا بورسیه‌های تحصیلی خارجی به حداقل خود برسد. به همین دلیل، آمریکا از فهرست تقاضای تحصیل خارج شده و کشورهای ارزان‌تر مثل کانادا یا استرالیا جای آن را گرفته‌اند.

بانداری تصریح کرد: هنگام آغاز سال تحصیلی جدید میان 552 موسسه آموزشی ایالات متحده آمارگیری دقیقی درباره تعداد تقاضاهای دانشجویان خارجی صورت گرفت که نتایج آن قابل تأمل است، به این دلیل که تقاضاهای منجر به ثبت‌نام در این مراکز کاهش قابل توجهی داشته است. بسیاری از متقاضیانی که درخواست خود را لغو کرده‌اند، دلیل این تصمیم را سیاست‌گذاری‌ اخیر دولت ترامپ عنوان کرده‌اند، چون این افراد معتقدند، در آینده برای یافتن مشاغل مناسب خود در آمریکا دچار مشکل خواهند شد. به گفته وی بیشترین آمار انصراف ثبت‌نام مربوط به خاورمیانه و شمال آفریقا و آسیا غیر از چین و هند بوده است.

کاهش درآمدهای اقتصادی

وزارت امور خارجه آمریکا با درنظر گرفتن تعداد ویزای دانشجویی صادر شده برای کشورهای خارجی در سال تحصیلی 2017-2016 درباره تاثیرگذاری اقتصادی حضور دانشجویان خارجی در خاک ایالات متحده اعلام کرده،‌ آمریکا در این سال 4/39 میلیارد دلار درآمد کسب کرده است.

در این گزارش،‌ به جایگاه مهم دو کشور چین و هندوستان در میان کل کشورهای ارسال کننده دانشجو به آمریکا اشاره شده و سهم این دو کشور از کل درآمد اقتصادی آمریکا به ترتیب 5/12 و 5/6 میلیارد دلار تعیین شده است.

کارشناسان وزارت امور خارجه آمریکا برآورد کرده‌اند، اگر روند کاهش تقاضای تحصیل در ایالات متحده آمریکا با همین سرعت کاهش داشته باشد، برخی ایالت‌ها که بخش قابل توجهی از درآمدهای خود را از این طریق تأمین می‌کنند، با چالش جدی اقتصادی روبه‌رو خواهند شد و کسری بودجه برای کل منطقه مورد نظر مشکل ایجاد خواهد کرد.

به گفته کارشناسان، مشکل اصلی در کاهش درآمدهای اقتصادی ایالت‌های دانشجوپذیر این است که در شرایط فعلی، روند کاهشی فرصت‌های شغلی را نیز تجربه خواهند کرد که می‌تواند ناآرامی را دامن بزند.

در بخش دیگری از گزارش وزارت امور خارجه آمریکا آمده، ایالت‌هایی که بیشترین منافع اقتصادی را از حضور دانشجویان خارجی به دست می‌آورند، عبارتند از کالیفرنیا، نیویورک، تگزاس و ماساچوست، به صورتی که برآورد شده، بیش از دو میلیارد دلار از کل درآمد ایالت‌های یاد شده از طریق حضور دانشجویان خارجی تأمین می‌شود.

نکته قابل توجه اینجاست که اکثریت دانشجویان خارجی، نیازهای مالی خود را از طریق کمک‌های غیرآمریکایی تأمین می‌کنند و تنها 16 درصد دانشجویان خارجی مشغول تحصیل در سیستم آموزشی ایالات متحده، منابع مالی خود را از طریق اسپانسرهای آمریکایی تأمین می‌کنند.

عماد عزتی