عربستان در انزوا

یارگیری جدید عربستان در منطقه

به گزارش جام جم آنلاین، سفر کوتاه مدت سعد حریری از ریاض به ابوظبی و سفر برنامه ریزی نشده محمود عباس رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین به ریاض نشان داد که استعفای حریری گام آغازین یک سناریو برای یارگیری و صف بندی جدید در منطقه‌ است.

همه شواهد حاکی از آن است که سفر نیم روزه سعد حریری به ابوظبی و بازگشت سریع وی به ریاض صرفا برای نشان دادن آزادی وی در عربستان صورت گرفته است، تا نشان دهد نخست وزیر مستعفی لبنان در پایتخت عربستان بازداشت نشده، و به اختیار در این شهر ماندگار شده است.
این درحالی است که برخی منابع لبنانی از جمله روزنامه «الأخبار» از بازداشت حریری در ریاض خبر داده‌اند.

نکته مهم دیگر در این ماجرا سفر برنامه ریزی نشده محمود عباس رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین به ریاض است که از نگاه محافل رسانه ای عرب به عنوان گام جدید ریاض برای اعمال فشار بر حزب الله لبنان ارزیابی شده است.

روزنامه رأی الیوم چاپ لندن به نقل از منابع عالی‌رتبه فلسطینی اعلام کرد: سفر محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین به ریاض در اثنای سفر وی به قاهره و دیدارش با عبدالفتاح سیسی، رئیس‌جمهور مصر صورت گرفته است، و ریاض در این سفر می‌خواهد تشکیلات خودگردان فلسطین را به حضور در ائتلاف سعودی – آمریکایی علیه حزب الله و ایران ترغیب کند.

محمود عباس اخیرا در جریان نشست آشتی ملی فلسطین در قاهره بار دیگر با حفظ سلاح جنبش حماس در غزه مخالفت کرده و گفته بود اجازه ایجاد حزب الله دیگری در نوار غزه را نخواهد داد.

این بیان عباس به مذاق سعودی ها خوش آمد و آنها را برای جذب تشکیلات خودگردان در ائتلافی علیه حزب الله لبنان ترغیب کرد. لبنان میزبان حدود 300 هزار فلسطینی است که در چندین اردوگاه اقامت دارند. به زعم مقامات سعودی حضور این آوارگان فلسطینی در لبنان می‌تواند به تقابل احتمالی با حزب الله کمک کند.

اما شبکه 14 تلویزیون رژیم صهیونیستی مدعی شد که محمود عباس حامل پیامی از سران مصر و اردن به مقامات سعودی است. به اذعان تحلیلگر این شبکه صهیونیستی، عباس به ریاض رفته است تا به مقامات سعودی بگوید، مصر و اردن آمادگی همراهی با عربستان در تقابل با ایران و حزب الله را ندارند، و این تقابل را موجب تشدید تنش و ناامنی بیشتر در منطقه می دانند.

تقلای آل سعود برای خروج از انزوا

کمتر از 6 ماه از زمان سفر جنجالی دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا به عربستان و رونمایی از ناتوی عربی و تلاش عربستان برای ایجاد ائتلافی منطقه ای علیه جبهه مقاومت می گذرد. در این مدت مقامات سعودی تلاش های زیادی برای ایجاد ائتلاف واقعی در منطقه و جذب کشورهای مختلف در این ائتلاف انجام داده اند، اما این تلاش ها نه تنها نتیجه ای به همراه نداشته است، که انزوای منطقه ای آل سعود را بیش از هر زمان دیگری نمایان کرده است.

نخستین ضربه ای که بر ائتلاف ادعایی سعودی – آمریکایی در منطقه وارد شد، اظهارات جنجالی امیر قطر پس از نشست ریاض بود که خشم مهار ناشدنی مقامات سعودی را در پی داشت و به تحریم یکجانبه 4 کشور عربی علیه قطر منجر شد.

در پی این بحران دو کشور عمان و کویت نیز نشان دادند که تمایلی به همراهی با ائتلاف ادعایی سعودی در منطقه ندارند، و خواهان تنش با قطر و همچنین کشورهای مهم منطقه نظیر ایران و ترکیه نیستند.

در لبنان شرایط برای سعودی ها دشوار تر بود. دولت و ارتش این کشور نه تنها هیچ رغبتی به همراهی با ائتلاف سعودی نشان نداده که در فرایند مبارزه با داعش از جنبش حزب الله حمایت کردند.

توافق یک ماه پیش لبنان با محوریت حزب الله که با هدف خروج عناصر داعش از خاک این کشور صورت گرفت نشان داد که حزب الله به عنوان عامل تعیین کننده در تامین امنیت لبنان و سوریه مورد تایید دولت و ارتش لبنان قرار گرفته است. این موضوع موجب قطع امید مقامات سعودی از لبنان شد، و سناریوی ناامنی در لبنان را در دستور کار ریاض قرار داد.

استعفای تحمیلی سعد حریری در ریاض و متنی که وی در ضدیت با جمهوری اسلامی ایران و حزب الله لبنان قرائت کرد، بخشی از سناریوی مقامات سعودی است که با هدف تشدید تنش داخلی در لبنان، اعمال فشار مضاعف بر حزب الله و حذف این کشور از جریان مبارزه با تروریسم در منطقه صورت گرفته است.

اما تجربه نشان داد که مداخلات مقامات سعودی در کشورهای منطقه نه تنها به جذب این کشورها در ائتلاف موهوم سعودی منجر نشده است، که انزوای بیشتر عربستان در تحولات منطقه ای را به بار آورده است.

چنانکه امروز جز امارات متحده عربی و بحرین هیچ متحدی برای عربستان باقی نمانده است، و در مقابل شمار زیادی از ملت ها و دولت ها در منطقه از یمن تا عراق، سوریه، قطر و لبنان در مقابل آل سعود قرار گرفته اند، و یا دست کم مانند اردن، مصر، کویت، عمان و ترکیه و مجموعه کشورهای عرب شمال آفریقا ترجیح داده اند از رویکردهای تنش ساز و ماجراجویانه عربستان فاصله بگیرند و از همراهی با آن خودداری کنند.

به همین دلیل دولتمردان سعودی رویای ناتوی عربی را در برابر شمار کثیری از کشورهای خصم و یا غیرهمراه، نقشی بر خیال می بینند که به رغم هزینه‌های سرسام آوری که در سفر دونالد ترامپ به عربستان متحمل آن شدند، هیچ نشانه ای از واقعیت ندارند.

اظهارات ثامر السبهان، معاون وزیر امور خارجه و وزیر مشاور عربستان در امور شورای همکاری خلیج فارس که از اعلان جنگ لبنان به عربستان سخن گفته است، اعتراف تلخی است که موقعیت متخاصم عربستان در میان کشورهای منطقه از جمله در لبنان را آشکار می سازد.

السهبان در این خصوص به سعد حریری، نخست‌وزیر مستعفی لبنان گفته است اقدام‌های متجاوزانه ‌ای که حزب‌الله انجام می‌ دهد به منزله اعلان جنگ علیه عربستان از سوی کشور لبنان و جنبش حزب الله است.

هوشیاری لبنان در برابر توطئه عربستان

با این همه مقامات سیاسی لبنان از میشل عون رئیس جمهوری تا نبیه بری رئیس مجلس و جبران باسیل، وزیر خارجه لبنان نشان داد که درباره ماهیت سناریوی جدید عربستان آگاهی کامل دارند، و می کوشند با حفظ ثبات و آرامش و امنیت در لبنان، سناریوی مداخله جویانه و تنش آفرین آل سعود را خنثی کنند.

در این چارچوب جبران باسیل، وزیر خارجه لبنان با اشاره به استعفای سعد حریری گفت: هیچ راه حلی در مقابل لبنانی‌ها جز وحدت وجود ندارد و ما اجازه نخواهیم داد که جامعه به سوی تفرقه پیش برود. وی تصریح کرد: تمامی لبنانی‌ها خواهان ثبات و صلح هستند و ما می‌توانیم این بحران را به فرصتی تبدیل کنیم و لبنان را از بحران خارج کنیم.

میشل عون، رئیس‌جمهور لبنان هم در دو روز گذشته با مذاکرات فشرده با مقام های ارشد سیاسی و سران احزاب و جریان های مذهبی در لبنان تلاش کرده است شرایط را برای حفظ وحدت، ثبات و آرامش سیاسی در کشور حفظ کند، و مانع از فرو رفتن این کشور در گرداب طراحی شده عربستان سعودی گردد.

دیدارهای میشل عون با نبیه بری، رئیس مجلس؛ فؤاد سنیوره و نجیب میقاتی، نخست‌وزیران پیشین؛ و امیل لحود، رئیس‌جمهور اسبق لبنان و اظهارات مشابه همه فعالان سیاسی و حزبی در لبنان درباره حفظ وحدت و ثبات در کشور گویای درک مشترک و پختگی بالای فعالان سیاسی این کشور و شناخت دقیق تهدیدهای واقعی پیش روی لبنان در شرایط کنونی است، که می تواند به گذار آرام این کشور از توطئه جدید خارجی کمک کند.

یوسف اسماعیلی / جام جم آنلاین