ارزان‌فروشی فولاد ایران در اروپا کار دستمان داد

براساس رأی صادره کمیسیون اقتصادی اتحادیه اروپا علیه صنعت فولاد ایران، از این پس صادرات هر گونه ورق گرم صادراتی ایران به این منطقه با اعمال تعرفه‌های حدود 36‌درصدی صورت خواهد گرفت.

از این رو جام‌جم گفت‌وگویی با امیرحسین کاوه، دبیر سندیکای تولیدکنندگان لوله و پروفیل فولادی ایران داشته تا از وی درباره تبعات و دلایل صدور چنین رأیی بپرسد.

علت محکوم شدن صنعت فولاد ایران به دامپینگ در بازار اروپا چیست؟

متاسفانه خبر غم‌انگیز محکومیت ایران درباره دامپینگ تائید شده است. نکته قابل توجه این است که بسیاری از مدیران ارشد صنعت فولاد کشور تا کمتر از یک ماه پیش این پرونده را بسته‌شده اعلام کرده بودند.

رأی صادرشده به دلیل صادرات ورق‌های گرم شرکت فولاد مبارکه بوده نه همه تولیدکنندگان؛ در حالی که اکنون به دلیل تخلف یادشده کل صنعت فولاد ایران جریمه شده است. مدیران فولادی ایران که مشغول رایزنی با تصمیم‌گیرندگان اروپایی در این زمینه بودند، امیدوار بودند که شاید پرونده رأی متفاوتی را از آنچه امروز به خود دیده ، تجربه کند، اما سوال اصلی این است که اصولا چرا باید منابع ملی ما برای خارجی‌ها حراج شود.

چندی پیش شورای رقابت هم تذکری در این باره داده بود. آیا شما از این تذکر اطلاع دارید؟

بله، شورای رقابت، گرانفروشی فولاد در بازار داخل را مورد بررسی قرار داده و رأی صادر کرده است. در این مورد شورای رقابت به بزرگ‌ترین فولادساز کشور تکلیف کرده که باید کالای خود را متناسب با قیمت جهانی در بازار عرضه کند در حالی که چنین نشده و همواره محصول این فولادسازی با قیمت گران‌تر از فولاد وارداتی به متقاضیان داخلی فروخته شده است.

عرضه فولاد در بورس کالا صورت می‌گیرد. این سیستم، بازار شفاف ایجاد می‌کند. پس مشکل کجاست؟

به علت انحصارگری موجود این کالا در بورس، شرکت سازنده بازار داخلی را در اختیار دارد. بنابراین با در نظر گرفتن این که عرضه کالای مورد تقاضای تولیدکنندگان داخلی به‌صورت مزایده در بورس عرضه می‌شود، همواره قیمت به سمت افزایش است. به عنوان مثال به جای این که قیمت پایه 2200 تومان در بورس مبنا قرار گیرد، بازهم 2350 تومان را مبنا قرار داده‌اند.

برخی مسئولان عنوان می‌کنند، چون تقاضای داخلی نداشتیم، فولاد تولید شده را با قیمت رقابتی در بازار اروپا عرضه کرده‌ایم، نظر شما چیست؟

به هیچ عنوان چنین ادعایی قابل قبول نیست، چون دقیقا همز‌مان با این اتفاق تولیدکنندگان یا همان صنایع پایین‌دستی کشورمان، متقاضی خرید کالای صادرشده با قیمت ارزان بوده‌اند و به دلیل نبود کالا در بازار، مجبور به واردات کالای مشابه خارجی شدند.

حجم واردات کالای خارجی مشابه چقدر بوده است؟

همزمان با ارزان‌فروشی به خارجی‌ها سه میلیون تن کالای مشابه برای تأمین نیاز تولیدکنندگان وارد کشور شده است. بنابراین با این که همه می‌دانیم رکود عمیقی در تولید داریم، تولیدکنندگان در بخش‌های مختلف مثل لوله و پروفیل، لوازم خانگی و بسیاری از تولیدکنندگان می‌توانند تولید شرکت‌های فولادسازی را خریداری کنند.

این اتفاق مخالف سیاست‌های اقتصاد مقاومتی است، چون تولیدکنندگان فولاد ایران محصول خود را ارزان صادر کرده‌اند در حالی که صنایع پایین‌دستی کشورمان باید همان کالا را گران‌تر از خارج وارد کنند. این مصداق دقیق خام فروشی است. فولاد صادر شده ایران به بازار اروپا ارزش افزوده بسیار پایینی برای کشورمان ایجاد کرده است در حالی که اگر همین فولاد صادر شده به کالاهای باکیفیت ساخت ایران تبدیل می‌شد، می‌توانست ارزش افزوده بالاتری به اقتصاد کشور هدیه دهد.

با شرایط جدید، اگر ایران بخواهد به بازار اروپا فولاد صادر کند، مانع اصلی چیست؟

صادرات ورق‌های گرم ایرانی با ده‌ها کد تعرفه‌ای به بازار اتحادیه اروپا باید با تنی 5/57 دلار جریمه صورت بگیرد که عملاً یعنی خداحافظی با بازار اروپا برای مدت طولانی. با تخلف یک شرکت ایرانی، اکنون کل صنعت فولاد ایران جریمه شده است.

چرا بر مدت طولانی تاکید می‌کنید؟

جلسات مربوط به بررسی دامپینگ یا تخلف‌های اینچنینی معمولا در دوره‌های بلندمدت تشکیل می‌شود و از آنجا که تازه رأی اخیر صادرشده احتمالا حداقل برای یک دوره پنج ساله باید تبعات آن را تحمل کنیم. مسئولان باید در این زمینه پاسخگو باشند، چون مدیران هوشمندانه عمل نکرده‌اند.

به نظر شما مشکل اصلی چیست؟

مشکل اینجاست که برخی مدیران وزارت صنایع، عضو هیات مدیره فولاد مبارکه بوده‌اند و به همین دلیل، اطلاعات دقیقی به دفتر وزیر نمی‌رسیده. اکنون وزیر صنعت، معدن و تجارت باید مستقیم وارد عمل شود تا دوباره شاهد چنین اتفاق ناگواری برای صنایع کشورمان نباشیم.

آیا بازار جایگزینی می‌توان برای فولاد (ورق‌های گرم) در دیگر نقاط جهان ایجاد کرد؟

اصلا لزومی نیست که دنبال بازارهای جایگزین باشیم. به این دلیل که تا 20 سال آینده در بخش ورق‌های گرم هرچه داخل کشور تولید شود، صنایع پایین‌دستی نیاز به آن دارند و خریدار هستند. این دقیقا همان سیاست‌های اقتصاد مقاومتی است که رهبر معظم انقلاب به آن تاکید فرموده‌اند یعنی بازار درون‌زا و برون‌نگر باید عمل کند. اصولا صنایع پایین‌دستی ایران به اندازه برنامه تنظیم شده برای افق 1404 ظرفیت تکمیلی دارند. بنابراین مازاد این تولید باید برای صادرات در نظر گرفته شود نه این که بازار داخلی از ماده اولیه محروم باشد و بعد خام‌فروشی کنیم.

عماد عزتی - اقتصاد