خطر در کمین جنگل‌های حرای بوشهر

به گزارش جام‌جم، جنگل‌های حرا روی دریا و آب شور قرار دارند و رشد می‌کنند و این سازش با آب شور و رشد در شرایط نامناسب، از حرا یک گیاه استثنایی ساخته ‌است. نام علمی حرا (Avicennia Marina) است که کشف آن منسوب به حکیم ابوعلی سیناست و به افتخار وی نامگذاری شده است. گیاه حرا فواید شگفت‌انگیزی دارد. بافت ساقه، تنه و ریشه این درخت به‌گونه‌ای است که آب شور دریا را تصفیه و مواد مورد نیاز آن را جذب و بقیه مواد را دفع می‌کند و به همین علت در روایتی اسطوره‌ای گفته می‌شود این گیاه از اشک چشم آدم آفریده شده است. حرا در هشت منطقه حفاظت شده ایران ودر سواحل خلیج فارس و دریای عمان می‌روید که کناره‌های شمالی و غربی جزیره قشم و جنگل نایبند‌ استان بوشهر از مهم‌ترین آنها هستند. در این میان، جنگل‌های حرای عسلویه بوشهر به‌عنوان ذخیره گاه بیوسفری ساحلی آب‌های جنوب کشور در پارک ملی دریایی نایبند یکی از مناطق حساس ساحلی به‌شمار می‌آید که در اکوسیستم خود گیاهان شور پسند دریایی، جانداران کف زی و پرندگان مهاجر اقیانوسی را پناه داده ‌است.

مدیرکل آبخیزداری و منابع طبیعی استان بوشهر با بیان این‌که عمده‌ترین محدوده جنگل‌های حرای استان بوشهر در مساحتی بالغ بر 636 هکتار در شهرستان‌های عسلویه ودیر واقع شده‌اند به جام‌جم می‌گوید: جنگل‌های حرا در شهرستان‌های عسلویه و دیر به‌صورت طبیعی رشد می‌کنند به‌گونه‌ای که مساحتی بالغ بر 636 هکتار از اراضی این شهرستان‌ها را تحت پوشش خود در آورده‌اند. وجود این وسعت از جنگل‌های حرا که به‌صورت طبیعی رشد کرده‌اند، استان بوشهر را در جایگاه سوم کشوری بعد از استان‌های بندرعباس و خوزستان قرار داده است. نایبند در عسلویه، ملگنزه و بردستان در دیر از مناطقی هستند که عمده‌ترین جنگل‌های حرای طبیعی استان را به خود اختصاص داده‌اند.

آسیب صنایع نفت وگاز

سهیل مهاجری با اشاره به این‌که حدود 330 هکتار از جنگل‌های حرای استان در خلیج نایبند در عسلویه قرار دارد، می‌افزاید: صنایع نفت و گاز شهرستان عسلویه تهدیدی برای جنگل‌های حرای خلیج نایبند به‌شمار می‌آید. استقرار صنعت نفت و گاز در این شهرستان به مرور زمان منجر به ورود پساب‌های صنعتی و نفتی به این جنگل‌های منحصربه‌فرد شده که به‌سبب ورود این پساب‌ها محدوده زیادی از جنگل‌های حرا خشک شده‌اند. آسیب‌های فراوانی که به جنگل‌های حرا در این منطقه وارد شده و حتی ورود اداره منابع طبیعی و محیط‌زیست بوشهر در جهت توسعه و ترمیم این جنگل‌ها به‌دلیل نبودن شرایط طبیعی قبل موفقیت‌آمیز نبوده است.

این مقام مسئول با بیان این‌که هنوز آمار واقعی آسیب به این جنگل‌ها در دست نیست و آسیب‌های وارده فقط روی عکس‌های گوگل ارت و همچنین پایش‌های عینی مشاهده شده است، تصریح می‌کند: شرکت‌های نفتی و گازی مستقر در عسلویه امکانات زیادی برای ترمیم و جبران آسیب‌های وارد شده بر جنگل‌های حرا دارند؛ بنابراین لازم است این شرکت‌ها در جهت توسعه و ترمیم جنگل‌های حرا در منطقه نایبند عسلویه با اداره کل منابع طبیعی و همچنین اداره کل محیط‌زیست که متولی این جنگل‌ها هستند، همکاری شایسته‌ای داشته باشند.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان بوشهر با اشاره به این‌که مقداری از جنگل‌های حرا با مشارکت نهاد‌های مختلف به‌صورت مصنوعی کاشته شده است، یادآور می‌شود: با توجه به اهمیت جنگل‌های حرا و نقش بسیار مهم آن در اکو سیستم ساحلی، گونه‌های حرا در سواحل شهرستان‌های دیر، عسلویه، کنگان، بوشهر، دیلم، گناوه و تنگستان در مجموع در مساحتی بالغ بر 500 هکتار کاشته شده است. اجرای این طرح در شهرستان عسلویه و دیر که جایگاه طبیعی جنگل‌های حرا ست به‌دلیل شرایط اکوسیستمی بیشترین موفقیت را حاصل کرد. همچنین کاشت مصنوعی جنگل‌های حرا در شهرهای بوشهر و دیلم نیز که بخش زیادی از جنگل‌های حرای آنها به‌دلیل اقدامات شهرداری مبنی بر ایجاد بند خاکی از بین رفته بود، موفقیت‌آمیز بوده است.

این مقام مسئول با اشاره به این‌که جنگل‌های مانگرو از چهره‌های جالب گیاهی سرزمین ایران محسوب می‌شود که نوار ساحلی خلیج فارس و دریای عمان را برای رشد خود برگزیده، بیان می‌کند: اکوسیستم مانگرو از آنجا که زیستگاهی یگانه و منسجم را برای گونه‌های بی‌شماری از بی‌مهره‌گان تا مهره داران خشکی زی و آبزی فراهم کرده از اجتماعات جانوری بی نظیری برخوردار است. پرندگان آبزی، آبچر و مهاجر، خزندگان، ماهی‌ها، برخی از بندپایان و دوکفه‌ای‌ها، لاک‌پشت‌های سبز و عقابی و مارهای دریایی سمی از جمله جانداران ویژه جنگل‌های مانگروی ایران به‌شمار می‌آیند.

برای حفاظت اقدام می‌کنیم

در همین حال عبدالحمید خدری، نماینده بوشهر، دیلم و گناوه در مجلس در گفت‌وگو با جام‌جم با اشاره به اهمیت جنگل‌های حرا از نظر زیست‌محیطی، گردشگری و اشتغال استان بوشهر تصریح می‌کند: شرکت‌ها و صنایع نفت و گاز مستقر در عسلویه تاکنون آن‌طور که باید تلاش قابل توجهی در کنترل پساب‌هایشان، تصفیه آن و جلوگیری از ورود آن به جنگل‌های حرا انجام نداده‌اند. بارها دراین باره تذکر داده‌ایم که ظاهرا چندان موثر واقع نشده است. لذا بزودی از منابع طبیعی و محیط‌زیست بوشهر گزارش جامعی در این‌باره خواهیم خواست و آن را در مجمع نمایندگان استان مطرح و در صورت لزوم اقدامات قانونی را برای حفاظت بیشتر از این جنگل‌ها، آغاز خواهیم کرد.

راضیه بوستانی

جام‌جم بوشهر