کاخ سفید در خدمت لابی صهیونیسم

بیشترین پردازشی که انجام داده لابی‌هایی از جمله لابی اسرائیل، لابی تجارت تسلیحات، لابی اقتصادیون و دلالان اقتصادی که در چند ماه اخیر در آمریکا فعال شده‌اند. از این حیث چالش‌های بسیار جدی وجود دارد، اما به هر حال لابی‌های متعددی در آمریکا برای ترامپ کار می‌کنند تا این اتفاق بیفتد و سیاست‌های ترامپ را در آمریکا مشروع کنند.

یکی از اقداماتی که در بسته سیاستی ترامپ وجود دارد بحث برجام و نوع رابطه با ایران است که لابی اسرائیل در این زمینه نقش اصلی را ایفا می‌کند. سخنرانی ترامپ در مجمع عمومی سازمان ملل به نوعی با هماهنگی همین لابی‌ها صورت گرفته چراکه ترامپ می‌توانست در این سخنرانی دیدگاه‌های خود را در مورد جهان بگوید، ولی محدود کرد که یکی از آنها مشخصا ایران است و این نشان داد که کاملا سخنرانی وی برگرفته از یک لابی بود و آن لابی سخنرانی‌اش را تنظیم کرده بود و شاید بهتر بود خودش را اثبات کند، اما در مجمع عمومی این اتفاق شکل نگرفت و سیاست بسته شده لابی‌محور را به رخ سازمان ملل کشاند.

بنابراین این حرف و این گزاره درست و دقیق است که سیاست خارجی ترامپ در حوزه ایران دست اسرائیلی هاست و نتانیاهو نقش اصلی را ایفا می‌کند، چرا که نتانیاهو در دوره گذشته نقش مخالف را با دولت اوباما بازی می‌کرد و در حال حاضر نقش پشتیبان را بازی می‌کند. این گزاره کاملا صحیح و دقیق است و می‌توانیم احتمال بدهیم که این نقش پررنگ‌تر و تغلیظ یافته‌تر هم خواهد شد چراکه عنان سیاست خارجی آمریکا در حوزه ایران در دست اسرائیلی‌ها قرار گرفته است. به عنوان مثال در حوزه کره شمالی ممکن است در لابی تسلیحات خلاصه شود، در عربستان با هماهنگی بین لابی‌های نفت و لابی‌های تسلیحاتی و اسرائیل هماهنگی‌هایی صورت بگیرد، ولی در واقع سیاست خارجی ترامپ به جهت این‌که ادبیات انبارشده‌ای در حوزه سیاست خارجی ندارد و در حوزه اقتصاد آن هم تجارت به صورت خیلی خلاصه یک تجارت کاملا پرسود وارد سیاست شده است به همین دلیل براساس همین آموزه‌ها سیاست خارجی‌اش را شکل می‌دهد و اسرائیل هم در حوزه ایران دست بازی پیدا کرده است. چنین رویکردی را می‌توانید در سیاست‌ها، تاکتیک و استراتژی‌های ترامپ ببینید. بخصوص جملات و بیانات مورد استفاده ترامپ از جمله این‌که من اعلام می‌کنم یا متعاقبا به سمع و نظر مردم می‌رسانم از آن نوع نگاه‌هایی است که در حقیقت سیاستی در حال پخته شدن و سپس اعلام است. در حالی که اگر فردی پیش‌زمینه‌ای در حوزه سیاست داشته باشد از این عبارات به کار نمی‌برد چرا که این عبارت نشان‌دهنده این است که سیاست در یک فرآیندهای غیررسمی شکل می‌گیرد و سپس گزارش می‌شود.

از سوی دیگر شاهد تنش‌هایی بین وزارت خارجه و نماینده آمریکا در سازمان ملل و همینطور متحدین هستیم. اتحادیه اروپا و حتی 5+1 در حال حاضر در مورد سیاست‌های ترامپ در مورد ایران مبهوت مانده است این‌که ترامپ بتواند آنها را در کنار خود داشته باشد اقدام سنگینی است و به نظر می‌رسد کار سختی باشد، چراکه هنوز ترامپ نتوانسته خود را اثبات کند و تا زمانی که مرحله اثبات صورت نگیرد مراحل بعدی سخت بوده و البته موانع زیادی در پیش رو خواهد بود. به نظر می‌رسد جمهوری اسلامی ایران باید در این حوزه بسیار هوشمندانه عمل کرده و از عناصر مختلف بهره بگیرد و صرفا روی برجام تکیه نکند، بلکه باید سیاست‌های آمریکا را در حوزه‌های مختلف و نه صرفا برجام به چالش بکشد.

وزیر خارجه آمریکا یکی از مهم‌ترین پست‌های آمریکا را در گذشته داشته است. تیلرسون مدیرعامل یک شرکت نفتی مهم آمریکا بوده است که رتبه یک را در حوزه تجارت و اقتصاد آمریکا به خود اختصاص می‌دهد. از این حیث وقتی این فرد به عنوان وزیر امورخارجه معرفی می‌شود نشان‌دهنده این است که اقتصاد مقصد شکل دادن به بستر خارجه را دارد و دنبال کسب درآمد از روابط خارجی است. زمانی که تیلرسون به‌عنوان وزیر خارجه انتخاب می‌شود نشان‌دهنده این است که تیلرسون به دلیل کسب سرمایه برای آمریکا انتخاب شده است، انتخاب تیلرسون نشان می‌داد که ترامپ به دنبال وارد کردن تجارت به سیاست خارجی است.

در مجموع می‌توان گفت در صورتی که لابی اسرائیل به صورت دائم ایران را به عنوان تهدید مطرح کند قطعا برجام با مشکل مواجه می‌شود و ترامپ به جهت این‌که می‌خواهد تهدید دائمی در منطقه به جهت فروش تسلیحاتش و گسترش دامنه تجاری‌اش داشته باشد طبعا به آن سمت می‌رود. اما اگر این فضا به سمت آن تیم از طرفدارانی که برجام را حل یک مساله بین‌المللی با کمک چند قدرت و کشور می‌دانند برود قطعا می‌تواند به موفقیت دست پیدا کند.

ما در حال حاضر در دوره کش و قوس این تفکر در حوزه برجام هستیم و البته در حوزه کره‌شمالی هم همین اتفاق می‌افتد. به نظر می‌رسد نگاه ترامپ در حوزه سیاست خارجی با حضور یا عدم حضور تیلرسون نگاه تجاری است که می‌تواند نشان دهنده این باشد که به نوعی تیلرسون که نماینده جذب‌کننده سرمایه آمریکا بوده یعنی به عنوان یک فرد موفق شناخته می‌شود در صورت کنار رفتن منجر به این می‌شود که سیاست خارجی آمریکا باز به رویکرد گذشته یعنی سیاست خارجی امنیتی بازگردد.

دکتر محسن اسلامی / استاد دانشگاه