لبخند خشکیده پسته کـرمان

به گزارش جام‌جم، استان کرمان درحالی بزرگ‌ترین تولیدکننده محصول پسته ایران است و حدود 70 درصد پسته کشور در این استان تولید می‌شود که طی سال‌های اخیر خشکسالی و کاهش نزولات آسمانی از یک‌سو و برداشت‌های بیش از حد مجاز از سفره‌های آب زیرزمینی در مناطق پسته‌خیز این استان، سبب شده سالانه چند هزار هکتار از باغات پسته کرمان برای همیشه خشک شوند و زندگی بخش عظیمی از مردم این دیار که از تولید، برداشت و فروش پسته امرار معاش می‌کنند، با خطر مواجه شود. ضمن این‌که عوامل دیگری همچون بالارفتن هزینه‌های تولید، مشکلات خرده مالکی باغات پسته، اعمال نشدن مدیریت صحیح بر روند خرید و قیمت‌گذاری و کمبود نقدینگی از جمله مشکلات و چالش‌های فراروی این محصول کشاورزی استراتژیک است وخنده را از لبان کشاورزان دور می‌کند.

سوزاندن درختان پسته

بحران کم‌آبی و خشک شدن هزاران هکتار از باغات پسته کرمان و بالا رفتن هزینه‌های تولید باعث شده دیگر افزایش سطح باغات پسته به‌صرفه نباشد، زیرا حفظ همین باغات کنونی و جلوگیری از خشک شدن آنها نیز برای باغداران بسختی میسر است. به همین دلیل بسیاری از باغداران که درختان آنها خشک شده است، به قطع درختان پسته و سوزاندنشان در کوره‌های تولید زغال روی آورده‌اند تا به جای آنها محصول دیگری همچون زیتون را کشت کنند.

حسین امیری، نماینده زرند و کوهبنان در مجلس در گفت‌وگو با جام‌جم با بیان این‌که مدتی است به دلیل کمبود آب، باغات پسته توسعه نیافته‌اند و برخی از باغداران به سمت ایجاد باغات زیتون که آب کمتری نیاز دارد رفته‌اند، می‌گوید: با وجود این، ما مجبور به حفظ باغات پسته هستیم، زیرا میراث گذشتگان ما و یک سرمایه ملی است.

وی با اشاره به لزوم بهره‌وری در تولید پسته می‌افزاید: در کاشت و برداشت پسته باید تولید در هکتار افزایش یابد و از آب موجود حداکثر استفاده بهینه را کرد.

وی با بیان این‌که تولیدکنندگان پسته باید بخش عمده‌ای از درآمد خود را صرف اجرای سیستم‌های آبیاری مکانیزه باغات پسته کنند، اظهار می‌کند: متاسفانه میانگین برداشت پسته در هر هکتار پایین آمده است که باعث شده تولید آن دیگر اقتصادی نباشد. وی می‌افزاید: در فصل برداشت باید میزان برداشت و عرضه پسته در بازارهای داخلی و صادراتی توسط تعاونی‌های پسته مدیریت شود تا قیمت آن افت نکند و اقتصادی شود.

امیری تصریح می‌کند: دولت و بانک کشاورزی باید تسهیلات بانکی کوتاه‌مدت به تعاونی‌های پسته بپردازند تا نقدینگی مورد نیاز برای جمع‌آوری پسته و صادارت آن تامین شود، زیرا در فصل برداشت پسته باغداران به دلیل مقروض بودن از بابت خرید کود و نهادهای کشاورزی و هزینه‌های بالای برداشت، مجبور می‌شوند محصول خود را به قیمت‌های پایین به واسطه‌ها بفروشند که این موضوع باعث افت قیمت خرید پسته از باغداران و ضرر آنها می‌شود.

راه‌اندازی بورس پسته

رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس نیز با اشاره به این‌که بسیاری از مشکلات حوزه صادرات پسته با ایجاد بورس پسته حل خواهد شد، می‌گوید: عزم و اراده جدی برای ساماندهی وضعیت پسته شکل گرفته است تا با راه‌اندازی بورس ارز موجب شفاف‌سازی معاملات این حوزه شود و پس از آن سایر حوزه‌ها نیز از شفافیت آن تاثیر گیرند.

محمدرضا پورابراهیمی می‌افزاید: با تلاش‌های انجام شده در استان کرمان، بورس پسته در این استان راه‌اندازی شد و امسال برای نخستین بار این محصول در بازار بورس عرضه می‌شود. وی با بیان این‌که در حال حاضر عزم و اراده لازم برای ساماندهی وضعیت پسته در استان کرمان شکل گرفته است، می‌گوید: نبود کیفیت و استاندارد مشخص برای محصولات کشاورزی از مشکلات موجود در صادرات این محصولات بوده است که اگر در این زمینه به کیفیت پسته صادراتی توجه نکنیم، با مشکلات موجود همچنان روبه‌رو خواهیم بود. یکی از دلایل عدم موفقیت ما در حوزه صادرات محصولات کشاورزی این است که محصولات را به صورت خرده به بازارهای جهانی عرضه می‌کنیم و با راه‌اندازی بورس این کالاها، امکان عرضه کلان محصولات فراهم می‌شود.

محمدمهدی زاهدی، نماینده مردم کرمان و راور در مجلس نیز با بیان این‌که نمی‌توان بازار بورس و قیمت عرضه پسته را جدای از قیمت‌های جهانی ببینیم، معتقد است پسته را در کشور و استان کرمان گران تولید می‌کنیم، زیرا بیش از 90 درصد راندمان تولید پسته استان کرمان در هر هکتار زیر 800 کیلوگرم کشت می‌شود.

وی می‌افزاید: اگر در بهره‌وری قیمت و کیفیت پسته کار نکنیم، در سال‌های آینده با مشکل جدی روبه‌رو خواهیم شد.

خطر درکمین جایگاه اولی ایران

محصول پسته سالانه بیش از یک و نیم میلیارد دلار برای کشور ارزآوری دارد و ایران با تولید حدود 200 هزار تن پسته در سال تا چند سال پیش نخستین تولیدکننده و صادرکننده این محصول در جهان به شمار می‌رفت، اما طی سه سال اخیر به دلیل عواملی همچون خشکسالی و عدم حمایت کافی از صنعت پسته از یک‌سو و فعالیت گسترده آمریکا در زمینه افزایش تولید و به‌کارگیری تجهیزات مکانیزه، کشورمان بتدریج می‌رود که جایگاه نخست خود را در زمینه صادرات پسته به آمریکا واگذار کند .

در این میان آمار گمرک در سال 95، حاکی از آن است که بیش از 69 هزار و 154 تن پسته تازه، خشک کرده، پسته با پوست و بدون پوست و همچنین خلال پسته به کشورهای مختلف جهان صادر شده است که از این حیث رتبه دوم صادرات پسته دنیا به ایران اختصاص پیدا می‌کند. این درحالی است که علی نظری، دبیر انجمن پسته ایران یکی از مشکلات سد راه صادرات پسته را عدم عضویت ایران در سازمان تجارت جهانی عنوان می‌کند و می‌گوید: صادرات پسته به کشورهای مختلف جهان به صورت فله‌ای صورت می‌گیرد و کشورهای دیگر با نام و برند خود محصولات را با ارزش افزوده به دیگر نقاط جهان صادر می‌کنند.

حکمت قاسم‌خانی

جام‌جم کرمان